‘Daire sayısı arttıkça vergi oranı artsın’

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ekim 2023 dönemine ilişkin Konut Fiyat Endeksi (KFE) verilerini açıkladı. Buna göre 2023 yılı Ekim ayındaki bir önceki aya göre yüzde 3,8’lık artışla son beş ayın en düşük aylık artış hızı görüldü. Bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak yüzde 86,5, reel olarak ise yüzde 15,4 oranında arttı. KFE (Eylül 2023) verilerine göre de eylül ayında konut fiyatları aylık bazda yüzde 4,3, yıllık bazda da yüzde 89,2 yükseliş göstermişti.

İstanbul, Ankara ve İzmir’in konut fiyat endekslerinde de 2023 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre, sırasıyla yüzde 2,9, 4,7 ve 3,3 oranlarında artış gözlendi. Endeks değerleri bir önceki yılın aynı ayına göre, İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıyla yüzde 74,4, 101,5 ve 80,1 oranlarında artış belirlendi.

KÖPÜK FİYATLAR DÜŞÜYOR

TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın, Hürriyet gazetesinde 16 Aralık günü yayımlanan söyleşisinde konut piyasası ile ilgili dile getirdiği “Bir insanın 10 evi olmamalı, 10 insanın bir evi olmalı.” sözleri kamuoyunda tartışma yarattı. Başkan Erkan’ın ifadelerini ve ekim ayı KFE verilerini Aydınlık’a değerlendiren tüketici ve emlak temsilcileri; köpük fiyatların düşmeye başladığını fakat gayrimenkulun yatırım aracı olarak kullanımının önüne geçilmesi gerektiğini söyledi. Bir kişinin 10 daire sahip olabileceğini ancak sahip olunan daire arttıkça verginin katlanarak artması gerektiğini belirten İstanbul Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Adnan Yeşiltaş, şöyle konuştu:

‘Bir kişinin 10 evi olmamalı’ ifadesi çok garip bir ifade. Bir kişinin 10 evi olsun, 100 evi de olsun. Ancak bir evi olan yurttaşın ödeyeceği vergi ile iki, üç, beş, 10 evi olanın ödeyeceği vergi oranı farklı olsun. Daire sayısı her arttığında, vergi de katlanarak artsın. İki ifade de şaşırtıcı, ilginç. Bu kadar konudan bir haber olacağını zannetmiyorum. Herhalde bir an boşlukla böyle bir ifade kullandı.

“Gayrimenkul, ihtiyaç olarak kullanılmanın dışında yatırım aracı oldu. Arz-talep arasındaki makas açılınca, gayrimenkul diğer yatırım araçlarının önüne geçti. Gayrimenkulu yatırım aracı durumundan kurtarmak gerekiyor. Bunun da en makul yolu; bir dairesi olandan vergi ile birden fazla dairesi olandan alınan verginin farklı olmasıdır. İnsanlar gayrimenkule değil de iş kurmaya, fabrika açmaya, istihdam artırmaya yönelmeli.

“Son yıllarda gayrimenkulde düşüş hiç olmadı. Yabancı alımı ile birlikte piyasada artış oldu. Yabancıların değerinden yüksek fiyattan aldığı konutlar emsal teşkil etti. Yabancı talepler piyasayı alt üst edince köpük artışlar yaşandı. Burada düşen şey şu; köpük rakamın aynı hızda seyretmemesi.”

BARINMA İHTİYACI İÇİN DEVLET YATIRIMI

Her ailenin bir ev sahibi olması gerektiğini ve bunun için devletin yatırım politikalarını uygulaması gerektiğini vurgulayan Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, şu ifadeleri kullandı:

“‘Bir kişinin 10 evi olmamalı’ doğru. Fakat 10 kişinin bir evi değil her ailenin bir evi olmalı. Cumhuriyet tarihinde kira fiyatlarının en yüksek olduğu dönemi yaşıyoruz. Dar gelirli insanlar kiralarını zor ödüyor. İnsanların zorda kalmaması için her ailenin bir evi olmalı. Devlet de her ailenin ev sahibi olması için gereken yatırım ve konut üretim politikalarına ağırlık vermelidir. Bugünkü yaşam pahalılığında ücretlilerin konut sahibi olması çok zor. Dolayısıyla devlet bu konuda destek olmalı.”