‘Ekümenik’ açıklaması soruları artırdı
Bartholomeos’un ‘ekümenik’ sıfatıyla Ukrayna zirvesine katılmasına ilişkin Dışişleri’nden açıklama geldi. Ancak zirve sırasında Türkiye’nin hangi derecede tepki gösterdiği sorusu hâlâ yanıtsız
Dışişleri Bakanlığı, “Ukrayna zirvesindeki” sonuç bildirisine Fener Rum Patriği’nin imza atmasıyla ilgili İsviçre ve Ukrayna’dan izahat istendiğini bildirildi. Emekli Büyükelçi Tugay Uluçevik, “Bakanlık’ın tepkisini ortaya koymuş ve Patrik’in davet edilmesinin de kabul edilemeyeceğini bildirmiş olduğunu varsayıyorum. Dışişlerinde görevli olduğumda bu gibi durumlarda gereken tepkiyi gösterme şeklinde bir geleneğimiz vardı.” dedi. Müstafi Amiral Cihat Yaycı da yaşananları “kabul edilemez” olarak değerlendirdi.
'14 Haziran 2024'
News Ukrayna adlı internet sitesinde yer alan belge, İsviçre Dışişleri Bakanlığınca hazırlanan katılımcı listesini gösteriyor. Belgenin tarihi ile haber sitesinde yayınlandığı tarih aynı, konferanstan bir gün önce... Bartholomeos listede 94. sırada 'ekümenik patrik' sıfatıyla yer alıyor.
Erdoğan ile Putin görüşmesi öncesi Türkiye, ABD’nin organize ettiği Rusya karşıtı zirveye katıldı. Fener Rum Patriği Bartholomeos da ‘ekümenik’ sıfatıyla masaya oturdu, konuşma yaptı, sonuç bildirisine imza attı. Türkiye’nin egemenliğinin Bartholomeos üzerinden ihlal edilmesine gösterilen tepkilerin ardından Türk Dışişleri açıklama yaptı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, yazılı açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
"Fener Rum Patrikhanesi’nin, 15-16 Haziran 2024 tarihlerinde İsviçre’de düzenlenen Ukrayna Barış Zirvesi’ne devlet statüsünde katıldığı ve Sayın Bakanımızın Zirve marjında Fener Rum Patriği Bartholomeos ile resmi bir ikili görüşme yaptığı yönündeki haberler gerçeği yansıtmamaktadır. Zirve sonunda kabul edilen ve kamuoyuyla paylaşılan Ortak Bildiri’ye bilahare Fener Rum Patrikhanesi’nin isminin de imzacı olarak eklendiğine dair iddialarla ilgili olarak Zirve’nin organizatörleri İsviçre ve Ukrayna’dan izahat istenmiştir. Öte yandan, Fener Rum Patrikhanesi’nin konumuna ilişkin devlet politikamızda herhangi bir değişiklik olmadığı da izahtan varestedir."
Emekli Büyükelçi Tugay Uluçevik, İsviçre Dışişleri Bakanlığının internet sitesinde yer alan medya köşesi adlı belgeye dikkat çekti. Uluçevik şöyle konuştu: “Belgeye göre İsviçre devlet veya hükümet başkanı düzeyinde 160’ın üzerinde kişiyi davet etmiştir. Bunlar içinde iki dini temsilci Vatikan ve Patrikhane var. Bu konferans öncesinde olduğuna göre bu bilgi ışığında Dışişleri Bakanlığının tepki koymuş olması gerektiğini tahmin ediyorum. Eminim Bakanlık, İsviçre Dışişleri Bakanlığı nezdinde girişim yapmış ve tepkisini ortaya koymuştur. Bakanlık’ın Patrik’in davet edilmesini de kabul etmeyeceğini bildirmiş olduğunu varsayıyorum. Dışişlerinde görevli olduğumda bu gibi durumlarda gereken tepkiyi gösterme şeklinde bir geleneğimiz vardı.”
KÖKLÜ DÜZENLEME YAPILMALI
Prof. Dr. Hasan Ünal da sosyal medya hesabından tepkisini dile getirdi. “Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın da bulunduğu İsviçre'deki Ukrayna toplantısına Fener Rum Patriğinin 'Ekümenik' sıfatıyla katılması en basitinden skandaldır. Ya katılmasına ya da bu unvanı kullanmasına izin vermemek gerekirdi. Türkiye bu konularda özensiz bir görünüş sergiliyor. Ukrayna toplantısını düzenleyenler Türkiye Cumhuriyeti’nden bağımsız olarak Patriği davet etmişlerse hem çıkışına izin vermeyeceğimiz hem de devlet olarak katılmayacağımız söylenebilirdi. Eğer oldu bitti yapılmışsa bu konu köklü bir düzenlemeye tabi tutulmalıdır. Bu işler şaka değil.”
DIŞİŞLERİNE SORULAR
Aydınlık Ankara Temsilciliği de Dışişleri’ne yazılı olarak şu soruları yönetti:
1)Fener Rum Patriği’nin Ukrayna zirvesi masasında ekümenik isim kartlığı ve ekümenik masa bayrağı ile katılmasına rağmen Türk Dışişleri’nin Bartholomeos ile aynı masada yer alması ve bu şekilde sözde “ekümenikliği” kabul etmemiz tarafınızca nasıl açıklanmaktadır?
2)Fener Rum Patriği Bartholomeos’a, yaptığı bu eylem ile TC Anayasası’nı ve Lozan anlaşmasını yok sayması nedeniyle bir yaptırım uygulamayı düşünüyor musunuz?
CUMHURBAŞKANLIĞI SÖZCÜSÜ DE ‘EKÜMENİK’ DEMİŞTİ!
2020’de Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan davette de Fener Rum Patriği Bartholomeos için “ekümenik” sıfatı kullanıldı.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ün ev sahipliğinde 26 Kasım 2020’de düzenlenen toplantıya da Fener Rum Patriği Bartholomeos “ekümenik” sıfatıyla davet edildi.
Toplantının konusu, Türkiye’de yaşayan azınlık cemaatlerin temsilcileri ve liderleri ile istişare olarak duyuruldu.
‘AMERİKAN PROJESİ ZİRVE’
Müstafi Amiral Cihat Yaycı, Ulusal Kanal’dan Barış Dikmen’e konuştu. Yaycı şunları söyledi:
“Ukrayna Zirvesi yapıyorlar Rusya yok. Ukrayna tam bir Amerikan projesi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile aynı masada oturuyorlar. Karşısında bu adam oturuyor. Masasında ‘ekümenik patrik’ yazıyor. Buna izin vermeseler o adam oraya gidebilir mi, o masada oturabilir mi? Açıklamada niye ekümenik falan değildir demiyorsunuz. Desene orada. Devlet gibi imza atması skandal bir açıklamadır. Oradaki heyet bir de bunu fark etmemiş. Bunun olması mümkün mü? Dışişleri izin vermese gidebilir mi oraya? Sorulması gereken çok soru var. Ülkemizin bölünmez bütünlüğünün ihlali anlamına gelen bu duruma savcılarımız soruşturma baştacak mı? İki yıldır yaptığımız suç duyurularında ifadeye bile çağırmadılar. Devlet nasıl bu duruma düşer!”
‘KİMDEN İZİN ALARAK TOPLANTIYA KATILDI!’
Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi Basın Sözcüsü Selçuk Erenerol, açıklamanın eleştirilere yanıt olmaktan yoksun kaldığını bildirdi. Erenol, şu ifadeleri kullandı:
“Eleştirilerin ve akabinde yapılan açıklamanın hiçbir alakasının olmaması bizlere yeniden diplomasi ve bürokrasi alanındaki liyakat meselesini göstermiş bulunmaktadır. Eleştirilen konu, Lozan’da bir azınlık kilisesi olarak kabul edilmiş ve Yargıtay kararıyla da yetki alanının dışına çıkması suç teşkil eden Fener Rum Kilisesi’nin nasıl ekümenik patrik sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığının olduğu yerde temsil hakkına izin verdiğinizdir.”
Erenol, bilgi edinme hakkına dayanarak bakanlığı iki soru yöneltti:
“1. Türkiye Cumhuriyeti’nin Fener Rum Kilisesi’nin konumuna ilişkin mevcut devlet politikası nedir?
“2. Başpapaz Bartholomeos, Türkiye Cumhuriyeti'nin hangi kademelerinden nasıl izin alarak bu toplantıya katılmıştır?”