Domates üreticileri ihracat kısıtlamasını protesto etti: Girdileri düşürün bizi değil
Domates ihracatının kısıtlanması üretimin merkezi Antalya’da üreticileri ayağa kaldırdı. Üreticiler, fiyatların pahalı olduğunu ama bunun asıl sorumlusunun girdi maliyetleri olduğunu ifade ettiler.
Domates fiyatlarındaki artış ve deprem bölgesine gıda arzını sağlama gerekçesiyle, taze meyve sebze sektörünün gözde ihraç ürünü domatese, 14 Nisan 2023 tarihine kadar Tarım ve Orman Bakanlığı’nın talebi üzerine yasak getirilmesine üretici ve ihracatçılardan tepki geldi.
SELDEN SONRA İKİNCİ DARBE
Kumluca Ziraat Odası Başkanı Hidayet Kökçe, 2016 yılında Rusya pazarını kaybettiklerini, savaşla birlikte yeni pazarlar bulduklarını ama alınan bu kısıtlama kararıyla bu pazarı da kaybetmek üzere olduklarını belirtti ve yetkililere bu yanlış karardan dönülmesi çağrısı yaptı.
Kökçe, Aydınlık’a şöyle konuştu: “Biz şimdi ürettiğimiz ürünleri kime satacağız? Yeterli üretimimiz var, arz sorunu şu anda yok ama üretim düşerse arz sorunu ortaya çıkar. Fiyatlar evet pahalı ama bunun nedeni girdi maliyetleri. Tek bir fide 15 lira olmuş. Gübre, mazot belli. Bir işçi yevmiyesi 400-500 lira. Zaten şu anda üretim artıyor ve fiyatlar düşecekti. Sel felaketini yaşadık bir darbe aldık, bu kararla ikinci darbeyi almış olduk. Ürettik diye suçlu muyuz şimdi? Bir tır yüklenirken tüm sebze meyve yükleniyor. Domates yoksa diğer ürünler de gitmeyecek. Sabah ‘dikenli salatalıkları sökmeyin’ dediler. Ne yapalım, ürünleri derelere mi dökelim?”
1 kilo domatesin maliyetinin 10 lira olduğunu belirten Kökçe, fiyatlar üreticide düşünce üretici zarar edecek, bir dahaki sene bu üretici domates eker mi? Çiftçi nereye kadar dayanacak? Tarımı bitirip taş mı yedirecekler millete. Bitme noktasındayız.” diye konuştu.
SENEYE 100 LİRAYA YERİZ
Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği (EYMSİB) Yönetim Kurulu da yaptığı yazılı açıklamayla, “Domates ihracatına getirilen yasak hem ihracatçılarımıza hem de üreticilerimize tamiri mümkün olmayan hasarlar verecektir. Tüketicilerimiz belki 1,5 ay göreceli olarak domatesi ucuza yiyebilirler ancak vatandaşlarımız domatesi seneye 100 liraya yemek durumunda kalabilirler.” denildi.
Üreticinin emeğinin karşılığını alamayacağı bir yola girildiğini ifade eden EYMSİB Yönetim Kurulu, “Bu karar sonrasında üreticiler bankalardan aldığı kredileri geri ödeyemez konuma düşecekler. Tüccarlarla yaptıkları sözleşmenin yükümlülüklerini yerine getiremeyecekler. Seneye üretim yapamayacaklar. Bu yanlış kararda ısrar edildiği takdirde önümüzdeki yıl domatesi ithal etmek zorunda kalacağız.” diye görüş bildirdi.
İHRAÇ DOMATES ÜRETİMİN YÜZDE 3.5’U
Türkiye’nin yıllık 14 milyon ton domates üretimiyle dünyanın en büyük domates üreticilerinden biri olduğuna yer verilen açıklamanın devamında şunlar dile getirildi: “Türkiye 2022 yılında 526 bin ton karşılığı 377 milyon dolarlık taze domates ihraç etti. İhraç ettiğimiz taze domates üretimimizin yüzde 3,5’u seviyesinde. Hem iç piyasaya hem de ihracata yetecek üretimimiz var. İhracat, tarım sektörlerinde regülasyon görevi açısından çok değerli. Yasak kararı piyasalarda psikolojik bir baskıya yol açacak.”
ARZ SORUNU YOK
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Yaş Meyve ve Sebze Sektör Kurulu’ndan yapılan yazılı açıklamada da domates ve diğer tüm gıda ürünlerindeki fiyat artışının temel nedeninin girdi maliyetlerinin yükselmesi olduğu vurgulandı. Açıklamada şu görüşlere yer verildi:
“İhracat kısıtlaması en başta üreticileri olumsuz etkileyecektir. Üretimdeki düşüş fiyatların yani enflasyonunun daha da artmasına neden olacaktır.
YARA DAHA DA AĞIRLAŞACAK
Öte yandan deprem felaketi nedeniyle ağır tahribat gören Hatay, Adıyaman bölgesinden seralarda ve ihracat sürecinde on binlerce işçi istihdam edilmekte, bu istihdam bir nebze yaralara merhem olmaktadır. Bu durumda çalışamayan işletmeler işçilerini çıkarmak zorunda kalacak ve yara daha da ağırlaşacaktır.
Tüm bu nedenlerle alınan karanın yeniden gözden geçirilerek bir an önce üreticiyi ve ihracatçıyı rahatlatacak adımların atılmasını bekliyoruz.”
ÜRETİCİLER EYLEMDE
HANİFE YALÇIN / ANTALYA
Antalya Hali’nde toplanan yüzlerce domates üreticisi, ihracat kısıtlamasını protesto etti. Serik ve Aksu’dan kamyonlarla hale gelen üreticiler, gübre, mazot ve fide fiyatlarının düşürülmesini istedi. Üreticiler, fiyatların pahalı olduğunu ama bunun asıl sorumlusunun girdi maliyetlerinde aranması gerektiğini ifade ettiler.
Türkiye Çiftçi Birliği Başkanı Şaban Dede, tam hasat zamanında yapılan bu kısıtlamanın üreticiye zarar vereceğini belirtti.
ÜRETİCİ MALİYETLERİ ALTINDA EZİLECEK
Kısıtlama ile üretici fiyatlarının düştüğünü belirten Dede şöyle konuştu: “Piyasa 8 lirayı görecek. Şu an domatesin maliyeti 11 lira. Bundan 3 ay önce doğal afet yaşadık, Kumluca bölgesinde büyük bir sel felaketi yaşandı. Üretim tamamen durma noktasındayken üreticiler hiçbir zaman durmadı. Bu kısıtlama sonrasında birçok üretici, bu maliyetlerin altında ezilecek. Bir domates fidesinin 15 lira olduğu yerde 1 kilo domatesin 10 lira olması gerçekten çok kötü bir durum. Tüketicinin fiyat pahalı geldi diye alamadığını biliyoruz ama bu bizim elimizde olan bir şey değil. Maliyetler çok yüksek. Sebze, meyve fiyatlarını belirleyen biz değiliz.” diye konuştu.
Dede, çiftçilerin kötü günlerde de yokluktan arttırmasını bildiğini, yaraların üstesinden üreterek geldiklerini belirtti. Dede, şöyle konuştu: “Bizler ülke ekonomisine katkı sağlıyoruz. Bundan 1 ay önce deprem yaşandı. Hiç durmadık deprem bölgelerimize yüzlerce tır sebze, meyve yolladık. Bu bizim boynumuzun borcu, birlik ve beraberliğimizi devam ettireceğiz.”
YOLU KAPATTILAR
Çiftçiler önceki gün de Antalya-Fethiye yolunu trafiğe kapattı. Kınık Hal Komisyoncuları Derneği üyesi Çağdaş Konu, kararı kabul etmediklerini belirterek, “Üretici yetiştirdiği ürünü maliyetinin altında satarsa gübre, ilaç, mazot ve banka borçlarını ödeyemez. Üretim yapamaz hale gelir, domatesi ithal etmek zorunda kalırız.” dedi.