Donbass düğümünü çözen isim: Prigojin

Rus özel askeri şirketi Wagner askerleri, Rus toprağı ilan edilen Donetsk’teki çatışmada kilit mevkilerden olan Soledar’ı tamamen ele geçirdi. Wagner’in başkanı Putin’e yakın isimlerden Evgeni Prigojin, cephede askerle birlikte yaptığı açıklamada, “Kasabanın merkezinde şehir çatışmalarının yaşandığı bir kazan var. Tutuklu sayısını yarın açıklayacağız.” dedi. Bölgede Wagner personeli dışında başka hiçbir birimin yer almadığını da sözlerine ekledi.

UKRAYNA ORDUSUNDA ÇÖZÜLME

Adını tuz madenlerinden alan Soledar’da çatışmalardan önce yaklaşık 10.000 kişi yaşıyordu. Ukrayna ordusu 2022 ortalarında Popasnaya’dan püskürtüldükten sonra burayı güçlü bir tahkimat noktasına dönüştürdü. Kasabanın Rus kontrolüne geçmesinin, Ukrayna’nın Bahmut adını verdiği ve yoğun çatışmaların sürdüğü Artyomovsk tahkimat bölgesindeki Kiev güçleri açısından ciddi bir tehlikeye dönüştüğü değerlendiriliyor.

Prigojin, önceki gece yaptığı açıklamada, “Soledar’ın tamamen kurtarıldığını ve Ukrayna ordu birliklerinden temizlendiğini tekrarlamak istiyorum. Teslim olmayı reddeden Ukrayna birlikleri imha edildi.” ifadelerini kullandı. Wagner güçlerinin Soledar’ı kuşatmasının ardından yaklaşık 500 Ukrayna askerinin öldürüldüğünü dile getirdi.

Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü Korgeneral İgor Konaşenkov da Rus birliklerinin Soledar’ı kuzeyden ve güneyden kuşattığını ve kentte çatışmaların devam ettiğini bildirdi. Koneşenkov, “Soledar yakınlarındaki birliklerin geri çekilmesine gelince, personelini ilk terk edenler subaylar oldu, onlar da daha sonra ellerinden geldiğince kaçtılar. Yaklaşık üç gün önce ya kaçmaya ya da şehirden çekilmeye başladılar.” dedi.

SAVAŞTA DÖNÜM NOKTASI

Donetsk Halk Cumhuriyeti (DHC) lideri Denis Puşilin, önceki gün Soloviev Live TV programına verdiği demeçte, Soledar’ın kontrol altına alınmasının Slavyansk ve Kramatorsk’a doğru ilerlemeyi mümkün kıldığını ve Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin (DPR) tamamının özgürleştirilmesinin yolunu açtığını söyledi.

“İlk olarak bu, Ukrayna propagandası tarafından şişirilen [yenilmezlik] sembollerine bir darbe daha indirmiştir.” diyen Puşilin, “İkincisi, bu Slavyansk ve Kramatorsk’a doğru ilerlemek için elverişli bir köprübaşı sağlayacaktır. Aslında bu, tüm DHC’nin özgürleştirilmesinde bir dönüm noktası anlamına geliyor.” ifadelerini kullandı.

Rus güçlerin Artyomovsk ve Seversk’i de kontrol altına alır almaz Donetsk’teki Ukrayna savunma hattını tamamen kıracağını söyleyen Puşilin, “Soledar, Artyomovsk ve Seversk’i kontrol altına alarak cephe hattını etkili bir şekilde yok edeceğiz. Bu sayede [Ukrayna silahlı kuvvetlerini] Gorlovka ve Slavyansk’a doğru ilerlemeleri için kuşatabileceğiz ve arkalarından dolanabileceğiz.” diye ekledi. Puşilin, doğru aşamada örgütlü bir hamleyle düşmanın uzun süredir takviye ettiği cephe hattının çökeceği öngörüsünde bulundu.

NEDİR BU WAGNER?

Wagner ve Prigojin isimleri üzerinde uzun süredir Batı kaynaklı bir kara propaganda hüküm sürüyor. 2017’den beri ABD yaptırımları altında bulunan Wagner, son olarak 2022 Aralık’ında ABD Ticaret Bakanlığı’nın kara listesine girdi. “Askeri nihai kullanıcı” olarak etiketlenen şirket, dünyanın herhangi bir yerinde Amerikan ekipmanlarıyla üretilen herhangi bir teknolojiye erişimden mahrum bırakıldı. Bloomberg, 2022 Kasım sonunda ABD Başkanı Biden yönetiminden kaynaklara dayandırdığı haberinde, Wagner’in “yabancı terör örgütü” listesine girmesi için Washington’da bir hazırlık olduğunu yazdı.

Wagner’in faaliyetleri ve Prigojin’in rolü, Ukrayna Savaşı’na kadar arka plandaydı. Ancak 2022 Eylül’ünde, özellikle cephedeki başarılardan sonra Prigojin, Wagner’in ne olduğunu ve kendisiyle ilişkisini berraklığa kavuşturan bir açıklama yaptı.

Prigojin, Batı’da “paralı asker” olarak karalanan Wagner grubunun “Rus vatanseverler ve üst düzey askeri profesyoneller” olarak tanınmasının zamanının geldiğini söyledi. Ayrıca bir özel askeri yüklenici firma olan Wagner PMC’yi, 2014 yılında Ukrayna saldırısı altındaki Donetsk ve Lugansk halkını koruyacak bir savaş gücünü finanse etmek için kurduklarını açıkladı.

Wagner, özellikle son yıllarda Afrika’da ABD ve Fransa destekli terör örgütlerine karşı bağımsızlık mücadelesi veren Mali, Kongo, Sudan, Orta Afrika Cumhuriyeti gibi devletlerle yaptığı işbirliğiyle öne çıktı. Wagner’in faaliyetleri; ABD derin devletinin Dış İlişkiler Konseyi (CFR), RAND Corporation, CSIS gibi merkezi düşünce kuruluşlarından New York Times, Washington Post gibi Atlantik medyasının amiral gemilerine kadar tüm mecralarında Rusya’nın “gayrıresmi uzantısı” olarak hedef alındı. Wagner’in işbirliği yaptığı ülkeler Sırbistan’dan Libya’ya, Mozambik’ten Yemen’e, Suriye’den Latin Amerika’ya kadar uzanıyor.

YAPTIRIM ŞAMPİYONU

Kara propagandanın merkezindeki isim Prigojin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in kritik kararlarında görüşlerine sürekli başvurduğu bir isim. Rusya Millî Güvenlik Kurulu görüşmelerinin değişmez katılımcısı olan Prigojin, Ukrayna Cephesi Komutanlığı’na General Sergey Surovikin’in atanmasında da etkili olmuştu.

Batı medyasında “Putin’in şefi / ahçısı” olarak anılan Prigojin, 2016’dan beri ABD’nin yaptırım listesinde. Geçen yıl FBI tarafından 250.000 dolar ödülle “en çok arananlar” listesine konuldu. Dışişleri Bakanlığı’nın sitesinde Wagner’in Afrika faaliyetleriyle ilgili doğrudan Prigojin’in aleyhine resmi bir rapor yer alırken ABD Hazine Bakanlığı, Nisan 2021’de Asya, Avrupa ve Afrika’da seçimlere yönelik operasyonlar düzenlediği gerekesiyle Rus iş adamını ayrıca bir yaptırım listesine koydu. Ukrayna Operasyonu başladıktan hemen sonra Prigojin, hem ABD hem de AB tarafından ilk yaptırım uygulanan Ruslardan biri oldu.

Beyaz Saray, Wagner’in Donbass bölgesinde yaptığı başarılı operasyondan sonra doğrudan Prigojin’i hedef alan bir açıklama yaptı. Biden’ın Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, Putin’in savaşın seyrini değiştirmek için giderek daha fazla Prigojin’e başvurduğunu söyledi. Wagner’in Ukrayna sahasında “10 bini sözleşmeli, 40 bini Rus hapishanelerinden gelen 50 bin personeli bulunduğunu” iddia eden Kirby, Prigojin’in de Wagner’in Ukrayna operasyonlarını finanse etmek için ayda 100 milyon dolardan fazla harcadığını ileri sürdü.