Dünya burada savaşacak

Mustafa Birol Güger
birol.guger@gmail.com

TSK’nın Suriye’nin kuzeyine düzenlediği ‘Fırat Kalkanı’ harekatı ile bölgede 6 yıldır kesintisiz devam eden savaşın seyrini değiştirecek kritik bir döneme girildi. Cerablus’u IŞİD ve PYD’den temizleyen TSK, iki aşamada da Çobanbey’i temizledi. Bu iki hamle ABD’nin “Kürt Koridoru” planına büyük darbe vurdu. Harekatın üçüncü aşamasında ise bölgenin bütün kuvvetlerini ve Suriye’nin geleceğini derinden etkileyecek bir noktaya gelindi. Savaşın seyrini değiştirecek stratejik noktanın adı El Bab... Suriye’nin, sanayi ve ticaret başkenti Halep’e açılan kapısı. 2013’ten bu yana IŞİD tarafından kontrol edilen kentte Avrasya güçleri ve Atlantik koalisyonu karşı karşıya.

Peki El Bab bölge güçleri için neyi ifade ediyor? Kent neden bu kadar önemli? İşte yanıtı...

TÜRKİYE İÇİN EL BAB

El Bab, 2012 yılına kadar, Suriye’nin genelinde devam eden savaşın görece dışındaydı. Fakat, 20 Nisan 2012’de kentte düzenlenen protesto gösterilerinin ardından yaşanan çatışmalar, muhaliflerin kentte siyasal taban kazanmasını kolaylaştırdı. Aynı yıl mayıs ayı ortalarından, temmuz ortalarına kadar muhalifler kentte 15 ayrı terörist formasyon oluşturmayı başardı. Devlet dairelerine saldırıp kontrolü ele geçiren terörist gruplar, 18 Temmuz 2012’de kent sınırları içerisindeki Suriye yönetiminin son karargahını da ele geçirdi. Böylelikle El Bab Kasım 2013’e IŞİD tarafından kuşatılana dek muhaliflerin kontrolünde kaldı.

2013’den beri IŞİD’in kontrolünde olan ve nüfus yapısını ağırlıklı olarak Sünni Arapların oluşturduğu El Bab, Türkiye için stratejik önemde. El Bab, Suriye’nin sanayi ve ticaret başkenti olan Halep’e açılan kapı olmasının yanı sıra Münbiç’le birlikte, Afrin ve Cezire’deki sözde PKK/PYD kantonlarının bağlantı noktasında yer alıyor. Bu durum da, Azez ve Cerablus hattında kontrolü ele alarak terör koridoru projesine büyük bir darbe vuran TSK’nın karşısına El Bab’ı ikinci bir zorunlu hedef olarak çıkarıyor. El Bab’ın ele geçirilmesi, hem terör koridorunun engellenmesi, hem de Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde ‘güvenli bölge’ oluşturması açısından büyük önem taşıyor.

ABD/PYD İÇİN EL BAB

TSK’nın, Fırat’ın doğusunda kalması gerektiğini bir ön koşul olarak dayattığı PYD, ABD’nin desteğiyle 12 Ağustos’ta Münbiç’i ele geçirdi. PYD ağustos ayı sonlarında sıradaki hedefinin El Bab olduğunu açıkladı ve bölgeye yönelik harekat kapsamında El Bab askeri konseyinin kurulduğunu ilan etti. PYD’nin El Bab’a olan ilgisinin odağında, Münbiç’ten itibaren koridoru batıya doğru genişletme fikri yatıyor. Eski CIA ajanı Henri Barkey’e göre PYD’nin bir başka büyük hedefi iç savaş sonrası kurulan masada, güçlü kozlarla ABD’nin desteğini kazanmak. Bu bağlamda PYD aynı zamanda müzakerelerde elini güçlendinmek için daha fazla alan kazanması gerektiğine inanıyor. Barkey’e göre PYD El Bab’ın müdafasında başarılı olduğu takdirde, Halep’e doğru ilerleyişini sürdürecek. Bu da zaten Kürt koridorunun fiziki olarak tesis edilmesi anlamına geliyor. PYD, kentin 25 km uzağında saldırı hazırlıkları yapıyor.

IŞİD İÇİN EL BAB

El Bab’ın 2013’ün kasım ayınde kentte kontrolü alan IŞİD nezdindeki önemini kavramak için tarihsel sürece göz atmak gerekiyor. Middle East Forum’da çalışmalar yürüten araştırmacı Aymenn al-Tamimi, 18 Temmuz 2013 tarihli makalesinde, IŞİD’in bölgede ve El Bab özelinde kurduğu hakimiyeti şu şekilde yorumluyor: “5 Temmuz’da IŞİD’in yayın organı Sada ash-Sham al-Islami, IŞİD’in El Bab’da düzenlediği bir İslami davet toplantısının fotoğraflarını yayınladı. Cerablus’taki agresif yaklaşımına karşın örgütün El Bab’daki nüfusa yönelik daha ılımlı bir politika izliyor.” Tamimi’ye göre kentteki hakim Sünni Arap nüfus, IŞİD’in burada tutunabilmesini kolaylaştıran önemli stratejik noktalardan biri.

El Bab, Halep’in en büyük ilçesi ve aynı zamanda sanayi merkezi olması sebebiyle IŞİD için son derece önemli bir mevzi fakat kenti asıl önemli kılan, Rakka’dan sonra örgütün ikinci büyük merkezi olması. IŞİD’in bu bölgeye büyük bir yığınak yaptığı biliniyor. Fakat bütün bunların ötesinde, kenti ve bölgeyi önemli kılan bir başka husus ise dinsel referansı. Örgüt, Melheme-i Kübra adını verdiği nihai büyük savaşın bir başka deyişle kıyamet savaşının, Kilis sınır bölgesine 20 kilometre mesafedeki Halep’in Dabık kasabasında gerçekleşeceğine inanıyor. Dabık, El Bab’ın 35 km. kuzeydoğusunda yer alıyor. IŞİD bütün militanlarına nihai savaşa katılmak için bu bölgeye gelme çağrısı yapıyor.

SURİYE VE RUSYA İÇİN EL BAB

Suriye ordusu, uzun bir süredir şehir merkezi muhalifler tarafından kontrol edilen Halep kentini kuşatma altında tutuyor. Rus jetleri de kuşatmaya havadan destek veriyor. Ordu üç gün önce Halep’in güneyindeki askeri kışlaları ele geçirerek, kentin doğusundaki muhalifleri yeniden kuşatma altına aldığını duyurdu. Ayrıca, muhaliflerin oluşturduğu İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi de Suriye ordusunun muhaliflerin ikmal yolunu kestiğini duyurdu. Suriye için Halep’in kuzeye açılan kapısı niteliğinde olan El Bab’ın savunması, hem Halep’teki terörist unsurları besleyen ikmal kanallarını kapatmak, hem de kuzeydeki ordu güçlerine takviye yapmak açısından büyük önem taşıyor.