Dünyanın ölçülmüş en bÜyÜk depremleri

Depremler şüphesiz doğal afetlerin en ölümcüllerinden biri. Bizde olduğu kadar dünyada da çok büyük yıkımlara ve büyük can kayıplarına neden oldu. Şili depremi bunların içinde en büyüğü. 9,5 büyüklüğünde ve kayıtlara göre 10 dakika sürmüş.

John Lennon “Hayat biz planlar yaparken başımıza gelenlerdir” der. Ülkemizde bir hafta önce meydana gelen deprem tam da insana bunu düşündürtüyor. Siz, planlar yaparsınız, aile kurarsınız, hayalleriniz için gece gündüz çalışırsınız ve birden bir doğal afet gelir, hayallerinizi hatta yaşamınızı elinizden alıp götürür.

Bunca yıldır dünyanın ve ülkemizin maruz kaldığı bu depremlerin bize anlattığı en önemli şey tabii ki güvenli konutlar üretmek. Depremden ders çıkaran ülkeler gibi bizim bu depremden sonra alacağımız en önemli ders bu diyoruz. İşte dünyanın ölçülmüş en büyük depremlerinden bazıları.

ŞİLİ DEPREMİ (9,5)

22 Mayıs 1960’da Güney Amerika kıtası Şili’de gerçekleşmiş olan deprem, bugüne kadar ölçülmüş en büyük deprem. 10 dakika süresinde ve 9,5 seviyesindeki bu deprem, dünya tarihinin yaşamış olduğu en büyük depremlerinden birisidir. 1960 yılında yaşanmış olan deprem sadece Valdivia'yı vurmamış, 700 küsür km ilerideki Hawai'yi bile etkilemiştir. 25 metreye kadar uzanan tsunamiler oluşmuş ve depremin etkisi okyanus aşırı kıyılara da ulaşmıştır. 178 gigatonluk bir etki yaratan bu depremin şiddeti 1000 adet atom bombasının yaratacağı şiddet ile eşdeğerdir. Sadece 6 bin kişinin öldüğü bu facianın maddi hasarı ise bugünün parasıyla 4 milyar dolardan fazladır.

ALASKA DEPREMİ (9,2)

Alaska'da 28 Mart 1964'te meydana gelen 9,2 büyüklüğündeki deprem, en şiddetli ikinci deprem olarak kayıtlara geçti. 3 dakika süren deprem, tsunamiyi tetikledi. Sarsıntı ve ardından oluşan dev dalgalar, 128 kişinin hayatını kaybetmesine sebep olurken yaklaşık 310 milyon dolarlık hasar oluşturdu.

ENDONEZYA (SUMATRA ADASI) DEPREMİ (9,1)

26 Aralık 2004'te Hint Okyanusu’nda Sumatra Adası’nın açıklarında meydana gelmiş olan bu deprem, toplam 40 ülkede yaklaşık 230 bin kişinin ölümüne yol açarak 21. yüzyıla damgasını vurdu. 9,1 büyüklüğündeki deprem, yaklaşık 10 dakika sürdü. Sarsıntı sonucunda oluşan metrelerce yüksekliğindeki dev dalgalar, Endonezya'nın yanı sıra Asya'nın kuzeyi ve Afrika’nın doğusunda 14 ülkeyi etkiledi.

Deprem ve tsunami nedeniyle 1 milyon 700 bin insan evsiz kaldı. Depremden kaynaklanan tsunami dalgaları 30 m yüksekliğe ulaşarak, özelikle denize kıyısı bulunan ülkelerde çok ağır hasarlara yol açtı.

JAPONYA (TOHOKU) DEPREMİ VE TSUNAMİSİ (9,0)

Deprem, 11 Mart 2011’de Japonya’nın kuzeydoğusundaki Honshu kıyılarının açıklarında, 24 km derinlikte, 9 büyüklüğünde meydana geldi. Bu deprem, Japonya’nın aletsel olarak kaydedilmiş en büyük depremi olmasının yanı sıra, dünyada 1900’lerden beri kaydedilmiş en büyük beş deprem arasında yer alıyor. Japon hükümeti, felâketi resmi olarak “Büyük Doğu Japonya depremi” olarak adlandırdı. Deprem sonrasında bölgede yüksekliği 37,9 metreye varan tsunami dalgaları meydana geldi. Tsunami ülkede çok büyük zarara yol açtı. Depremde 15 bin 900 kişi hayatını kaybetti ve 2 bin 531 kişi hâlen kayıp olarak belirtiliyor. Kara ve demiryolları ağır hasar gördü, çeşitli yerlerde yangınlar çıktı ve bir baraj yıkılarak bölgeyi su basmasına neden oldu. Kuzeydoğu Japonya'da 4.4 milyon ev elektriksiz, 1 buçuk milyon ev ise susuz kaldı, deprem sonucu gıda sıkıntısı da meydana geldi.

Deprem ve sonrasında tsunami, Fukuşima nükleer santralinde hasara yol açtı. Nükleer reaktörlerin ağır hasar alması sonucu yayılan radyasyona engel olunamadı.

RUSYA (KAMÇATKA) DEPREMİ (9,0)

Rusya’nın doğusunda 4 Kasım 1952’de meydana gelen depremin büyüklüğü 9,0 olarak ölçüldü. Depremin yaşandığı Kamçatka bölgesi Avustralya, Asya ve Amerika kıtaları arasındaki deprem levhalarının bulunduğu ve sık sık sismik aktivitelerin yaşandığı “Pasifik Ateş Çemberi” adlı bölgenin kuzey ucunda yer alıyor. 1 milyon doların üzerinde maddi hasar oluşturan depremde can kaybı olmadı.

Kamçatka'da 4 Kasım 1952'de meydana gelen 9 büyüklüğündeki deprem, 1900'den bu yana kaydedilen en büyük depremler arasında yer alıyor.

LİZBON DEPREMİ (9,0)

1 Kasım 1755 günü Portekiz Krallığı sabah yerel saatle 09.40'da 8,5 ile 9,0 arasında bir büyüklükteki depremle sarsıldı. Oluşan depremin merkez üssü Atlantik Okyanusu’ydu ve bölgede özellikle Lizbon'da çok ciddi bir tahribata yol açtı. Fakat trajedi bununla bitmedi, depremi tsunamiler ve yangınlar izledi. Sadece Lizbon'da değil çevre şehirlerde de 10 bin ile 100 bin arasında insan yaşamını yitirdi. Yaşanan bu trajedi halkın tansiyonunun artmasına yol açtı ve uzun vadede güç kaybeden koloni imparatorluğunun yıkılmasına sebebiyet verdi.

ŞİLİ DEPREMİ (8,8)

27 Şubat 2010’da Şili’de Concepcion kenti yakınlarında meydana geldi. Amerikan Jeolojik Araştırma Kurumu, 8,3 olarak duyurduğu deprem büyüklüğünü önce 8,5'e, daha sonra 8,8'e yükseltti. Depremin merkez üssü, başkent Santiago'nun 325 kilometre güneybatısı ve Concepcion kentine 115 kilometre uzaklıktaydı.

Yerin 35 kilometre altında meydana gelen deprem, yaklaşık 1,5 dakika sürdü. 2 milyon kişiyi etkileyen depremde 500 bin ev yıkıldı ya da ağır hasar gördü. Deprem nedeniyle yollar, köprüler ve bazı hastaneler yıkıldı, elektrik ve telefon şebekeleri de çöktü. 8,8 büyüklüğündeki depremin ardından Şili'de, en büyüğü 6,9 olmak üzere 60 kadar artçı deprem meydana geldi.

ÇİN TANGSHAN DEPREMİ (8,2)

28 Temmuz 1976'da Çin'in Tangshan şehrinde meydana gelen bu trajedi, 255 bin kişiyi öldürmüş ve 160 bin kişiyi ağır şekilde yaralamıştır. (Çin hükümetinin ilk tuttuğu kayıt 655 bindi). 8,2 büyüklüğündeki bu deprem 2,2 gigaton güce karşılık geliyordu ve sadece 10 saniye sürdü. İlginç olan şudur ki, Tangshan deprem riskinde olan bir bölge değildi ve bu nedenle bu şehirdeki yapılar depreme karşı üst düzey dayanıklı olarak inşa edilmemişti. Deprem 6 km uzunluğunda ve 8 km genişliğindeydi, geride yıkık ve virane bir şehir bıraktı.

PERU DEPREMİ (7,9)

Büyük Peru depremi, 31 Mayıs 1970 tarihinde gerçekleşmiş bir deniz altı depremidir. Peru'daki Ancash ve La Libertad bölgelerini etkilemiş bu deprem Peru tarihinin en katastrofik doğal afeti olarak tarihe geçmiştir. 3 milyon insanı etkileyen bu deprem yerel saatle 15.23’te 7,9 - 8,0 büyüklüğünde ve mercalli skalasına göre 8 yoğunluğunda 45 saniye boyunca gerçeklemiştir. Sadece Yungay'da 20 bin insan ölmüştü. Toplamda ise 74 bin 194 kişi hayatını kaybetmiş, 143 bin 331 kişi yaralanmış ve 25 bin 600 kişi kayıp ilan edildi. 1 milyondan fazla kişi de evsiz kaldı.

ERZİNCAN DEPREMİ 7,9

1939 Erzincan depremi veya Büyük Erzincan Depremi, 27 Aralık 1939’da 7,9 büyüklüğünde meydana gelen depremdir. Deprem sonucunda resmî rakamlara göre 32 bin 968 kişi hayatını kaybetti, 100 binden fazla insan ise yaralandı. Mercalli şiddet ölçeğine göre depremin şiddeti XII (Afetsel) olarak tespit edilirken, 116 bin 720 bina tamamen yıkıldı. 50 saniye süren deprem, yerin 20 km derinliğinde gerçekleşti. Ölüm oranlarının yüksek olmasının ana nedenleriarasında zorlu kış şartlarının olması, yardımların ve arama-kurtarma faaliyetlerinin güç koşullar altında yürütülmesi gösterildi.

GÖLCÜK DEPREMİ (7,6)

17 Ağustos 1999'da tüm Türkiye yasa boğuldu. Yerel saatle 03.02'de merkez üssü Gölcük olan 7,6 şiddetindeki bir deprem Türkiye'yi uykusunda yakaladı. 45 saniye süren Gölcük depremi; sadece Kocaeli’de değil, Ankara'dan İzmir'e kadar geniş bir bölgede ve Marmara'da hissedildi. Resmi bilgilere göre 17 bin 480 kişi öldü, 23 bin 781 kişi yaralandı, 505 kişi sakat kaldı, 285 bin 211 ev, 42 bin 902 işyeri hasar gördü. 2010 yılında yayınlanan Meclis Araştırması Raporu'nda ölen kişi sayısı 18 bin 373 olarak güncellenmiştir. Resmi olmayan bilgiler ise çok daha şaşırtıcıydı. Resmi olmayan bilgilere göre 50 bine yakın kişi öldü, 100.000'e yakın kişi de yaralandı. Depremin Türkiye'nin sanayi bölgesi olan Marmara bölgesinde gerçekleşmesi, Türk ekonomisini bir hayli zorladı.