Dünyanın gözü bu seçimlerde: ABD için en uzun gece

ABD ara seçimlerinin belki de en doğru analizini New York’taki seçim konuşmasında Joe Biden yaptı. “Bu, en önemli seçim. İki Amerikan vizyonu birbiriyle yarışıyor.” dedi. Bu doğru bir tespit. Bu yüzden Bill Clinton ve Barack Obama dahi oturdukları köşelerden çıkartılıp seçim kampanyalarına dahil edildiler. Biden’ın eşi de Texas’a gidip kampanyaya katıldı.

BİDEN GÖREVDEN ALINABİLİR

Seçimi kaybettiği durumda Biden’ı görevden alınma (“impeachment”) tehlikesi bekliyor. Trump daha önce iki defa görevden alınmaya çalışıldı. İki konu gerekçe gösterilmişti: 1) Rusya’nın seçimlere Trump lehine müdahale etmesi ve 2) Biden’ın oğluyla ilgili bazı yolsuzluk iddialarının ortaya çıkarılması için Ukrayna devletinden bunların açıklamasını talep etmesi. Trump’ın görevden alınması için yapılan araştırmalara milyonlarca dolar harcadılar ama bir sonuç çıkmadı. Yani Trump’ın bu konuda kuyruk acısı var ve Biden’ın görevden alınması için bastıracaktır. Seçimi kaybederse Biden ağır bir darbe almış olacak ve yetkisi azalacak. Ünlü deyişle, topal ördek (“lame duck”) durumuna düşecek.

ENFLASYON BİRİNCİ GÜNDEM

ABD’de son 40 yılın en yüksek enflasyonu yaşanıyor. Birkaç gün önce yapılmış bir araştırmanın sonuçları şunu söylüyor:

• Vatandaşların yüzde 80’i ekonomi bir numaralı gündem diyor. Yüzde 77’si enflasyon bir numaralı gündem diyor.
• Vatandaşın yaklaşık yarısı, yüzde 43’ü, eskiye kıyasla Biden döneminde “çok daha kötü durumda” olduklarını belirtiyor.
• Kürtaj konusu son dönemde çok önemli yer tuttu ABD gündeminde. Kürtaj ekonomiden sonra geliyor, yüzde 62. Bu yüzdenin büyük kısmı kadın.

Fakat Demokratların söyleyeceği pek fazla sözleri kalmadı. Kürtaj ve iklim değişikliği konusunu öne çıkarıyorlar. Bazı ülkeler enflasyona daha alışık. Örneğin Türkiye toplumu böyle. Fakat ABD’liler öyle değil. Onlar için kırk yıldır 1 dolara satın aldığı ekmeği 1,5-2 dolara almak büyük bir olay. Bu nedenle seçimin sonucunu belirlemede en etkili unsur ekonomi olarak görünüyor.

UKRAYNA YARDIMI TEHLİKEDE

Dış politikada ise iki konu var. Birincisi, Afganistan’dan hezimetle geri çekilme. İkincisi, Ukrayna’ya yapılan ölçüsüz yardım. Şu ana kadar 60 milyar dolar yardım yapıldı.

Cumhuriyetçilerin önde gelen adayları seçim konuşmalarında açık açık söylüyor: Senato’da ve Temsilciler Meclisi’nde çoğunluk kazanırsak Ukrayna’ya bir kuruş dahi vermeyeceğiz. Tabii Cumhuriyetçilerin içinde de “desteğe devam” diyenler var, fakat baskın eğilim “artık yeter” şeklinde. Cumhuriyetçiler çoğunluğu kazanırsa, Biden’ın Ukrayna’ya sınırsızca yardım gönderme politikası da duracak. Bu da savaşın seyrini büyük ölçüde Rusya lehine etkileyecek.

NEO-CON’LAR AYRIŞIYOR

Bu seçim süreci Cumhuriyetçiler içindeki farklılıkları da daha belirgin hale getirdi. Örneğin “neocon” (yeni muhafazakar) denilen gruptan Dick Cheney’in milletvekili olan kızı Liz Cheney gibi kişiler Demokratların tarafında geçti ve Demokratlara oy vereceğini açıkladı.

Bu gidişatın keskinleşmesiyle, eğer Trump’ın 2024’teki seçimi kazanırsa, kurulacak hükümette daha ince eleyip sık dokuyacak. Trump eski başkanlığından ders çıkarıp daha kaliteli, kendine daha uygun kadroları şimdiden seçip konumlandırmaya başladı. Geçen hükümette, başkan yardımcısı da dahil, çok sayıda sallantılı tutum içinde kadrosu vardı. Trump’ın bu seçim kampanyasını birlikte yürüttüğü kişilere geleceğin hükümet görevlileri gözüyle bakılıyor. Hatta Cumhuriyetçi partiyi ikiye bölen bu hat için Cumhuriyetçiler ve Trump’çılar (Republicans vs Trumplicans) terimini kullananlar var.

TRUMP HÜKÜMETE HAZIRLANIYOR

Trump’ı engellemek için üç tane yargı hamlesi yaptılar. Başkanlığa ilk oturduğu andan itibaren “Rusya soruşturması” (Russian Probe) denilen, Trump’ın kazandığı 2016 başkanlık seçiminde Rusya müdahalesini araştıran bir yargı süreci başlattılar. İki sene sürdü, 10-15 milyon dolar para harcadılar ama hiçbir sonuç çıkmadı.

Daha sonra Trump’ın şirketlerin, “vergi kaçırma” şüphesiyle araştırdılar. Bundan da bir sonuç çıkmadı.

Son olarak da “gizli belgeleri evine götürdüğü” gerekçesiyle Florida’daki evine baskın düzenlendi. Yine bir şey çıkmadı.

Trump bunlara rağmen nüfusun yarısının arkasında olduğunu bilerek yoluna devam ediyor. Demokratların da tek bir kütle halinde kendisine karşı olmadığını biliyor.

Trump seçimlerden sonra Başkanlığa adaylığını açıklayacak muhtemelen. Trump’ın desteklediği aday adayları kazanacak gibi gözüküyor, bu da Trump’ın gücünü artırıyor.

İLK MÜSLÜMAN SENATÖR

Örneğin Mehmet Öz var. Kazanacak gibi duruyor ve kazanırsa ilk Müslüman senatör olacak.

Not olarak şunu aktarayım: Mehmet Öz’e katıldığı bir televizyon programında “Ne ölçüde Müslümansınız, neye inanıyorsunuz?” diye bir soru soruldu. Öz de “Ben Mevlevî Sufilerindenim” diye yanıtladı. İlginç, çünkü ABD’de geniş bir çevre, başka dinlere ve spirütüaliteye (ruhaniliğe) eğilim gösterenlerin yüzde 80’i, daha hümanist ve evrenselci olarak gördükleri Mevlevîlere ilgi duyuyorlar.