Edebiyatımızın unutulmaz on romancısı

Türkiye, kitap yayını konusunda azımsanmayacak bir sayıya sahip. Cumhuriyet'in ilk döneminden bugüne gelen kitapların çoğu da edebiyatımızın klasikleri arasına girmiş romanlar. Edebiyatımızda öyle romanlar var ki, yayınlanmalarının üzerinden yıllar geçse de hâlâ çok satanlar listesinde, yeni romanları geride bırakarak ilk sıralara yerleşebiliyor. Sabahattin Ali, Yaşar Kemal, Orhan Kemal, Fakir Baykurt gibi önemli yazarlarımızın kitapları yıllar sonra yayınlandıklarında ilk yayınlandıkları yıllardan daha çok satış sayısına ulaşabiliyor.

Türk edebiyatında, özellikli gerçekçi ve toplumca yazarların daha çok okunduğunu görüyoruz. Bu tabii ki tesadüf değil. Çünkü okur, roman seçerken, öncelikle konuyu önemsiyor.

Yaz günlerindeyiz. Malum tatil mevsimi. Tatil bavulunuzu hazırlarken, bavula koyacak birkaç kitabınız olmalı. Ama çoğu zaman o bavula hangi kitabı koyacağımız konusunda kararsız kalabiliyor insan. Size on önemli romancımızı ve onların eserlerini derledik.

HALİDE EDİP ADIVAR

Yazar kimliğinin dışında siyasetçi, akademisyen, öğretmen ve onbaşı olması ile de dikkat çekmesinin yanı sıra ülkenin işgaline karşı halkı harekete geçirmek için İstanbul’da yaptığı konuşmalarla zihinlerde yer eden bir hatiptir. II. Meşrutiyet’in ilanı ile beraber eser vermeye başlayan ve dönemin en çok eser veren isimleri arasında kısa sürede yer edinen Halide Edip’in en bilinen eseri ise Sinekli Bakkal’dır. Yirmiden fazla roman, öykü kitabı ve tiyatro eserinin yanında incelemeleri de bulunmaktadır.

Eserleri: Sinekli Bakkal Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Handan, Türk’ün Ateşle İmtihanı okurların ilgisini çeken diğer eserleridir.

AHMET HAMDİ TANPINAR

Cumhuriyet tarihinin ilk öğretmenleri arasında olan ve Bursa'da Zaman şiiri ile geniş bir okur kitlesi edinen Ahmet Hamdi Tanpınar öğretmen, şair, romancı, öykücü, çevirmen ve edebiyat tarihçisidir. Bir süre de Maraş milletvekilliği yapmıştır. Yahya Kemal’in öğrencisi olmasının yazım hayatında oldukça etkileri vardır. Hatta o zamanlar Yahya Kemal’in çıkardığı Dergâh’ta 11 şiiri yayımlanmıştır Ahmet Hamdi’nin. Şiirden sonra bir süre çeviri ile uğraşmış ardından da Ahmet Kutsi Tecer ile "Görüş" dergisini çıkarmıştır. İlk romanları gazete ve dergilerde tefrika edilmiş ardından kitaplaştırılmıştır.

Eserleri : Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Huzur, Beş Şehir, Mahur Beste Sahnenin Dışındakiler

HALİD ZİYA UŞAKLIGİL

Sanatlı ve ağır bir dil kullanan sanatçı Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalara sıkça yer vermiştir. Romanları teknik açıdan güçlüdür, kusursuzdur. Roman ve öykülerinde kişiliğini gizlemiştir. Gözlemci gerçekçiliği başarılı bir şekilde uygulamıştır. Çok yönlü bir yazar olmasını şöyle açıklıyor: “Yaşadığım dönemi bütün kesitleriyle, bütün sanat dallarında vermeye çalışıyorum. Ben dünyadan gittikten sonra Attila İlhan’ın şiirleri, romanları, filmleri, yazıları onun yaşadığı dönemleri hemen hemen bütün kesitleriyle gösterecek. Buna yaşadığı döneme tanıklık etmek diyor Frenkler. Ben de bunu yapmaya çalışıyorum.”

Eserleri: Nemide, Bir Ölünün Defteri , Ferdi ve Şürekâsı , Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar, Sefiler

REŞAT NURİ GÜNTEKİN

Yazar, 1927 yılından sonra kasaba kasaba gezme imkânı bulacağı Anadolu’yu eserlerinde anlatmaya devam edecektir. Bu gezilerin sonucu olarak gezi türündeki eser Anadolu Notları oluşmuştur. Bu durum sanatçıdaki güçlü gözlem ve realizmin etkisiyle oluşur. Eselerindeki kahramanları genelde tek yönlüdür. Olay kahramanlarını çevreyle birlikte verir. Bazı eserlerinde genç Cumhuriyetin toplumsal ideallerini işlemiştir.

Eserleri: Çalıkuşu, Dudaktan Kalbe, Akşam Güneşi, Acımak, Damga, Kızılcık Dalları, Eski Hastalık, Miskinler Tekkesi, Yaprak Dökümü

TARIK BUĞRA

Cumhuriyet dönemi edebiyatımızın tanınan yazarlarından biri olan Tarık Buğra, özellikle romanları ile biliniyor olsa da hikâye, tiyatro, gezi yazıları alanlarında da eserler vermiştir. Lise yıllarında Tarık Nazım takma adı ile şiir ve öyküler yazmıştır. Askerlik sonrası başladığı Edebiyat Fakültesi’nde ise Ahmet Hamdi Tanpınar’ın öğrencisi olmuştur. O yıllarda Oğlumuz adlı hikâyesi Cumhuriyet gazetesinin açtığı yarışmada ikincilik ödülüne layık görülmüş ve edebiyat dünyasının kapıları Tarık Buğra’ya açılmıştır. Gazete ve dergicilik de yapan yazarın en bilinen eserleri Osmancık, Küçük Ağa, Gençliğim Eyvah’tır.

Eserleri: Siyah Kehribar, Küçük Ağa, Küçük Ağa Ankara'da, İbişin Rüyası, Firavun İmanı, Gençliğim Eyvah, Dönemeçte, Yalnızlar

KEMAL TAHİR

Tahir edebiyatımızın en üretken isimleri arasındadır. Benimsediği Sol dünya görüşünü ve Marksizmi toplum yapısına uyarlamaya çalışmış ve bunu romanlarına da yansıtmıştır. "Vakit", "Haber", "Son Posta" gazetelerinde röportaj ve çeviriler yapmış, gazetelerin ardından da Yakup Kadri, Arif Nihat Asya gibi şair ve yazarların içinde bulunduğu “Geçit” adlı bir edebiyat dergisi çıkarmıştır.

Eserleri: Devlet Ana, Esir Şehrin İnsanları, Kurt Kanunu, Yorgun Savaşçı, Karılar Koğuşu, Dam Ağası, Bir Mülkiyet Kalesi

YAŞAR KEMAL

Cumhuriyet dönemi yazarlarındandır. Eğitimini düzenli bir biçimde tamamlama imkânı bulamayan Yaşar Kemal, hayat okulunda kendi kendini yetiştirmiş biridir. Daha çok küçük yaşta doğaya, insanlara ve topluma karşı ruhunda uyanan ilgi, eserlerinin temelini oluşturur. İçinde yetiştiği Çukurova'da saf, el değmemiş doğayı, karıncadan kartala kadar tüm canlıları gözlemlemiş ve incelemiştir. Yazar doğayla, bitkiler ve hayvanlarla iç içe yetişmiştir. Eserlerindeki bitki adlarının tercüme edilen dilde bulunamıyor olması, eserlerini yabancı dillere çevirenlerin en çok yakındıkları konuların başında gelmektedir.

Eserleri: İnce Memed, Ağrıdağı Efsanesi, Sarı Sıcak, Teneke, Demirciler Çarşısı,Yusufçuk Yusuf, Yılanı Öldürseler , Al Gözüm Seyreyle Salih , Deniz Küstü, Yağmurcuk Kuşu

FAKİR BAYKURT

Birçok türde onlarca eser veren yazar özellikle hikâye ve roman türünde başarılı olmuştur. Edebiyatımızda köy sorunlarını toplumcu gerçekçi bir görüşle anlatarak 1950-1970 yılları arasında görülen köy edebiyatının en popüler yazarı olmuştur. Baykurt’un romanlarında anlattığı konular genellikle ezilen, geri bırakılmış köylülerdir. Köylüleri devrimci ve halkçı bir bakış açısı ile kaleme almıştır. Romanlarında kullandığı dil, kahramanlarını yerel ağza göre konuşturması son derece başarılıdır.

Eserleri: Yılanların Öcü , Irazcanın Dirliği, Onuncu Köy , Amerikan Sargısı , Tırpan, Köygöçüren , Keklik ,Kara Ahmet Destanı, Kaplumbağalar

SABAHATTİN ALİ

41 yıllık kısa yaşam süresine sığdırdığı eserler ile edebiyatımızın unutulmaz isimleri arasına giren Sabahattin Ali Ağırlıklı olarak öykü üzerine eserler vermiştir fakat romanlarıyla ön plana çıkmıştır. Özellikle Kürk Mantolu Madonna’nın bir popüler kültür ürünü haline gelmesi Sabahattin Ali’nin bilinirliğini daha da artırmıştır. Çeşitli şehirlerde eğitim görmesi, öğretmenlik yapması ve cezaevinde kalması gibi durumları eserlerine yansıtırken aynı zamanda eserleri birçok sinema filmine konu olmuştur.

Eserleri: Değirmen, Yeni Dünya, Ses, Kuyucaklı Yusuf, İçimizdeki Şeytan, Kağnı, Sırca Köşk, Kürk Mantolu Madonna

RIFAT ILGAZ

Rıfat Ilgaz denince birçok kişinin aklına ilk olarak Hababam Sınıfı geliyor olsa da Rıfat Ilgaz sadece bir romancı değil bunun yanı sıra öykücü ve şairdir. Yazılarında her zaman toplumcu çizgisini devam ettirmesinin dışında bir de ülkenin zor günler geçirdiği dönemde dergi çıkarmaya devam etmiş bir isimdir. Edebiyatımızın en üretken isimlerinden olan Rıfat Ilgaz, yazın hayatına şiirden mizah öykülerine, romandan çocuk kitaplarına birçok farklı alanda eser sığdırmıştır.

Eserleri: Hababam Sınıfı, Pijamalılar, Halime Kaptan, Meşrutiyet Kırathanesi, Karartma, Geceleri, Sarı Yazma, Yıldız Karayel, Apartıman Çocukları

ORHAN KEMAL

Orhan Kemal, aydınlık gerçekçi Türk roman ve oyun yazarı. Adı, Türk edebiyatının büyük ustaları arasında anılan yazar; roman, hikâye, oyun, şiir gibi farklı tarzlarda birçok esere imza atmış olsa da daha çok romancılık yönü ile tanınmıştır.

Türk edebiyatının büyük ustaları arasında yer alan Mehmet Raşit Öğütçü veya kullandığı adıyla Orhan Kemal roman, hikâye, oyun, şiir tarzında eserler verdi fakat daha çok romancılık yönü ile tanındı. İlk öykü kitabı Ekmek Kavgası ve ardından yayımladığı otobiyografik roman dizisi olan Küçük Adamın Notları ile bir üne kavuştu.

Eserleri: Ekmek Kavgası, Sarhoşlar, Çamaşırcının Kızı, Koğuş, Grev, Arka Sokak, Kardeş Payı, Babil Kulesi