Ekonomi yönetiminden iki önemli tedbir

Merkez Bankası'nın faizleri sabit tutma kararının ardından Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) sektör özelinde bir dizi tedbir aldı. Söz konusu kararların makro ihtiyati tedbirler kapsamında olduğu görüldü. Merkez Bankası da perşembe günkü karar metninde, "güçlendirdiği makroihtiyati politika setini kararlılıkla uygulayarak gerekmesi durumunda ilave tedbirleri uygulamaya alacağını" ifade etti. Bu kapsamda BDDK, artık değiş tokuş oyununa dönerek el değiştirme yöntemiyle fiyat artışlarının yüzde 100'leri aştığı konut piyasasına krediler yoluyla müdahale etti. BDDK kararı ile artık değeri 10 milyon liradan fazla olan evlere kredi verilemeyecek. Değeri 2 milyon liranın altında olan yeni evler için ise ipotekler, binanın enerji verimliliğine bağlı olarak değerin yüzde 90'ına kadar çıkabilecek. Böylece kredili satışlar yoluyla fiyat artışlarına dolaylı da olsa bir sınır konmuş oldu. Daha önce de kira artışları bir defalık da olsa yüzde 25 ile sınırlanmıştı.

AL-SAT TAYFASINA DUR DENDİ

Kararı yorumlayan Tera Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan, "Temel olarak yaklaşım doğru, ancak önlemlerin kısa kalmasına neden olan etmen bu gibi tedbirlerin proaktif değil, geriden gelen ve piyasaya yetişmeye çalışan bir durumda olmasından kaynaklıdır. 2 milyon TL gibi bedellerde de mevcut şartlarda piyasada pek fazla bir konut kalmadığı, İstanbul ve diğer illerdeki ortalama fiyatların son aylarda hızlı şekilde arttığı gözlenmektedir. Merkez Bankası’nın Nisan 2022 konut fiyat endeksi verilerine göre, İstanbul’da konut fiyatları yıllık bazda yüzde 142 oranında artarken, konut fiyat endeksi genel bazda da yıllık yüzde 127 oranında artmıştır." dedi.

Esasen kararın konut satışını özendirmekten ziyade kredi çekerek konut alıp daha sonra yüksek fiyata satarak rant sağlama eğilimini kırmaya yönelik olduğu anlaşılıyor. Böylece spekülatif alım satımların yaratığı fiyat balonunun bir miktar önüne geçilmiş olacak. Hazine ve Maliye Bakanı Dr. Nureddin Nebati de dün yaptığı açıklamada, “Birinci el konut alımlarının, üretim ve istihdama katkısının daha fazla olması gözetilerek ikinci el konut alımlarına göre kredi değer oranlarının ve azami kredi tutarlarının daha esnek tutulması sağlandı. İkinci el konut alımlarında kullandırılacak kredilerin de ikinci el konut fiyatlarındaki artışa olan etkisinin sınırlandırılması hedeflendi.” dedi.

LİRA SATANLARA SINIRLAMA

BDDK ayrıca şirketlerin Londra'daki SWAP işlemlerine de sınırlama getirdi. Buna göre, banka dışı yerli oyuncuların yurt dışı ile türev işlem yapmaları durumunda bankalar kendilerine kullandırılan TL veya yabancı para nakdi kredilere yüzde 500 risk ağırlığı uygulanacak. BDDK, mart ayında bankaları deniz aşırı piyasada liraya karşı spekülasyon yapmak isteyen firmalara lira fonu sağlamamaları konusunda uyarmıştı. Merkez Bankası da uluslararası bankalar tarafından satılan yeni lira tahvillerinin yerli yatırımcıların alımlarını kısıtlayarak Türkiye dışındaki likidite arzını sınırlamayı amaçlamıştı. Uyarılar yeterli olmayınca düzenleme yapılmış oldu.

GES'E 6.6 MİLYARLIK TALEP

Kayseri'de düzenlenen ASKON Kültepe Ekonomi Zirvesi'nde konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Dr. Nebati ayrıca alınan tedbirlere değinerek, tasarruflarını Türk lirasında değerlendirmek isteyen vatandaşlara alternatif sunmak amacıyla geliştirdikleri Gelire Endeksli Senetlerin (GES) ihracını gerçekleştirdiklerini belirtti ve ekledi: "GES'lere yönelik talep tabana yayılmış ve 5 milyar liralık beklentimizin üzerine çıkmıştır. Toplamda 83 bin 816 bireysel yatırımcı 6.6 milyar liralık talep göstermiştir." Enflasyonla mücadele için belli ürünlerde KDV indirimine gittiklerini anımsatan Bakan Nebati, krediler tarafında da dar gelirlilerin krediye erişiminde bır vade sınırlamasına gitmediklerini kaydeti. "Küresel enflasyonist baskınların ve vatandaş odaklı üretim anlayışımızın zaruri hale getirdiği ek bütçeyi yüce meclisimizin takdirine sunduk." diyen Bakan Nebati, "Bu ek bütçeyle merkezi yönetim bütçe ödenekleri 1 trilyon 81 milyar lira artırılırken söz konusu giderlerin karşılığı olarak genel bütçe gelir tahminleri aynı tutarda artırıldı. Böylelikle vatandaşlarımızın hanelerinde tükettiği doğal gaz ve elektriği daha ucuz kullanabilmelerini, çiftçilerimizin, işçilerimizin, emeklilerimizin ve çalışanlarımızın aynı zamanda ihtiyaç sahibi vatandaşlarımızın daha fazla yanında olabilmeyi, ülkemizin büyüme ve istihdam potansiyeline katkı sağlayacak yatırımları daha hızlı tamamlayabilmeyi amaçlıyoruz." ifadelerini kullandı.

'İPEK YOLU'NDA TÜM AKSİYONLARI ALIN'

Tarihi İpek Yolu'nun canlandırılması girişiminin Türkiye açısından özel bir öneme sahip olduğunu belirten Nebati, şu mesajları verdi: "Türkiye'yi, Gürcistan, Azerbaycan ve Hazar Denizi üzerinde Türkmenistan ile Kazakistan’a ve devamında Afganistan, Pakistan ve Çin'e bağlayan bu proje hem Türkiye'ye hem de güzergah üzerindeki tüm ülkelere ciddi ekonomik fırsatta sunuyor. Siz değerli girişimci ve dinamik insanlarımızdan beklentimiz, Türkiye’nin bu önemli avantajlarını fırsata çevirerek gereken tüm aksiyonları almanız ülkemizi küresel değer ve zincirlerinde çok daha üst seviyelere taşımanızdır."