Elde kalan mandalina markette 21 lira
Aralık ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 408,5 ile mandalinada görüldü. Üreticide 4 lira olan mandalina markette 21 liraya satıldı. Üreticinin zararda olduğunu belirten Bayraktar, devlete müdahale çağrısı yaptı
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 2023 yılında ve aralık ayında üretici ile market arasındaki fiyat farklılıklarını yaptığı basın açıklamasında değerlendirdi. Bayraktar, üreticide 4 lira 25 kuruş olan mandalinanın markette 21 lira 50 kuruşa, 3 lira olan limonun 15 liraya, 4 lira 50 kuruş olan kuru soğanın 15 liraya satıldığını belirtti, narenciye ve kuru soğanda piyasanın canlanması için devletin alım yapması çağrısı yaptı. Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre aralık ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 408,5 ile mandalinada görüldü. Mandalinadaki fiyat farkını yüzde 407,4 limon, yüzde 277,8 portakal, yüzde 243 kuru soğan ile takip etti. Mandalina ve limon 5 kat, portakal 4 kat, kuru soğan ve marul 3 buçuk kat, yeşil soğan 3 kat fazlaya satıldı.
EN FAZLA FİYATI ARTAN KABAK OLDU
2023 yılı aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre üreticide takip edilen 33 ürünün 29’unda fiyat artarken, 4 üründe fiyat düşüşü yaşandı. Geçen yıla göre bu yıl, üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 365,9 ile kabakta görüldü. Kabaktaki fiyat artışını yüzde 263,1 ile zeytinyağı, yüzde 200 ile elma, yüzde 159 ile salatalık, yüzde 152,2 ile sivri biber izledi. Üretici fiyatlarında görülen artışların etkenlerinden bir tanesinin artan üretim maliyetleri olduğunu belirten Bayraktar, “Artan girdi fiyatları, işçilik, taşıma, ambalajlama, depolama ücretleri üretici fiyatlarına yansıdı. Üretimi geçen yıla göre azalan kabak, zeytinyağı, elma, salatalık, sivri biber ve kuru üzüm fiyatı en fazla artan ürünler oldu. Diğer taraftan üretimi artan narenciye ve kuru soğan artan maliyetlere rağmen bir önceki yıla göre fiyatı düşen ürünler oldu.” diye konuştu.
DENETİMLER SIKLAŞTIRILMALI
Geçen yıla göre mandalina, limon, portakal ve kuru soğanda üretici fiyatlarında düşüş olduğunu belirten Bayraktar, sorunların çözümü için üretici ile tüketici arasındaki zincirin kısaltılması, lojistik maliyetlerin azaltılması, üreticinin ürettiği üründe söz sahibi olabilecek ekonomik örgütlenmenin artırılması ve spekülatif hareketlerle tüketicide fazlaca artan fiyatların önüne geçmek adına denetimlerin sıklaştırılması gerektiğini belirtti.
Bayraktar, 2023 yılında narenciye üretiminde yüzde 67 buçuk artış görüldüğünü de belirterek, “Bu üretim artışı özellikle mandalina, portakal ve limonda yıllık bazda üretici fiyatlarının geçen senenin altında kalmasına neden oldu. Kuru soğanda bu yıl kısıtlı ihracattan dolayı iç piyasada ürün arzında artış yaşandı ve fiyatlar geçen senenin altına düştü.” dedi.
Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre, üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 20,5 ile beyaz lahanada görüldü. Beyaz lahanadaki fiyat düşüşünü yüzde 10,4 ile pırasa, yüzde 5,6 ile mandalina izledi. Bayraktar, aralık ayı üretici fiyat değişiminin nedenlerini ise şöyle açıkladı:
“Lahana, pırasa ve mandalina da talep yetersizliği fiyatların düşmesine neden oldu. Marul, yeşil fasulye, kabak ve domateste arzdaki azalma ürün fiyatlarının artmasına neden oldu. Bu hasat sezonuna erkenci limonda oldukça düşük başlayan üretici fiyatı, yataklık limon hasadının başlamasıyla aralık ayında artış gösterdi. Ancak halen üretici fiyatları geçen yılın gerisinde seyrediyor ve üreticilerimiz ürününü satmakta zorlanıyor.”
SOĞAN ALICI BULAMIYOR
“Aralık ayında kuru soğan fiyatlarında artış görülse de, kuru soğan ihracatının kısıtlı açılması ve Tarım Kredi Kooperatifi alımlarının yeterli olmaması sebebiyle soğan piyasada alıcı bulamıyor. İhracat tamamen açılmazsa veya devlet alımları olmazsa ürün çürüyecek, bir sezonun emeği boşa gidecek. Havaların mevsim normallerinin üzerinde gerçekleşmesiyle kuru soğanda fire yüzde 20’yi buldu. Çiftçilerimiz narenciye ve kuru soğanda piyasanın canlanması için devletin alım yapmasını bekliyor.”