En sağlıklısı yerli muz
‘Yerli muzumuz her bakımdan en sağlıklı muz olmasına rağmen bazı tüketiciler ithal muz yiyor. Görünüşe aldanıyorlar. İki kardeşin boyları aynı olur mu hiç? Birinin boyu kısadır birinin uzundur ama yerlinin tadı çok güzeldir.’
SİBEL KOÇ GÜVEN
Anamur’da bahçelerde muz fiyatı 6 lira; marketlerde ise 15 liradan başlıyor, 20 liraya kadar çıkıyor. Muz’un üreticiye maliyeti ise 6 lira. Hiç kâr etmeden ürünlerini satan üreticiler, üretim maliyetlerinin düşürülmesini bekliyor. Dahası hormonlu ithal muz değil daha sağlıklı olan yerli muz ‘tüketin’ çağrısı yapıyorlar.
Eski Muz Üreticileri Birliği Başkanı Hasat Çatkaya, üreticinin girdi maliyetleri yüzünden kazanamadığını, maliyetine ürün sattığını belirtti. Muz seralarının 4-5 yılda bir yenilenmesi gerektiğini de bildiren Çatkaya, yatırım maliyetlerinin artması nedeniyle artık muz bahçelerinin yapılamayacağını söyledi.
Anamur’da 10 yıl önce 100 bin ton muz üretiliyordu, bugün ise bu rakam 800 bin tona kadar düştü. Hasan Çatkaya, Türkiye’de tüketimin yüzde 95’ini karşılayabildiklerini belirtti.
ZENGİNLİK HASTALARI İTHAL YİYOR
Üreticiyi en çok sıkıntıya sokansa ithal muz. Çatkaya’ya göre ülkemizde zenginlik hastalığı olan tüketiciler var. Hasan Çatkaya onlara da şöyle seslendi: “Yerli muzumuz her bakımdan en sağlıklı muz olmasına rağmen bazı tüketiciler ithal muz yiyor. Görünüşe aldanıyorlar. İki kardeşin boyları aynı olur mu hiç? Birinin boyu kısadır birinin uzundur ama yerlinin tadı çok güzeldir. İthallerin hepsi uzun boylu ve ela gözlü. Neden? Hormonlu olduğu için. Ama bizim muzumuzun kalitesi daha iyi olduğu halde lüks hastaları gidip ithal alıyor. Kısadır ama daha lezzetlidir yerli muz. Bizim muz daha bakirdir. İthale hormon veriyorlar, pahalı üretiyorlar. Biz doğal hayvan gübresiyle yetiştiriyoruz.”
‘TEFECİLİK YAPMASINLAR’
“Biz, muz 20 liradan satılsın istemiyoruz. Üretici korunursa tüketici de korunur” diyen Hasan Çatkaya, “Ama marketlerin gözü doymuyor. Marketlerimizin gözünü toprak doyursun. Marketlerin 5 liraya bizden alıp 20 liraya satması üreticinin altına dinamit koymaktır. Tefecilik yapmasınlar.”
En kısa zamanda üreticiden tüketiciye bir sistem oluşturulması gerektiğini belirten Hasan Çatkaya, “Çiftçiler bir araya gelsin diyorum. Kooperatifler kurulsun, kuralları olsun üretimin ve pazarlamanın. Üretim planlanmalı. Muz üreticisinin durumu biraz daha iyi ama patates, baklagil, buğday üreticisi daha kötü durumda. Çalışıp üreteceğiz, birlik olacağız” diye konuştu.
YERLİ MUZA TUZAK
Anamur ve Bozyazı Ziraat Odası Başkanı Ahmet Şerif Gümüş, marketlerin tedarik zincirlerinin Anamur’da pazarı ele geçirdiğini ve piyasayı etkilediklerini belirtti. “Zincir marketler çiftçinin aşına su katıyor.” diyen Gümüş, tedarik zincirlerinin bölgeye gelerek muzu maliyetin altındaki fiyatlarla aldığını belirtti. Bazı marketlerin promosyon adı altında fiyatları aşağı çektiği muzlar ise ikinci kalite olan muzlar. Gümüş, yerli muzda oyun oynandığını belirterek şöyle konuştu:
“Muzda ‘promosyon yapıyoruz’ diye üreticinin 6 liraya mal ettiği ürünü daha ucuza alıp marketlerde 10 liraya satıyorlar ama ikinci kalite olanı yani alt tarakları ayırıp ucuza satıyorlar. Promosyonla piyasa etkileniyor, üreticide fiyatlar düşüyor. Üretici ise piyasanın belirlediği fiyattan muzunu vermek zorunda kalıyor. Ne üretici ne de tüketici memnun kalıyor bu durumdan. Tüketici ise ‘yerli muzun kalitesi düştü’ diyor. Kaliteli olan yerli muzlar ise ithal muzların arasına sıkıştırıp 20-30 liradan satılıyor.”
Üretmeyen toplumların bağımsızlaşamayacağını da belirten Gümüş, tüketicilere ‘yerli muz tüketin’ çağrısı yaptı.