Enerji güvenliğine darbe: Çayırhan cinayeti
Çayırhan Termik Santrali ve Maden Sahaları, 20 yıl özel sektörde kaldı. Bakım, onarım yapılmadı. Üretim kapasitesi düştü. 4 yıl önce Elektrik Üretim A.Ş.’nin devraldığı santral şimdi ihaleye çıkarıldı. Maden-İş ihalenin iptalini istedi
Türkiye Maden İşçileri Sendikası (Maden-İş) Orta Anadolu Şubeleri, 17 Eylül 2024’te ihaleye çıkarılarak özelleştirilmek istenen Çayırhan Termik Santrali ve Maden Sahaları’na ilişkin görüş ve itirazlarını açıkladı. Varlık satışı şeklinde yapılacak ihalenin iptalini istedi.
İhaleye katılmak isteyenler, 4 Aralık 2024’e kadar son teklif verebilecek. İhale, birden fazla teklif sahibinden kapalı zarfla teklif almak ve görüşmeler yapmak suretiyle “pazarlık” usulüyle gerçekleştirilecek. Pazarlık görüşmelerine devam edilen teklif sahiplerinin katılımıyla yapılacak açık artırmayla ihale sonuçlandırılacak.
ALACAK DAVALARI DA SÜRÜYOR
Çayırhan Termik Santrali’nin işletme hakkı daha önce de 20 yıllığına Park Termik Elektrik Sanayi ve Ticaret AŞ’ye verilmişti. Bu süreçte yetkili sendika Maden-İş ile yapılan 10 toplu iş sözleşmesinin müzakerelerinde işveren sıfır zamla masaya geldi ve sözleşmeler Yüksek Hakem Kurulu tarafından bağıtlandı. Santral, 4 yıl önce Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü tarafından devralınsa da bu süreçte hala işçilerin şirketten alacakları bulunuyor, tahsil davaları sürüyor.
Öte yandan devirden sonra da işletme sorumluluğunun ait olduğu EÜAŞ Genel Müdürlüğü tüm işçileri muvazaalı bir şekilde ihale ile alt işverene verdi ve hala taşeron şekilde eleman temin edilerek işletiliyor.
ÖNCE KAPASİTEYİ DÜŞÜRDÜLER ŞİMDİ DE GÖRÜCÜYE ÇIKARDILAR
20 yıl boyunca Park Termik Elektrik Sanayi ve Ticaret AŞ tarafından işletilen dönemde santral revizyona alınmadı, santralin hiçbir bakımı yapılmadı, süre sonunda devir edilen santralin revizyon, bakım ve onarımı EÜAŞ tarafından yapıldı. Bu nedenlerle santralin elektrik üretim kapasitesi doğal olarak düştü. Şimdi ise elektrik üretim kapasitesi düştü diye santralin özelleştirilmesine tepki gösteren sendika, tam kapasite ile çalışmaya hazır hale getirilmiş santralin kimlere hazırlandığı konusunda şüphelere dikkati çekti.
MİLLİ ENERJİ VE MİLLİ MADEN POLİTİKASI
Maden İş’in faaliyet sahası içinde bulunan ve 1393 işçinin çalıştığı santralin özelleştirilmesine karşı sendikadan yapılan açıklamada şunlar yer aldı:
“Enerjide dışa bağımlılığı azaltacak olan bu maden sahalarının devlet kontrolünde kalması ülkemizin enerji güvenliği açısından kritik öneme sahiptir. Bu sahaların özelleştirilmesi, milli enerji stratejimize zarar verebilir ve enerji güvenliğimizi tehlikeye atabilir.
İSTİHDAM VE İŞ GÜVENCESİ
“Çayırhan Termik Santralinde 751 kişi ve Çayırhan Maden Sahalarında çalışan 1393 işçinin iş güvencesi ve çalışma koşulları, özelleştirme sürecinde tehlikeye girebilir. İşçi haklarının korunması ve iş güvencesinin sağlanması, sendikaların öncelikli hedeflerinden biridir. Özelleştirme süreci bu hakların zarar görmesine yol açabilir.
DEVLET EKONOMİSİNE KATKI
“Biz işçiler olarak devletimize katkıda bulunmak ve milli ekonomiye destek sağlamak istiyoruz. Çalışmalarımızın meyvelerini patronlara değil, devletimize kazandırmak istiyoruz. Devlet eliyle işletilen maden sahaları milli ekonomiye daha fazla katkı sağlayacaktır.
ÖZELLEŞTİRMEYE KARŞI ÇIKIŞ
“Varlık satışı ve işletme devrine karşıyız. Taşeronlaşma sürecine de karşı duruyoruz. İşimiz, aşımız ve geleceğimiz için üretim yapmak devlet ekonomisine katkıda bulunmak istiyoruz. Özelleştirme süreci bu hedeflerimize ulaşmamızı engelleyebilir.
TALEP VE İTİRAZLARIMIZ
“Bu nedenle, Çayırhan Termik Santralı ve maden sahalarının özelleştirilmesine karşı çıkıyoruz. Bu maden sahalarının devlet eliyle işletilmesi hem ülkemizin enerji bağımsızlığına katkı sağlayacak hem de işçi haklarının korunmasını temin edecektir. Taleplerimiz ve itirazlarımız konusunda sesimizi duyurmak için gerekli tüm yasal ve demokratik yolları kullanacağımızı belirtmek istiyoruz Sendikamız olarak bu sürecin takipçisi olacağımızı ve işçi haklarını korumak için mücadelemizi sürdüreceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz.”
DEVLETİN PAYI YÜZDE 20’YE DÜŞECEK
Türk Mimar ve Mühendisler Odası Maden Mühendisleri Odası daha önce Çayırhan Termik Santrali ve Maden Sahaları’nın özelleştirilmesine karşı çıkmıştı. Odadan yapılan açıklamada, “Madencilik ve enerjide piyasacı bir anlayış enerjide ve enerji hammaddelerinin temininde ülkeyi daha da dışa bağımlı bir hale getirecektir. Çayırhan Termik Santrali ve Çayırhan Linyit İşletmelerinde üretim, iştirakler veya özel sektör yerine Türkiye Kömür İşletmeleri tarafından yapılmalıdır.” denildi.
Bununla beraber İklimhaber’in haberine göre 600 megavattan fazla güce sahip Çayırhan’ın özelleştirilmesi halinde kamunun elektrik üretimi kurulu gücündeki payı yüzde 20’li oranlara gerileyecek.
KAMUYA İŞARET ETTİ: MÜCADELE EDECEĞİZ!
Vatan Partisi Ankara İl Başkanı Utku Reyhan Çayırhan Termik Santrali ve Maden Sahaları’nın özelleştirilmesine karşı çıktı. Çayırhan Termik Santrali ve Maden Sahaları’nın Türkiye’nin enerji arz güvenliği bakımından son derece stratejik olduğunun altını çizen Reyhan, şunları söyledi:
“2000 yılında 20 yıllığına Ciner Holding'e devredilmeden önce kasıtlı olarak zarar ettirdiler. Ciner 2020'ye kadar burayı işletti ve çok büyük kâr elde etti. Ancak bu 20 yıl boyunca santrale bir çivi bile çakmadı, deyim yerindeyse posasını çıkarıp devlete geri verdi. EÜAŞ 2020'den bu yana santrali yeniden canlandırdı.
"Ancak bu kez de santral varlık satışı yoluyla, yani geri dönülemez biçimde elden çıkarılmak isteniyor. Belli ki 4 yıl boyunca kamu kaynaklarıyla birilerine peşkeş çekilmek üzere hazırlanmış.
‘özelleştirme her şeye zarar!’
“Vatan Partisi olarak sendikalarımız, meslek odalarımız ve yöre halkımızla birlikte bu özelleştirmeye karşı mücadele edeceğiz. Hem ülkemizin enerji güvenliği hem halkımızın ve üreticilerimizin ucuz enerji hakkı hem de 1000'in üzerinde işçimizin iş güvencesi ve iş güvenliği açısından bu özelleştirmenin durdurulması zorunluluktur. Başta Sayın Cumhurbaşkanı olmak üzere tüm yetkilileri bu cinayet teşebbüsünden vazgeçmeye çağırıyoruz.”