Enflasyon makası rekor seviyede

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) mayıs ayına ilişkin tüketici ve üretici fiyat endekslerini yayımladı. Türkiye'de mayıs ayında yıllık tüketici enflasyonu yüzde 73.50, aylık enflasyon yüzde 2.98 oldu. Üretici fiyat endeksi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 132.16, aylık bazda ise yüzde 8.76 olarak kaydedildi. Yıllık çekirdek enflasyon ise yüzde 56.02.

Yıllık tüketici enflasyonu yüzde 73.50 ile 1998 yılı ekim ayından bu yana görülen en yüksek seviye oldu. Yüzde 132.16’lık üretici enflasyonu da 1995'ten bu yana kaydedilen rakamların en yükseği.

Yıllık tüketici enflasyonu ile üretici enflasyonu arasındaki makas 58.7 puan ile rekor seviyeye yükseldi. Elektrik ve doğalgaz zamları da dikkate alınarak, bir sonraki ayda üretici fiyatlarından tüketici fiyatlarına yansımanın yüksek olması bekleniyor.

Öte yandan TÜİK, sepetteki ürünler bazında enflasyon rakamlarını yayınlamayı durdurdu.

TÜRK-İŞ’TE GIDA ENFLASYONU 13.04

Geçen ay yüzde 89.10 olarak açıklanan TÜİK gıda ve alkolsüz içecekler enflasyonu, yıllık yüzde 91.63 ile ulaştırmanın ardından ikinci en yüksek artışın kaydedildiği ana kalem oldu. Aylık bazda 1.63’lük veri, geçen ayki yüzde 13.38 ile karşılaştırıldığında oldukça düşük kaldı.

Ancak Türk-İş verilerine göre Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 13.04 oranında gerçekleşti. Ankara gıda enflasyonu yıllık bazda mayısta yüzde 107 olarak kaydedildi. Beş aylık değişim oranı yüzde 46.85 oranında oldu.

İstanbul'da ise perakende fiyatlar mayıs ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 87.35 artış kaydetti. İstanbul Ticaret Odası (İTO) verilerine göre bu artış 1998'den bu yana görülen en yüksek artış oldu. Aylık bazda artış ise yüzde 5.84 olarak kaydedildi.

Gıdada sebze fiyatlarındaki aylık artış mevsimsel bolluğun etkisiyle azalırken kuru gıdada ortalamanın üzerinde artış kaydedildi. Paket gıdalarda fiyatların, cam ve ambalaj ürünlerine gelen zammın etkisiyle de arttığı ifade ediliyor.

ULAŞTIRMA YİNE ÖNDE

TÜİK verilerine göre bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana grup, yüzde 107.62 ile ulaştırma oldu. Yüzde 82.08 ile ev eşyası sektörü, gıdanın ardından üçüncü en yüksek artışın görüldüğü ana kalem.

Yıllık en düşük artış yüzde 19.81 ile haberleşme ana grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla yüzde 27.48 ile eğitim, yüzde 29.80 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 37.74 ile sağlık.

EN YÜKSEK ARTIŞ ALKOL VE TÜTÜNDE

Mayıs ayında bir önceki aya göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 6.53 ile alkollü içkiler ve tütün, yüzde 6.15 ile eğlence ve kültür, yüzde 5.47 ile lokanta ve oteller oldu.

Ana harcama grupları itibarıyla mayıs ayında aylık bazda en az artış gösteren ana gruplar yüzde 0.41 ile eğitim, yüzde 1.49 ile haberleşme ve yüzde 1.61 ile sağlık oldu.

GIDA ENFLASYONU DÜNYADA HIZ KESTİ

Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından açıklanan Küresel Gıda Fiyat Endeksi, mayıs ayında aylık bazda yüzde 0.6 geriledi, yıllık bazda yüzde 22.8 yükseldi. Endeksin alt kalemlerine bakıldığında bitkisel yağlar ve süt ürünleri tarafında düşüş olurken, buğday, pirinç ve kümes hayvanı etinde artış görüldü. Tahıl Fiyat Endeksi, aylık bazda yüzde 5.6 ve yıllık bazda yüzde 56.2 artan buğday fiyatlarının öncülüğünde mayısta bir önceki aya göre yüzde 2.2 arttı. Uluslararası buğday fiyatları, mart 2008'de ulaşılan rekor seviyenin yüzde 11 altında seyrediyor. Tahıl Fiyat Endeksi yıllık bazda ise yüzde 29.7 yükseldi.

‘ENFLASYON DÜŞÜŞ EĞİLİMİNE GİRDİ’

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmesinde "Enflasyon rakamları, enflasyon artışının hız kesmiş olduğunu ortaya koyuyor" ifadelerini kullandı. Twitter hesabından değerlendirmelerde bulunan Nebati, şu ifadeleri kullandı:

“Bugün açıklanan enflasyon rakamları, enflasyon artışının hız kesmiş olduğunu ortaya koyuyor. Nisan ayında yüzde 7.25 olarak gerçekleşen TÜFE aylık artış oranı mayıs ayında yüzde 2.98 gerçekleşerek enflasyon düşüş eğilimine girmiştir.

“Küresel salgın ve savaş ortamının tetiklediği gıda ve enerji başta olmak üzere uluslararası emtia fiyatlarındaki yüksek artışlar ve tedarik zincirlerinde oluşan bazı aksaklıklar, tüm dünya ülkelerinde olduğu gibi ülkemiz enflasyon artışlarında da temel bir rol oynuyor.

“Uyguladığımız politikalar, yönetilen-yönlendirilen fiyatlar, vergi indirimleri ve sübvansiyonlar vasıtasıyla vatandaşımızın fiyat artışlarından en az düzeyde etkilenmesini ve enflasyondaki gevşemenin artarak devamını sağlamak amacıyla çalışmalarımızı aralıksız sürdürüyoruz.

“Önümüzdeki süreçte, olumlu seyreden iklim koşullarının da etkisiyle, tarımsal üretimimizde gerçekleşmesini beklediğimiz artışın enflasyondaki gevşemeyi olumlu yönde destekleyeceğini öngörüyoruz.

“Ayrıca, atacağımız ek adımlarla bir yandan insanlarımızın günlük hayatlarını etkileyen fiyat artışlarının önüne set çekerken diğer yandan da gelirleri artırarak gelir seviyesindeki düşüşün hızla önüne geçmeye devam edeceğiz.

“Enflasyonla mücadele önümüzdeki dönemde birinci önceliğimiz olmaya devam edecektir. Vatandaşlarımızın enflasyon baskısı altında ezilmesine asla müsaade etmeyeceğiz!”

‘MARKETTE ENFLASYON YÜZDE 175’

Tüketici Birliği Federasyonu (TBF) Market Endeksi Çalışma Grubu Başkanı Aygül Öner; “Bu yılın en yüksek fiyat artışı mayıs ayında gerçekleşti” dedi.

Tüketici Birliği Federasyonu tarafından üç farklı ilde, yedi ayrı markette ve 211 ürün üzerinden yapılan çalışmaya göre market sepetindeki ürünlerin fiyatları, mayısta yüzde 14.56 oranında arttı. Çalışmada bu rakamın, 2022 yılının ilk beş ayında yaşanan en yüksek fiyat artışı olduğuna dikkat çekildi. TBF çalışmasında “Mayıs 2022 dönemindeki fiyat artış oranı, yıllık bazda yüzde 175’e varan bir noktaya işaret etmektedir” ifadesine yer verilerek şu değerlendirme yapıldı: “Ekonomi yönetiminin, mayıs ayından itibaren yaşanan enflasyon ortamının sakinleşeceği ve fiyatlardaki artışın hız keseceğine ilişkin öngörülerinin gerçekleşmediği, aksine fiyatlardaki artışın hızlandığı kuşkusuzdur.”

TBF araştırmasında mayısta fiyatı en çok artan ilk beş ürün şöyle sıralandı: maden suyu, diş macunu, şampuan, beyaz peynir, yoğurt. Aynı dönemde fiyatı en çok azalan ürünler sırasıyla kuru fasulye, tavuk, un, nohut, yeşil mercimek oldu.