Enflasyonla mücadelede dijital kanat eksik kaldı

Küresel gıda ve diğer emtia fiyatlarındaki artış durdu. Petrol fiyatları oynaklık gösterse de son haftalarda 75-85 dolar civarında seyrediyor. Döviz fiyatlarının baskılanması sayesinde kur cephesinden ilave bir maliyet yansımadı. Geçen yıl enflasyonun patlamasının üzerine Hazine ve Maliye Bakanlığı birçok temel üründe vergi indirimine gitmişti. Bu yıl ise enerji zamları yapılmayarak üreticinin bir anlamda maliyetlerinin daha fazla artmasının önüne geçildi. Ancak yüksek enflasyon yüzünden ücretlerde yapılan artışlar başta olmak üzere iki yıl öncesine kıyasla maliyetler çok daha yüksek düzeyde. Enflasyon tarafında baz etkisinin devreye girmesiyle oranlar düşüyor. Fakat defaatle dile getirdiğimiz üzere bu fiyatlarda bir düşüş anlamına gelmiyor. Fiyatlar önceki döneme kıyasla daha az oranda artıyor.

TÜKETİCİ DEVREYE GİRMELİ

Enflasyonla mücadele için baz etkisinden medet ummak yetmiyor. Uzmanlar baz etkisinin yıllık oranı yüzde 40'lara kadar çekebileceğini ancak bundan sonra enflasyonun yapışkanlık gösterebileceğini kaydediyorlar. Seçimlerin de yaklaşmasıyla enflasyon cephesinde sağlam bir başarı elde etmek isteyen ekonomi yönetimi perakende sektörü başta olmak üzere fiyat sabitleme ve indirim kampanyaları düzenlenmesini salık verdi. Ticaret Bakanı Mehmet Muş kamuoyunca eleştirilen zincir marketlerin genel müdürleri ile geçen günlerde bir araya geldi. Bundan sonra Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, bütün kesimlere çağrı yaparak enflasyonla mücadeleye destek vermelerini istedi. Bu adımlar karşılık buldu. Şok, Migros, CarrefourSA, A101 gibi ulusal zincirler başta olmak üzere birçok yerel zincir de temel tüketim ürünlerinde fiyat sabitleme ve indirim kampanyalarına başladılar. İstanbul Ticaret Odası Perakende Komitesi de kampanyalara destek verdi. Bakan Nebati, hafta içinde AA'ya yaptığı açıklamada, “Kimi indirim yapıyor kimi sabitliyor. Bu asıl tüketicideki farkındalığın üreticinin de öngörülebilirliğin arttığı, önümüzdeki süreçte nasıl gittiğine ilişkin olumlu bir havanın yakalanmış olmasından kaynaklanıyor. Bu çağrı genişleyerek devam ediyor.” dedi.

RESTORANLARA ÇAĞRI YAPTI AMA

Bakan Nebati, özellikle giyim ve ayakkabı sektörünün şubat ve martta yapacakları indirim kampanyalarını ocak ayına çekerek enflasyonla mücadelede kendilerine katkı sağlayabileceklerini bildirdi. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel de AA'ya yaptığı açıklamada, "Marketlerin fiyat sabitlemesi ve gıda dışı perakendede sezon indirimlerinin özellikle ocak ayında enflasyonla mücadeleye çok olumlu katkısı olacağına inanıyoruz." mesajı verdi. Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Başkanı Ramazan Bingöl, son dönemde birçok emtia ve girdi fiyatlarında gerileme yaşandığını ve dolardaki hareketliliğin durulduğunu belirterek, "Bu nedenle tüm restoran ve lokantalara ramazan ayına kadar fiyat sabitleme çağrısında bulunuyoruz. Gelin, enflasyonla mücadelede hep beraber elimizi taşın altına koyalım." çağrısı yaptı. Bingöl restoranlara çağrı yaptı fakat bu işletmeler için kritik ağırlıkta olan işçi ve kira giderlerini unuttu.

SOSYAL MEDYADA MANİPÜLASYON

Öte yandan sosyal medyada, marketlerin indirim yapmadıklarına dair bazı görseller paylaşılıyor. Birçok gazeteci vatandaşların sosyal medya hesaplarına bu bildirimleri yapıyor. Bazı görseller gerçeği yansıtmazken bazılarında ise en pahalı ürün fiyatlarının paylaşılarak bir algı operasyonu yapıldığını da tespit ettik. Bunun üzerine zincir marketlerden birine durumu sorduğumuzda şu açıklama tarafımıza iletildi: “Adı geçen ürün, fiyatlarını sabitlediğimiz ürünler arasında bulunmuyor. Fotoğraftaki görselin hangi mağazada ne zaman, nasıl çekildiği bilinmediği sürece yapılan her yorum önyargılı ya da karalama amaçlıdır. İlan ettiğimiz bin ürünün hiçbirinde ve hiçbir mağazamızda fiyat artışı olmamıştır, olmayacaktır. Bu nedenle lütfen bu tür manipülatif amaçlı paylaşımlara itibar etmeyerek yalan bilgi yayılmamasını önemle rica ederiz.”

PLATFORMLARIN ELİ KOLU BAĞLI

Bütün bu kampanya sürecinde bir bacak ise eksik kalıyor. Geçen yıl enflasyonla mücadelede indirim adımı Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın teşviki ile başladığında e-ticaret platformları çeşitli kampanyalarla bunlara destek vermişlerdi. Medyada bu yönde ciddi ilan kampanyaları da yapılmış kamuoyu bilgilendirilmişti. Bu sene ise e-ticaret tarafının fiyat sabitleme ve indirim kampanyasına neden destek vermediğini merak ettik. Konuyu biraz irdelediğimizde karşımıza geçen yıl yasalaşan e-ticaret düzenlemesi çıktı. Yeni yılla birlikte bazı maddeleri yürürlüğe giren e-ticaret yasası uyarınca e-ticaret platformlarının kampanya yapamadığını, yapanların ise sınırlı alanlarda kaldığını öğrendik. Resmi verilere göre, 2022 yılı ilk 6 ayı itibarıyla Türkiye'de e-ticaret hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 116'lık artışla 348 milyar TL oldu. İlk 6 ayda sipariş adetleri yüzde 38 artış ile 2 milyar 294 milyon adede yükseldi. Dijitalleşme arttıkça e-ticaretin ağırlığı da artıyor. Yasal düzenleme yüzünden e-ticaret platformlarının indirim kampanyalarına katılamaması enflasyonla mücadelede dijital kanadın eksik kalmasına neden oluyor.