Erdoğan ve Esad Riyad'a gidiyor! Sürpriz görüşme olur mu?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yarın Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da yapılacak olan İslam İşbirliği Teşkilatı'nın Gazze Şeridi için düzenlendiği olağanüstü toplantıya katılacak. Suriye'nin resmi haber ajansı SANA'nın haberine göre Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad da aynı gün Arap Zirvesi'ne katılmak için Riyad'da olacak.

İslam İşbirliği Teşkilatı 12 Kasım'da yapacağı toplantıyı, 11 Kasım Cumartesi gününe çekti. Cumhurbaşkanlığı kaynakları da Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ilk olarak 12 Kasım 2023 tarihinde gerçekleştirmesi öngörülen Suudi Arabistan ziyaretinin, 11 Kasım 2023 tarihine alındığını açıkladı.

İki liderin de Riyad'da olması "Erdoğan ve Esad görüşecek mi?" sorusunu da gündeme getirdi.

ERDOĞAN RİYAD'A GİDİYOR

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 4 Kasım'da Türk Devletleri Teşkilatı Devlet Başkanları Konseyi 10. Zirvesi'ne katıldığı Kazakistan'dan dönüşünde, uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlamıştı. Erdoğan bu ziyareti sonrası şunları söylemişti:

"Ateşkes noktasında şu anda Birleşmiş Milletler üyesi devletler maalesef ikiye bölünmüş durumda. BM oylamasındaki 121 ülke, ateşkesi bana göre sağlıklı olarak isteyenler. 45 ülke ise isteyelim mi istemeyelim mi noktasında duruyor. 14 ülke ise ateşkese hayır diyor. Dünyada böyle bir yapı söz konusu. Bu nedenlerle ben İslam İşbirliği Teşkilatı Riyad Zirvesi'ni çok önemsiyorum. Riyad'da biz ateşkes için hem yükleneceğiz hem de bu ateşkeste usul itibarıyla neler olması lazım, esasta neler olması lazım onun ön çalışmalarını yapacağız. [...]Bu ay içerisinde Riyad'da gerçekleşecek İslam İşbirliği Teşkilatı Zirvesi var. O zirveye katılacağız."

Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün Özbekistan dönüşü uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada ise şunları dile getirdi:

"Şu anda devasa bütün o binalar yıkılmış, enkaza dönmüş vaziyette. Acaba bu enkazların altında durum nedir? Gelen haberler tabii fecaat. Bütün bunlarla birlikte bu enkazlar nasıl kalkacak, kalkma imkanı var mı? Onlara yönelik de tabii yoğun bir çalışma gerekecek. Bütün bu iş makinaları vesaire, onların çalışması zaman alacak. Bunlara yönelik de yaptığımız diplomatik ataklarda bazı olumlu sinyaller alır gibiyiz. Temennim odur ki bunlar hayata geçer. Onun için Riyad Zirvesi'ni çok çok önemsiyorum. Biz toplumların vicdan pusulasının daima doğruyu gösterdiğine inanıyoruz. Ateşkesi sağlamak öncelikli hedefimizdir. Bunun için atılması gereken tüm adımları atıyor, denenmesi gereken tüm yolları deniyoruz.[...] İnşallah Riyad Zirvesi'nden sonra arkadaşlarımla yeniden telefon diplomasisine odaklanacağız."

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yarın İslam İşbirliği Teşkilatı Zirvesi için Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da olması bekleniyor.

RİYAD ZİRVESİ

İİT'ye üye 57 İslam ülkesinin liderleri ve hükümet başkanları, İsrail'in Filistin halkına saldırılarını ele almak üzere 11 Kasım Cumartesi günü Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da gerçekleşecek 8. Olağanüstü İslam Zirvesi'nde toplanıyor.

İİT'den yapılan yazılı açıklamada, olağanüstü zirvenin dönem başkanı Suudi Arabistan'ın davetiyle düzenleneceği belirtildi.

"Zirvede İsrail'in Filistin halkına yönelik acımasız ve benzeri görülmemiş saldırıları ele alınacak." denilen açıklamada, 9 Kasım Perşembe günü üye ülkelerin temsilcileri düzeyinde hazırlık toplantısının yapıldığı aktarıldı.

Zirve öncesinde dışişleri bakanları düzeyinde yapılacak toplantıda alınacak kararların yarın 8. Olağanüstü İslam Zirvesi'nde liderlerin onayına sunulacağına işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Bu Zirve, İslam ümmetinin merkezi davası olan Filistin meselesi ve Kudüs kentine ilişkin tehlikeli gelişmeler üzerine düzenleniyor. Zirve, İsrail'in Filistin halkına yönelik devam eden acımasız saldırılarına karşı İslami ortak bir duruş ve eylem geliştirmeyi hedefliyor."

Açıklamada, İsrail'in Filistin halkına karşı işlediği katliam suçları sebebiyle Gazze Şeridi başta olmak üzere işgal altındaki Filistin topraklarının her köşesinde insani durumun kötüleştiği vurgulandı.

ESAD DA RİYAD'DA OLACAK

Suriye Arap Haber Ajansı'nın (SANA) aktardığına göre Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad, acil Arap zirvesine katılmak üzere bugün Suudi Arabistan Krallığı’na gidiyor. Yarın gerçekleştirilecek zirvede, işgal altındaki Filistin topraklarındaki durum ve Gazze Şeridi’nde her gün yüzlerce şehit ve yaralanmaya neden olan ve benzeri görülmemiş bir insani kriz yaratan İsrail saldırganlığı ele alınacak.

Dün, Arap dışişleri bakanları Riyad’da acil Arap zirvesi için hazırlık toplantılarını gerçekleştirerek, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik devam eden saldırganlığından kaynaklanan gelişmelere ilişkin yarın Cumartesi günü yapılacak zirvede Arap liderlere sunulması planlananan karar taslağını görüştüler.

SÜRPRİZ GÖRÜŞME OLUR MU?

Türkiye ile Suriye arasındaki normalleşme süreci görüşmeleri sürüyor. Bu kapsamda daha önce de Erdoğan ve Esad'ın ne zaman görüşeceği sorusu gündeme gelmişti.

2022 yılı sonlarında dönemin Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar beraberinde dönemin MİT Başkanı Hakan Fidan ile Moskova’ya gitmiş, Rusya Federasyonu Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ile Rusya Federasyonu ve Suriye istihbarat başkanlarıyla burada bir araya gelmişti.

2022 yılının Aralık ayında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Türkiye ve Suriye arasındaki ilişkileri normalleşmede rol oynayacağı iddia edilmiş Erdoğan ise şunları söylemişti:

"Biz şu an itibarıyla Suriye-Türkiye-Rusya üçlü olarak bir adım atalım istiyoruz. Bunun için de önce istihbarat örgütlerimiz bir araya gelsin, ardından savunma bakanlarımız bir araya gelsin, daha sonra dışişleri bakanlarımız bir araya gelsin. Onların yaptığı görüşmelerden sonra da biz liderler olarak bir araya gelelim. Bunu da Sayın Putin’e teklif ettim. O da buna olumlu baktı. Böylece bir dizi görüşmeler zincirini başlatmış olacağız."

2023 yılının Ocak ayında ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye ile bakanlar düzeyinde yapılan toplantıların ardından liderler olarak bir araya geleceklerini ifade etmişti. Erdoğan, "Bu sabah Sayın Putin ile görüşmem oldu. Rusya-Türkiye-Suriye olarak bir süreç başlattık. Dışişleri bakanlarımızı bir araya getirecek daha sonra gelişmelere göre liderler olarak bir araya geleceğiz" ifadelerini kullanmıştı.

10 Mayıs 2023'te Türkiye, Rusya, Suriye ve İran Dışişleri bakanlarının Suriye konulu toplantısı Moskova'da yapıldı. Bu toplantıyla, Türkiye ile Suriye arasında savunma bakanları ve istihbarat başkanları düzeyinde yürütülen normalleşme süreci siyasi bir zemine taşınmış oldu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 17 Temmuz'da ise "Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile görüşmeye kapalı değiliz" ifadelerini kullanmıştı. Erdoğan konuşmasında şunları dile getimişti:

"Bizim Suriye’yle kapıyı kapama gibi bir durumumuz söz konusu değil. Kapı açık, bu dörtlü zirvelerle ilgili de biz yine hem bu dörtlü zirveler yapılsın, ama biz Beşşar Esad ile görüşme noktasında kapalı değiliz, görüşürüz."

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 1 Eylül'de Adana Mutabakatı'nın hala yürürlükte olduğunu hatırlatarak "1998 yılındaki değerlere dönmeyi teklif ettik" demişti. Lavrov, Suriye-Türkiye arasındaki normalleşme önündeki en büyük engelin ABD olduğunu belirterek ""Normalleşmenin önündeki bir başka engel ABD'nin, Suriye'nin kuzeydoğusundaki yasa dışı faaliyetleri. ABD, Türkler tarafından güvenlik tehdidi olarak görülen radikal Kürt örgütlerin ayrılıkçı yaklaşımını körüklüyor. Bu süreçler birbiriyle bağlantılı" ifadelerini kullanmıştı.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan da 18 Eylül'de Al-Wafaq gazetesine verdiği röportajda Türkiye-Suriye normalleşmesine ilişkin sundukları plan hakkında konuştu.

Abdullahiyan Suriye'nin Tahran'a sınır güvenliğini sağlamaya 'tamamen hazır olduğunu' bildirdiğini söyleyerek, Rusya ve İran'ın bu yönde yapılacak herhangi bir anlaşmaya garantör olacağı yönünde güvence verildiğini kaydetmişti.

Tüm bu gelişmeler çerçevesinde 11 Kasım günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad arasında sürpriz bir görüşme olma ihtimali dile getirildi.