Eurofighter’dan sonra Akkuyu ambargosu

Almanya, Türkiye’ye yönelik açık ve örtülü ambargolarına bir yenisini ekledi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Akkuyu Nükleer Güç Santrali çalışmalarında Alman Siemens firmasının zorluklar çıkardığını söyledi. Akkuyu’da birinci reaktörün inşaatının yüzde 90 oranında tamamlandığını bildiren Bayraktar, şöyle devam etti: “Dışarıdan kaynaklı zorluklar var. Sayın Cumhurbaşkanı'mız da ifade etmişti, Siemens'in henüz depolarında beklettiği teslim etmesi gereken nükleer ada ile ilgili ekipman var. Elektriğin iletimini sağlayan, şant sahasında kullanılan ekipmanlar. İnşaatı yavaşlatma etkisi var maalesef. Birkaç ay geciktirme etkisi olabilecek bir şey. Hiçbir hukuki temeli olmayan herhangi bir uluslararası yaptırım konusu olmayan bir konuda maalesef böyle bir siyasi tutumla alınmış bir karar var. Konu en üst düzeyde dile getirildi.”

Anadolu Ajansı Editör Masası’nda konuşan Bayraktar, söz konusu firmanın bu konuda izahat sağlayamadığının altını çizerek, “Bu konuda firmanın mutlaka bir bedel ödemesi lazım. Özellikle Türkiye piyasasında bu kadar güçlü bir varlığı olan bir firmanın yani burada amaç Rusya'ya yaptırım uygulamaksa bundan etkilenen ciddi anlamda Türkiye de var. Buradan Türkiye zarar görüyor. Bu ekipmanın Türkiye'de kullanılacağına dair her türlü garanti verilmiş durumda. Bunun çok izahı yok.” değerlendirmesinde bulundu.

Söz konusu ticaretten elde edilecek gelirlerin Rusya tarafından Ukrayna Savaşı’nda kullanılacağına dair iddiaların gündeme geldiğini anımsatan Bayraktar, şöyle sürdürdü: “Bu proje zaten 10, 15, 20 yılda ancak yatırımını geri döndürerek ondan sonra para kazanması muhtemel bir proje. Onun ötesinde bugün Rusya'nın ticaret yaptığı birçok ülke var. Batılı ülkeler de var, Doğu'da da ülkeler var. O ülkeler de o zaman Rusya'nın gelir kazanmasına katkı sağlıyorlar. O zaman o ülkelerle de Almanya'nın bütün ticaretini kesmesi lazım. Örneğin Hindistan'la hiç ticari faaliyet yapmaması lazım. Dolayısıyla son derece tutarsız bir yaklaşım.”

Bayraktar, söz konusu firmanın hiçbir hukuki sorumluluk taşımadan böyle bir karar aldığının altını çizerek, “Bizim için bundan sonraki işlerle alakalı onların varlığını çok ciddi sorgulamamız gerektiren bir sürece bizi sokmuştur. Bu projede de belki birkaç aylık bir gecikmeye sebebiyet verecek ama alternatifi mevcut. Bu yapımı üstlenmiş olan Rus şirket Rosatom, bu ürünle alakalı alternatif siparişini Çin'e vermiş durumda. Ürün oradan gelecek. Bu vazgeçilmez bir ürün değil. Ama ciddi anlamda gecikmeye sebebiyet verdiği için de bununla alakalı mutlaka bir karşılığı olacaktır.” diye konuştu.

SİEMENS HÜKÛMET’E İŞARET ETTİ

Siemens Energy ise Bakan Bayraktar’ın eleştirileriyle ilgili DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, bazı ekipmanları uzun süre önce teslim ettiklerini vurgularken yaklaşık bir yıldır Akkuyu için öngörülen teslimatların yapılamadığını, çünkü şirkete gerekli ihracat ve gümrük izinlerinin verilmediğini kaydetti. Siemens Energy Sözcüsü, “Elbette biz de şirket olarak ihracata yönelik kurallara uymakla yükümlüyüz.” diyerek Federal Hükûmet’e işaret etti.

Almanya’da ihracat izinlerini, Federal Ekonomi ve İklim Koruma Bakanlığına bağlı Ekonomi ve İhracat Kontrolü Dairesi veriyor.

TÜRKİYE İÇİN İLK DEĞİL

Konuyu gündemine alan EurasianTimes sitesi ise, “Almanya'nın yaptırım rejimi ve sert ihracat kontrol yasası, Türkiye ile ilişkilerini bir kez daha rayından çıkarma tehdidi taşıyor.” değerlendirmesinde bulundu. Site, Türkiye'nin NATO üyesi olması nedeniyle Akkuyu’nun tartışmalı bir proje olduğunu ileri sürdü.

Bloomberg de “Bu, Türkiye'nin Almanya ile yaşadığı hayal kırıklığının ilk örneği değil… Özellikle de Almanya'nın birçok kez Ankara'ya kritik eleman tedarikini engellemesiyle ilgili...” ifadelerine yer verdiği analizinde, “Akkuyu projesi için parça teslimatında yaşanan son gecikme, Berlin'in Türkiye'ye yönelik ihracat kısıtlamalarının devam ettiğini ve bunun iki ülke arasında uzun süredir devam eden bir anlaşmazlık konusu olduğunu hatırlatıyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Bloomberg, Türkiye’nin 40 adet satın almak istediği Eurofighter Typhoon jetlerinin satışının da üretim ortaklarından biri olan Almanya tarafından engellendiğini hatırlattı. Haber şöyle devam etti:

“Almanya, Türkiye'nin Suriye'deki Kürt YPG grubuna yönelik saldırısının ardından 2019 yılında Türkiye'ye silah tedarikini askıya aldı. Türk yönetimi Almanya'dan, ülkenin yaşlanan Hava Kuvvetleri için Eurofighter Typhoon satın alabilmesi amacıyla kısıtlamayı kaldırmasını talep etse de, Berlin bu konudaki tutumunu değiştirmedi. Almanya, Türkiye'nin İsrail'e yönelik eleştirileri gibi konularda, iki ülke arasında süregelen gerginlikler nedeniyle yasağı geri çekme konusunda isteksiz olduğunu şu ana kadar göstermiştir. Almanya, İsrail'in HAMAS'a karşı kendini savunma hakkını kararlı bir şekilde desteklediğini yinelemektedir. İki ülke arasındaki diğer anlaşmazlık alanları ise Türkiye'nin Rus hava savunma sistemlerini satın alması ve Moskova ile olan belirsiz ilişkileri olup, bunlar NATO ittifakı içinde diplomatik zorluklara yol açmıştır.”

Bloomberg’in endişesi ise şöyle oldu: “Berlin’in bu kısıtlayıcı tavrı nedeniyle Çinliler ve Ruslar, Alman parçalarına olan ihtiyacı ortadan kaldıracak bir anlaşma yaparak bu durumdan faydalanabilirler.”