Fındık üreticisinin talebi: TMO alımda zorluk çıkarmasın
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), 2022 sezonu kabuklu fındık alım fiyatlarının ayrıntılarını açıkladı. Ordu Ticaret Odası Meclis Başkan Yardımcısı, fındık üreticisi Osman Çakmak, Aydınlık’a yaptığı açıklamada “TMO fiyatları netleştirdi, rahatladık.” dedi.
Geçen yıllarda alımların 1 Eylül’de başladığını hatırlatan Çakmak, erkene alınmasından memnun olduklarını ifade etti. Çakmak, bu aşamada üç talep dile getirdi: TMO alımda zorluk çıkarmasın, aralık ayında alımları kapatmayıp nisan sonu mayıs başına kadar sürdürsün, kabuklu fındık alıp satan KOBİ’lere düşük faizli kredi olanağı sağlansın.
‘DESTEK ÖDEMELERİYLE 54 LİRA’
TMO’nun açıklamasına göre 2022/2023 sezonu kabuklu fındık alım fiyatları yüzde 50 sağlam iç fındık esasına göre ve kilogram başına Giresun kalite için 53 lira, Levant kalite için 52 lira, Sivri kalite için 51 lira olarak belirlendi. Açıklamada, "Bakanlığımızın üreticilere vereceği destek ödemeleri (alan bazlı, mazot ve gübre) ile birlikte düşünüldüğünde ortalama fiyat 54,00 TL/Kg olacaktır. Ayrıca yüksek randımanlı fındığa geçmiş yıllarda olduğu gibi randıman farkı ilave edilecektir” denildi.
TMO’nun her türlü teknik altyapı, depolama, personel ve finansman hazırlıklarını tamamladığı belirtilen açıklamada alımlara 22 Ağustos’ta başlanacağı, üreticilerin 15 Ağustos’tan itibaren randevu alabileceği belirtildi. Açıklamada “Üreticilerimizin TMO’ya ürün teslim ederken rutubetten dolayı sıkıntı yaşamamaları için ürünlerini kurutmaya azami özen göstermeleri gerekmektedir" ifadelerine yer verildi.
‘ÜRETİCİYE ZORLUK TEKELİN ELİNİ GÜÇLENDİRİR’
Şimdi üreticinin talebi, TMO alımlarında zorluk çıkarılmaması. Ordu Ticaret Odası Meclis Başkan Yardımcısı Osman Çakmak, bu talebi şöyle açıklıyor:
“Bir küresel Ferrero gerçeği var. Serbest piyasayı belirliyor. Devletin dönüm başına bir kota uygulaması var. Dönümde 85-90 kilo geçiyor ama Tarım Bakanlığı bunu 125-150 kilo yaptı. Siz dönümde 300 kilo yapabiliyorsanız TMO’ya en fazla 125-150 kilo veriyorsunuz. Kalan fındığı serbest piyasada satmak zorundasınız. İşte burada bir problem doğuyor. Tekel durumundaki Ferrero ve şirketler, TMO fiyatının iki lira altında fiyat açıklayabilirler. Levant kalitede TMO fiyatı 52 lira, piyasa 50 der. Ama TMO üreticiye zorluk çıkartırsa, serbest piyasaya yüksek miktarda fındık giderse, o 50 lira 45’lere, sonra da 40 liraya kadar düşer.”
TMO’nun geçmişte “rutubetin yüksek, çürüğün var” diyerek daha düşük alım yaptığını, son iki yıldır TMO’nun bundan vazgeçtiğini ifade eden Çakmak, bu yıl alımı zorlaştırma endişesini de şöyle açıklıyor: “Malumunuz bu yıl arpaya, buğdaya da devlet destek oluyor. TMO 100 bin ton fındık aldığı taktirde piyasa rahatlayabilecek. Ancak 100 bin ton fındığın bir bedeli var.”
‘İTALYA’DAKİ KURAKLIK TÜRKİYE’YE FIRSAT OLABİLİR’
Bakanlığın son açıklamasına göre Türkiye’nin yıllık üretimi 759.74 bin ton. Ordu Ticaret Odası Meclis Başkan Yardımcısı Osman Çakmak, “Bu yıl da 700 bin ton dolayında olursa müthiş olur çünkü Türkiye’nin en büyük rakibi olan İtalya son yılların en büyük kuraklığını yaşıyor, fındık havzasını besleyen nehir kurudu biliyorsunuz. İspanya da öyle.” dedi. Bu durumun Türkiye için fırsat olduğunu belirten Çakmak “Alivre (ocak ayına kadar yapılan erken satışlar) ile ucuz satmamışsak, daha iyi fiyata ürün satabiliriz, ülkenin kasasına 3 milyar dolar ve üstünde döviz girer.” ifadesini kullandı.
Osman Çakmak, “Bu aşamada devletten beklentiniz ne?” sorusunu da şöyle yanıtladı: “Kabuklu fındık alıp satan KOBİ’ler, zaireciler, banka kredilerine çok yüksek faizlerle ulaşabiliyorlar. Yıl başına kadar çok ciddi paralar lazım bunlara, bankalara gidiyorlar kredi için, faizler çok yüksek. Düşük faizli kredi alma imkânları olursa fındık ticareti çok daha rahat döner. Kredi alamazsa, elindekini satıp elde ettiği gelirle yeni fındık alabilir, bu da piyasa fiyatının düşmesine yol açar.
“Bir talebimiz de TMO’nun aralık ayında alımları kapatmayıp nisan sonu mayıs başına kadar sürdürmesi.”
‘DOĞU KARADENİZLİ ÜRETİCİ FİYATTAN MEMNUN DEĞİL’
Üterici fiyattan memnun mu, değil mi? Osman Çakmak şöyle yanıtladı: “Üretici, özellikle Doğu Karadeniz üreticisi bu fiyatlardan memnun değil. Beklentileri 60-65 liraydı. Çünkü yamaç arazilerde maliyetler çok daha fazla arttı. Örneğin doğudan gelen işçiler 250 lira yevmiye alacaklardı, buraya geldiklerinde 350 liraya çıkardılar. Mazot-gübre fiyatları zaten bildiğiniz gibi. Fiyat, Batı Karadeniz bölgesi için olumlu karşılanabilir çünkü orası taban arazi, makineli tarım var, ek gelirleri var. Ama Doğu Karadeniz bölgesi üreticileri bu fiyattan memnun değil. Onu Tayyip Bey’in mitinginde de gözlemledik, fiyat açıklandıktan sonra millet miting alanını terk etti, teşkilatları hariç.