Fransa'da protestoların 5. gününde ağır bilanço! OHAL beklentisi artıyor!

Fransa’da 17 yaşındaki Nahel’in polis kurşunuyla öldürülmesini protesto etmek amacıyla başlayan ve günlerdir yoğunluğu artarak süren eylemler, aşırı sağın hiç olmadığı kadar güçlü olduğu, siyasi kutuplaşmanın en üst seviyeye ulaştığı ülkede, toplumsal gerilimlerin bir kez daha gözler önüne serilmesine neden oldu.

Olayları bastırmak için her gün daha fazla kolluk gücünü sahaya süren ancak istediği sonucu elde edemeyen hükümet çıkış yolu ararken, polisteki rahatsızlık yönetime ültimatom verecek seviyeye geldi. Olaylar nedeniyle Almanya’ya yapacağı resmi ziyareti iptal etmek zorunda kalan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un olağanüstü hal ilan edip etmeyeceği merak konusu.

İçişleri Bakanlığı’nın önceki geceki olaylara ilişkin verileri tablonun giderek kötüleştiğini gösteriyor. Bakanlığa göre 1311 kişi tutuklandı, 2560 yangın çıkarıldı, 1350 araç ateşe verildi, 234 bina kundaklandı ya da zarar gördü. Özel birimlerin de destek verdiği 45 bin kolluk gücünün olaylar karşısında etkisiz kalması dikkat çekiyor.

POLİSTEN UYARI

Fransa polisi son dönemde aşırı güç kullanımı, ırkçı şiddet, sokakla güven bağını koparması ve asayişi sağlamada beceriksizlik suçlamalarıyla karşı karşıya. Polis içinde aşırı sağa verilen destek de dikkat çekici boyutta. İki sendikanın yaptığı ortak açıklama, polis teşkilatında da rahatsızlık olduğunu ortaya koydu. Eylemlere katılanlar için “vahşi güruhlar, haşereler” gibi ifadelerin kullanıldığı ültimatom gibi açıklamada, “Polis memurları mücadele ediyor çünkü biz bu zararlılara karşı savaşıyoruz. Yarın direnişte olacağız ve hükümet bunun farkına varmak zorunda kalacak” denildi. Sendikalar, Macron’dan ülkede düzeni sağlamasını istedi.

Fransa’da hükümetin yıllardır süren ekonomik ve sosyal sorunları ihmal etmesinin ve belli kesimlerin sürekli ayrımcılığa maruz kalmasının yarattığı öfkenin çok yüksek olması her fırsatta toplumsal patlamaya neden oluyor. Sokaklardaki eylemlere katılanların bir bölümü gerçekten Nahel’in öldürülmesini protesto ediyor olsa da yağmalama ve olayları sosyal medyada kullanma amacıyla sokakta olanların sayısı da oldukça fazla.

OHAL BASKISI ARTIYOR

Merkez ve aşırı sağ olağanüstü hali ilan edilmesi için bastırıyor. Hükümet açısından yenilgi olarak görülebilecek bu adımın atılması şu aşamada frenleniyor. Siyaset bu konuda da bölünmüş durumda. Aşırı sağcı siyasilerden Eric Zemmour, “şiddetli bir baskı” çağrısı yaparken radikal sol siyasetçi Jean Luc Melenchon, “tırmanan güvenlikçi yaklaşımı” kınadı. Merkez sağdaki Cumhuriyetçilerin lideri Eric Ciotti, “Cumhuriyetin bir uçurumun eşiğinde olduğunu” söyledi. İçişleri Bakanı Gerald Darmanin ise, “Olağanüstü halin olmaması olağanüstü kaynakların olmadığı anlamına gelmez” dedi. Eylemlerin uzaması halinde hükümetin olağanüstü hale direnmesinin giderek zorlaşacağı yorumları yapılıyor.

İMAJ DA TURİZM DE ETKİLENİYOR

Olaylar Fransa’nın imajını da olumsuz etkiliyor. Olimpiyatlara bir yıl kala yaşananlar organizasyonun güvenliğine ilişkin soru işaretleri oluşmasına neden olurken, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu çok sayıda ülke vatandaşlarını uyardı. Birleşmiş Milletler, Fransa’yı poliste ırkçılık ve ayrımcılık sorunlarına eğilmeye çağırdı. Çok sayıda konser ve kültürel etkinlik de iptal edildi. Seyahat şirketlerinin de birçok iptal aldığı belirtildi.

NAHEL TOPRAĞA VERİLDİ

Polisin yakın mesafeden ateş açarak vurduğu Cezayir asıllı 17 yaşındaki Nahel M.’nin cenaze töreni dün Paris’in banliyölerinden Nanterre’de yapıldı. Çok sayıda kişinin katıldığı cenaze törenine ailenin isteği üzerine basın alınmadı. Cenaze namazı Ibn Badis Camisi’nde kılınan Nahel, Mont-Valérien mezarlığının Müslüman bölümüne defnedildi.

MBAPPE VE MİLLİ TAKIMDAN ÇAĞRI

Nahel’in öldürülmesini ilk kınayanlardan olan Fransa Milli Takımı’nın kaptanı Kylian Mbappe, bu kez itidal çağrısı yaptı. Cezayir ve Kamerun kökenli Mbappe, “Şiddet dönemi sona ermeli ve yerini yas, diyalog ve yeniden inşa dönemine bırakmalıdır” dedi. Milli Takım açıklamasında da, “Bu trajik olaydan beri özünü anladığımız ancak biçimini destekleyemeyeceğimiz popüler öfkenin ifadesine tanık oluyoruz” denilerek şiddetin yerini, barışçıl ifade etme yollarına bırakması gerektiği belirtildi.

FRANSA'DA POLİS TARAFINDAN ÖLDÜRÜLEN 17 YAŞINDAKİ NAHEL M. KİMDİR?

17 yaşındaki Nahel M.’nin öldürülmesi, Fransa'nın dört bir yanındaki şehirlerin yanı sıra büyüdüğü Paris'in batısındaki Nanterre banliyösünde de isyana yol açtı. Nahel M. tek çocuktu ve annesi tarafından büyütülmüştü. Paket servis şoförü olarak çalışıyordu ve ragbi liginde oynuyordu.

Eğitim süreci “kaotik” olarak tanımlandı. Elektrikçi olmak için eğitim almak üzere yaşadığı yerden çok da uzak olmayan Suresnes'deki bir üniversiteye kaydolmuştu. Cezayir asıllı Nahel'i tanıyanlar, annesi Mounia ile birlikte yaşadığı Nanterre'de çok sevildiğini ve muhtemelen babasını hiç tanımadığını söyledi.

Salı günü sabah saat 09:00’dan kısa bir süre sonra, polisin trafik kontrolü sırasında bir Mercedes arabanın direksiyonunda göğsünden yakın mesafeden vurularak öldürüldü. "Şimdi ne yapacağım?" diye soruyor annesi. "Her şeyimi ona adadım" diyor. "Sadece bir çocuğum var, 10 çocuğum yok. O benim hayatımdı, en iyi arkadaşımdı."

Anneannesi ondan "nazik, iyi bir çocuk" olarak söz etti. Sosyalist Parti lideri Olivier Faure, "Durmayı reddetmek size öldürme yetkisi vermez" dedi. "Cumhuriyet’in bütün çocukları adalete erişim hakkına sahiptir."

FRANSA'DAKİ PROTESTOLAR "SAKİNLEŞİYOR" MU?

Gece saatlerinde en yoğun çatışmalar ülkenin güneyindeki Marsilya kentinde yaşanırken, 719 gözaltıyla diğer günlere kıyasla daha az sayıda kişi gözaltına alındı.

Paris’in banliyölerinden L'Haÿ-les-Roses’da saldırganlar bir araçla belediye başkanının evine girmeye çalıştılar. İki çocuğuyla birlikte kaçmaya çalışan belediye başkanının eşi yaralandı.

MACRON, ALMANYA ZİYARETİNİ İPTAL ETTİ

Salı günü yol kontrolünde durmayı reddetmesi üzerine polis tarafından öldürülen 17 yaşındaki Nahel M'nin cenaze töreni Nanterre'de düzenlendi.

Paris’in banliyösündeki bir camide yapılan törenin ardından naaşı yerel mezarlığa götürüldü. Törenin ardından toplanan kalabalıktan "Allahu ekber" ve "Nahel için adalet" seslerinin yükseldiği bildiriliyor. Aile, medyanın cenaze törenini takip etmemesini istedi.

Cenaze töreninden sonra hem Nanterre'de hem de ülke genelinde daha fazla şiddet olayları yaşanacağına dair endişeler var. Cuma geceki ciddi şiddet ve yağma olaylarının ardından Marsilya'ya ekstra polis gönderildi. Cuma gecesi Fransa genelinde 230'dan fazla bina - polis karakolları ve belediye binaları dahil - hasar gördü ve 1.300 araç yakıldı.

Macron, 2-4 Temmuz arasında Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier'in daveti üzerine Almanya'ya yapmayı planladığı ziyareti iptal etti. Steinmeier'in ofisinden yapılan açıklamaya göre bu, bir Fransız Cumhurbaşkanı'nın 23 yıldır Almanya'ya yaptığı ilk devlet ziyareti olacaktı.

Almanya Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamada, “Fransa Cumhurbaşkanı Macron bugün Almanya Cumhurbaşkanı (Frank-Walter) Steinmeier ile telefonda görüştü ve onu ülkesindeki durum hakkında bilgilendirdi. Başkan Macron, Almanya'ya yapmayı planladığı resmi ziyaretinin ertelenmesini talep etti" denildi. Steinmeier, "İptalden üzüntü duyuyor ve komşu ülkedeki durumu tamamen anlıyor" ifadeleri yer aldı. Ziyaret için henüz yeni bir tarih kararlaştırılmadı.

45 BİN JANDARMA VE POLİS GÖREV ALIYOR

Nahel’in öldürüldüğü Nanterre'de başlayan gösteriler başta başkent Paris olmak üzere ülkedeki pek çok şehre sıçradı. Fransa İçişleri Bakanı Gerald Darmanin, ülkede polisin bir genci öldürmesi nedeniyle devam eden olaylarda 45 bin polis ve jandarmanın görev alacağını belirtti.

FRANSA'DA KAÇ KİŞİ GÖZALTINA ALINDI?

Fransız basınında yer alan haberlere göre, sadece bir gecede bin 350 araç ateşe verildi, 234 bina kundaklandı veya zarar gördü. Kamusal alanlarda da 2 bin 560 nokta kundaklandı. Bir gecede bin 300'den fazla kişi gözaltına alındı. Olayların başlamasından bu yana gözaltına alınanların sayısı 2 bini geçti.

EBEVEYNLERE CEZA VERİLECEK

Fransa Adalet Bakanı Eric Dupond-Moretti, Fransa'da şiddet sarmalına dönüşen ve her an ülkenin bir noktasında patlak veren şiddet olaylarına ilişkin ülke basınına açıklamalarda bulundu. Ebeveynlerin yaşanan olaylarda sorumluluklarının bulunduğuna işaret eden Dupond-Moretti, "(17 yaş altı) Çocuklarıyla ilgilenmeyen, onları, nereye gideceklerini bilerek geceleri dışarıya bırakan ebeveynler, 2 yıl hapis ila 30 bin euro para cezası ile karşı karşıya kalacaklar." dedi.

TÜRKİYE'DEN FRANSA'YA SEYAHAT UYARISI

Türkiye'nin Paris Büyükelçiliği de olaylar üzerine seyahat uyarısı yayımladı. Mesajda, başta Paris olmak üzere, Fransa’ya seyahat edecek Türk vatandaşlarının, gösteri alanlarından uzak durmaları ve acil durumlarda Konsolosluk Çağrı Merkezi’ni aramaları istendi.

FRANSA'DAN TAHLİYE PLANI VAR MI? BÜYÜKELÇİ AÇIKLADI

Paris Büyükelçisi Ali Onaner CNN Türk'te canlı yayın konuğu oldu. Katıldığı programda Fransa'daki olaylara ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Büyükelçi Onaner'in açıklamaları şöyle:

"Doğrudan bizlerle temas edip bir yakınlarının gözaltına alındığını belirten olmadı. Zaten vatandaşlarımızın bu olaylara karışması için doğrudan bir sebep de yok. Bizim de telkinimiz bu olaylardan uzak durulması. Fransa'nın tamamından bahsetmek mümkün yani tüm büyükşehirlerde hatta daha önce bu tür olayların yaşanmadığı küçük ve orta ölçekli şehirlerde de çeşitli protesto eylemleri gerçekleşiyor. Dün akşam Fransa'nın güneyindeki Marsilya'da çeşitli olaylar yaşandı.

Zaten ilk günden itibaren Fransa genelinde bir tepki vardı. Bu konu Fransa'nın ve bir çok diğer Batı Avrupa ülkesinin önündeki sınamalardan birisi. Göçmen toplumların entegrasyonu, topluma kazandırılması ve ırçılık eylemlerinin önlenmesi, sınırlandırılması. Yaşanan olayda bu gencin yabancı asıllı olduğu için hedef alındığına, öldürüldüğüne dair bir veri bu aşamada yok. Ama bu Fransa'da bir ırkçılık sorunu yaşanabildiği gerçeğini değiştirmiyor."

ŞANZELİZE CADDESİ TAHLİYE EDİLDİ

Fransız polisi, 5 gündür devam eden protestolarda Paris başta olmak üzere birçok kentte yaşanan talan ve yağma olayları üzerine güvenlik önlemlerini artırdı. Kolluk kuvvetleri Paris’in en işlek caddesi Şanzelize’den turistler dahil herkesi tahliye etti. Sosyal medyada yer alan görüntülere göre, kolluk kuvvetleri, Şenzelize Caddesi'nden turistler dahil herkesi çıkardı. Ünlü caddede bulunan restoran ve mağazalar tahliye kararı sonrası kepenklerini indirmek zorunda kaldı.

5. GECENİN BİLANÇOSU AĞIR OLDU

Gece farklı kentlerde toplam 1350 araç ateşe verilirken, 234 bina kundaklanmış veya zarar görmüştü. Kamusal alanda 2 bin 560 noktada kundaklama yapılmış, en az 30 polis karakolu ve 11 jandarma karakolu saldırıya uğramıştı. Ülke genelinde dün de 45 bin polis ve jandarma görevlendirilmiş, kolluk kuvvetleri farklı kentlerde meydanlarda zırhlı araçlar kullanmıştı.

SOSYAL MEDYADA ORGANİZE OLANLAR TESPİT EDİLECEK

Dupond-Moretti, olaylara karışanların sosyal medya platformları üzerinden organize olduklarını, bu nedenle adli makamların, kullanıcıların IP adreslerini talep edebileceğini ifade etti. Bu şekilde olaylara karışanları tespit edebileceklerini söyleyen Dupond-Maretti, olaylara karışanların Shapchat gibi uygulamalar üzerinden organize olduklarına ilişkin bilgilerin ellerinde bulunduğunu aktardı.

Fransız Adalet Bakanı, "Yani 13, 14, 15, 16 veya 17 yaşındasın, evdesin ve Snapchat'e bir şeyler gönderdin, hesabın silinecek ve tespit edilip cezalandırılacaksın. Kesinlikle tekrar sakinleşmemiz gerekiyor, bu kadar yeter. Artık dayanması zor." diye konuştu.

Ebeveynleri, çocuklarına sahip çıkmaya çağıran Dupond-Moretti, "ebeveynlik vazifesi bulunanların ahlaki olarak düzeni sağlamaktan sorumlu olduğu" yorumunu yaptı.

MACRON'DAN AÇIKLAMA

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yaşanan olaylara ilişkin şu açıklamayı yapmıştı:

İçişleri Bakanlığında düzenlenen kriz birimi toplantısında konuşan Macron, gözaltına alınanlar arasında reşit olmayanların da olduğunu belirterek gözaltına alınanların gelecek saatlerde hakim karşısına çıkacağına işaret etmişti.

Gözaltına alınanların 3'te 1'inin gençlerden oluştuğunu kaydeden Macron, tüm ebeveynleri sorumlu olmaya çağırmıştı. Macron, sokakların savaş alanına döndüğü olaylarla ilgili sosyal medyanın şiddeti körüklediğini belirterek "hassas içeriklerin" kaldırılmasını talep edeceklerini de sözlerine eklemişti. Cumhurbaşkanı Macron, Nael M.'nin ölümünden siyasi çıkarım yapmak isteyenler olduğunu savunarak "Bu durumu ve anı kullanarak kargaşa yaratmaya ve kurumlarımızı saldırmaya çalışanları kınıyorum." ifadesini kullanmıştı.

FRANSA'DA OHAL İLAN EDİLDİ Mİ?

Marsilya ve Lyon da ise protestolar yoğun şekilde devam ediyor. Lyon'un kent merkezinde eylemciler ile polis arasında çatışma çıktı. Çatışmada 38 eylemci gözaltına alındı. Fransa İçişleri Bakanı Gerald Darmanin konu ile ilgili yaptığı açıklamalar ile şuana kadar ortalama yaş oranları 17 olan 1000 kişinin gözaltına alındığını ve gözaltına alınan eylemcilerin arasında 13 yaşında olanların da olduğunu bildirdi.

Protestoları bastırmak için her yolu deneyen Fransız makamları muhalefetten gelen OHAL (Olağanüstü hal) getirilmeli önerisine henüz cevap vermiş değil. Darmanin gerçekleştirdiği basın açıklamasında muhabirin "Muhalefet, OHAL ilan etmenizi istedi, bu seçeneği neden seçmediniz?'' sorusu üzerine Darmanin, son 50 yılda Fransa'da 4 defa OHAL ilan edildiğini hatırlatarak, ''şimdiye kadar OHAL ilan etmemiş olmamız elimizde imkanların olmadığı ile ilgili değil aksine ellerimizde olağanüstü imkanların olduğunu gösteriyor'' cevabını verdi.

FRANSA-TÜRKİYE BENZETMESİNE SERT TEPKİ

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, sosyal medya hesabından, Fransa'daki olaylar sonrası başlayan tartışmalara ilişkin açıklama yaptı. Ömer Çelik'in açıklamaları şöyle:

"Son günlerde bazı siyasetçi, gazeteci ve yorumcular, Fransa’da yaşanan son hadiseler üzerinden sığınmacıların Türkiye’de de benzer çatışmalara yol açabileceği iddiasını dile getiriyorlar."

"Türkiye’nin insani değerlere dayanan göç politikası ile Fransa’nın sömürgeci politikalarına ve ırkçı şiddete duyulan tepkiyi mukayese etmek, şuursuz ve kötü niyetli bir yaklaşımdır."

FRANSA'DAKİ OLAYLAR NASIL BAŞLADI?