Gaziantepli sanayicinin dört sorunu
Kur dengesizliği ticarette ihtilaf yaratıyor. Finansmana erişimde sorunlar var. Girdi maliyetlerindeki artış durdurulamıyor. Maaş zammı beklentisi fiyatları yukarı çekiyor.
Türk iş dünyasının seçimlerin ardından çözüme kavuşturulmasını beklediği sorunlar var. Depremede illerde Gaziantep'te faaliyet gösteren İkra Tekstil'in Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mehmet Doğan ile beklentilerini ve yaşadıkları sorunları konuştuk. Deprem sonrası Gaziantep özelinde ticari hayatın toparlanmaya başladığını kaydeden Doğan, “Tahmini olarak iki ayda yüzde 100 toparlandı.” dedi.
'TİCARET KİLİTLENECEK'
Sanayici, tüccar ve esnafın dört temel sorununa dikkat çeken Doğan, “Son iki aydır Gaziantepli ihracatçı ve üreticinin yaşadığı sorun şu: ciddi manada kur dengesizliği yaşanıyor.
Kur isterse 25 olsun önemli değil. Onun sıkıntısını yaşamıyoruz. Yurt dışından gelen paranın devlet yüzde 40'ını TL'ye döneceksiniz diyor. Dönüyoruz ama kur alım satımında sıkıntı var. Bunu yetkililere de iletiyoruz. Ticari ihtilaflar oluşuyor. Serbest piyasa ile Merkez Bankası kuru arasında makas 30-50 kuruş iken orta yolu buluyorduk. Şimdi ise 1 lirayı aştı. 100 bin dolarda on binlerce lirayı buluyor. Neredeyse ticaret kilitlenecek.” diye konuştu.
'TİCARET AHLAKI BOZULDU'
Yatırım noktasında finansmana erişim sıkıntılarının ikinci problem olarak gündeme geldiğini anlatan Doğan, “Hiçbir şekilde krediye ulaşamıyoruz. Tertemiz ihracat ve esnaf sicilimize rağmen kamu bankaları ile çalışmamıza rağmen krediye, leasinge, yatırım destek paketlerine ulaşamıyoruz. Yüzde 95 özkaynağımız ile dönüyoruz. Boyumuzu aşmayalım diyoruz.” mesajı verdi.
“Üçüncü sorunumuz durdurulamayan girdi maliyetleri. Bir denetimsizlik var. Bir serbest piyasa koşulları değil bu.” ifadelerini kullanan Doğan, şu örnekle durumu açıkladı: “Aynı nitelikteki iğneyi 22 liraya da 16 liraya da buldum. Kim ne tutturursa oldu. Hiçbir şey yerinde durmuyor, diyorlar. Gaziantep'te iş yeri kiralarından somut örnekleri var; benzer nitelikteki dükkan kirası birinde 47 bin lira, karşısında 95 bin lira. Devlet de herkesin başına bekçi koyacak değil. Ama ticarette bir ahlak vardı; ticaret ahlakı bozuldu. Bütün bu enflasyonist süreç, kur hareketleri, denetimsizlikle beraber ticaret ahlakımızı bozdu.” görüşünü dile getirdi.
'KUR DA ÜCRET DE BİR YERE OTURSUN'
Dördüncü sorun olarak, “Çalışanlar iki ayda bir gözümüze bakar hale geldi. Zam beklentisinde işin içinden çıkamaz hale geldik.” tespitini yapan iş insanı Mehmet Doğan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Düzenleme ve iyileştirme elbette, kazandığımı çalışanıma vermek zorundayım. Ama artık bu asgari ücret düzene girsin. Asgari ücret ne olduysa geri planda ne varsa her şeye fiyat artışı getiriyor. Sabit bir yerde oluşsun, kur da asgari ücret de bir yere otursun. Kurun 23-24'lere oturmasıyla da bir anda enflasyonu düşüreceğine inanıyorum. O zaman Çin'in ham maddesi ile rekabet etme şansım var. Şimdi kur sabit kaldı ve biz rekabet edemiyoruz. Rusya'ya mal satamaz hale geldik. Bir asgari ücret artışı yaptık deyince ürünlere de zam geliyor.”
'KAPASİTENİN YÜZDE 60'INI KULLANIYORUZ'
Bütün bu şikayetlere karşın “İş dünyası açısından mevcut siyasi yapının, devlet içindeki yapısının devam etmesini istiyorum.” mesajı veren iş insanı Doğan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Kur alış satışında Merkez Bankası kuru ile piyasa kuru birbiri ile doğru orantılı giderse; bizim şu anda bekleyen ihracat ve siparişlerimiz var. Çok büyük kredi alanlar da iş yapmıyor. Bunu düzeltecek olan devlettir. Ömrümüz boyunca bunu yaşamadık. Siparişler var göndermiyorum. Kredilerin açılması, yeni kaynakların, fonların devreye girmesiyle üretim, ihracat, istihdam artar. Leasing istiyorum. Makinemi getireyim, siparişim var. Yüzde 100 özkaynakla yapamıyoruz. Yüzde 5-10 parasını verirdim leasing kullanırdım, 60 aya kadar vade yaparlardı. Böylece yatırım yapabilirdik. Seçimden sonra, bu anlamda bir seçim belirsizliği de var. Elimizdeki imkanların yüzde 60'ını kullanıyoruz.”
'İHRACAT YAPMAK İSTEMİYORUZ'
Gaziantep halı üretimi ve ihracatında marka bir şehrimiz. Halı ihracatındaki duruma ilişkin sorumuzu yanıtlayan tekstilci iş insanı Mehmet Doğan, “Halıda şu anda biz son bir aydır ihracat yapmak istemiyoruz. Getirdiğin parayı günlük çıkış beyannamesini kapatmak zorunda kalınca zaten yüzde 5-6'dan mal satıyoruz. Kapama işlemlerinde yüzde 11 zarar ediyorum. Bana mal aldığımız yer mesaj attı: bir gün önceki gişe satış kurundan alım yapıyoruz, diye Merkez Bankası'nın açıkladığı kurlardan satış yapılamıyor. Yüzde 40 Merkez Bankası kuru, yüzde 60 serbest kurdan yapacağız, diye cevap yazdım. Yanıt bekliyorum. Ticaret kilitlenecek.” ifadelerini kullandı.