Gebelikte şeker hastalığına dikkat
Gestasyonel diyabet hamilelikte teşhis konulan şeker hastalığıdır. Görülme sıklığı ortalama olarak %3-6 arasında olup kadının sonraki hamileliklerinde tekrarlama ihtimali son derece yüksektir.
Hamilelik döneminde insülün salgısı yükselmekle beraber altıncı aydan itibaren plesantadan salgılanan hormonlar insüline karşı direnç gösterir. Bu direnç şeker hastalığı açısından risk taşıyan kadınlarda kan şekerinin yükselmesine yol açar. Kontrolsüz yükselen kan şekeri fetüstede şekerin yükselmesine, artan insülin salınımına ve bu durumun yol açtığı problemleri beraberinde getirir. Bu sebeple gebelik şekeri mutlaka teşhis edilmesi ve doğru takibi gereken bir hastalıktır. Özellikle 30-35 yaş sonrası hamilelikler, kilolu kadınlar, 4 kgdan fazla bebek doğuran ve diyabetik aile öyküsü olan hamilelerde risk yükselmiştir. Tanı için gebeliğin 25-29. Haftaları arasında şeker yükleme testi yapılır. Şeker yükleme testi tüm hamilelere önerilmekte, eğer hamile yüksek risk grubunda ise hamilelik tespit edilince bu test yapılmalıdır. Genel olarak tek aşamada yapılan 75 gr yükleme testi olarak uygulanır. Şeker yükleme testi öncesinde 3 gün gebenin normal diyetle beslenmesi önerilir. 8-12 saatlik açlık ardından sabah saatlerinde uygulanır. Öncelikle açlık kan şekerine bakılır.
Gebelik şekeri tanısı konulan kadınlarda diyet düzenlenmeli, gerekli durumda insülin tedavisine geçilmelidir. Diyet hastanın kilosuna, boyuna, ek hastalık mevcudiyetine ve fiziksel aktivitesine göre değişir. Her hamile için hazırlanan diyet listesi farklı olup diyet kişiye özeldir. Önemli olan karbonhidratın azaltılması, protein ve sebzenin artırılmasıdır. Karbonhidratlı gıdalar kan şekerini yükselttiği için tek seferde tüketilmemeli, gün içinde farklı öğünlerde küçük porsiyonlar şeklinde alınmalıdır. Beyaz şeker, un ve ürünleri, yağ oranı yüksek yiyecekler kısıtlı miktarda tüketilmelidir. Gebelerde çok sık gördüğümüz tatlı isteği taze ve kuru meyveler ile karşılanmalıdır. Ana ve ara öğünlerde hedef şeker düzeyini sağlayacak besin tüketilmesi, fiziksel aktivite planlanması, evde şeker takip sisteminin geliştirilmesi tedavinin amacıdır. Her kontrolde kilo artışı takip edilmelidir.
Doğum ile beraber gebelik şekeri kaybolur. Ancak tip 2 diyabet adayı olan bu kadınlar doğumdan 6 hafta sonra şeker yükleme testini tekrarlamalıdır. Normal çıktığı takdirde 3 yılda bir şeker yükleme yapılır. Gebeliklerinde gebelik şekeri tanısı alan kadınlar doğum sonrasında da yaşam tarzını değiştirmeli, Akdeniz mutfağının hakim olduğu bir diyet ile beslenmeli, sigara içmemeli, hayatından sporu ve özellikle yürüyüşü eksik etmemelidir.