Geçmişten bugüne Türkiye'de heyelanlar! En çok hangi bölgede görülüyor?
Türkiye'deki doğal afetler arasında yer alan heyelanlar can ve mal kaybına yol açmaya devam ediyor. En son Erzincan'ın İliç ilçesinde bulunan bir altın madeninde 9 işçimiz göçük altında kaldı. Peki heyelan nedir, ve neden olur? Türkiye'de heyelan en çok hangi bölge görülüyor? İşte cevabı
Heyelan ya da yer kayması, kayalardan, döküntülerden ve topraktan oluşmuş kütlelerin yerçekiminin etkisi altında yerlerinden koparak yamaç boyunca yer değiştirmesi olayıdır.
NEDEN HEYELAN OLUR?
Türkiye'nin pek çok bölgesinde görülen heyelanlar, can ve mal kayıplarına yol açmıştır. Heyelanların oluşumunu hazırlayan çok çeşitli etkenler mevcuttur. Bu etkenleri doğal ve beşeri etkenler olmak üzere, iki başlık altında toplamak mümkündür.
Eğim, sağanak yağışlar, su ile doygunluk önde gelen nedenlerden birisidir. Bunun dışında, yamaç eğiminin değişmesi ve buna bağlı olarak, yamaçta bulunan materyalin dengesinin bozulması, heyelanın meydana gelmesinde en önemli faktördür.
TÜRKİYE'DE GÖRÜLEN HEYELANLAR
Dünyanın kurak ve yarı kurak bölgesinde bulunan Türkiye'de heyelanların görülme oranı görece daha fazladır. Bunun sebebi yağışsız geçen bir mevsimi bol yağışlı bir mevsimin takip etmesidir.
Türkiye tarihinde, yakın dönemde pek çok heyelan görülmüştür. Bunlar can ve mal kaybına yol açmıştır. Özellikle Karadeniz'de heyelan sıklıkla yaşanan bir afettir.
1929, 1950, 1952, 1985, 1988, 1990 yıllarında Tortum, Geyve, Ayancık , Sinop, Of, Sürmene, Sera/Trabzon ve Maçka/Çatak heyelanları büyük can ve mal kaybına neden olmuştur.
SON 20 YILDA 2 KAT ARTTI
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü bünyesindeki bir araştırmada, Türkiye'de son 90 yılda 389 ölümlü heyelanda 1343 kişinin hayatını kaybettiği saptandı.
Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tolga Görüm ve doktora öğrencisi Seçkin Fidan tarafından Türkiye'deki ölümcül heyelan olaylarının tespit edilmesi için 2017'de başlatılan çalışmaya göre son 20 yılda heyelan vakaları 2 kat arttı.
Çalışmayla ilgili açıklamalarda bulunan Görüm şu ifadeleri kullandı:
"Karadeniz Bölgesi'ndeki ölümlü heyelanların çoğu yaz döneminde gerçekleşmiş. Bu da bize yaz döneminde Karadeniz'e düşen yağışının çok daha ekstrem bir yağış karakteristiğine sahip olduğunu gösteriyor. Çok ani şekilde yüksek miktarda yağış düştüğü için bu da topraktaki boşluk suyu basıncını artırıyor ve birçok ölümlü vakaya neden oluyor. Mesela Batı Karadeniz'de, Türkiye'de heyelan olma olasılığının en yüksek olduğu yerlerden birisi olmasına rağmen ölüm sayısı düşük. Doğu Karadeniz'de heyelan ve ölüm olaylarının yüksek olmasının nedeni dağınık yerleşme tipi, özellikle çay plantasyonu ve bu alanlara ulaşmak için yapılmış çok yoğun yol ağlarıdır. Bu durum ölümleri daha da arttırmış."
HEYELAN GÖLÜN OLUŞUMUNA SEBEP OLDU
1950 yılında Sera vadisinde meydana gelen heyelan sonucunda vadinin tıkanması ile
derinliği 55 metre, uzunluğu ve genişliği 4km’ye ulaşan bir göl ortaya çıkmıştır.
ÇATAK HEYELANI: 65 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ
21 Haziran 1990'da Maçka'da meydana gelen heyelanda 65 kişi hayatını kaybetmiş ve çok büyük maddi kayıp meydana gelmiştir.
13 Temmuz 1995 günü Isparta'nın Senirkent ilçesinde meydana gelen heyelanda ise 74 kişi hayatını kaybetmiş, yüzlerce konut akan çamurun altında kalmıştır.