Gobi’deki yemyeşil dağlar masmavi sular

Gobi’deki yemyeşil dağlar masmavi sular Çoğu kişinin düşündüğünün aksine, bir zamanlar kum ve rüzgârı akıllara getiren Sinciang’daki Gobi Çölü bugünlerde yemyeşil dağlara ve masmavi sulara sahip. Aksu bölgesinde yaptığım bir röportajda bir sakinin ağzından çıkan şu sözleri hiç unutmuyorum: “Aksu’nun Kekeya (Kökyar) bölgesinde35 yıl boyunca sürdürülen ağaçlandırma çalışmaları olmasaydı ve çevre koşulları iyileşmeseydi, Aksu’nun kaderi tüm vatandaşların burayı terk ederek başka bölgelere taşınması olurdu. Tianshan (Tanrı) Dağları’nın güneyinde, Çin’in en büyük çölü olan Taklamakan Çölü’nün kuzeyinde bulunan Aksu’nun şehir merkezi,1980’li yıllarda çöle sadece 6 kilometre uzaklıktaydı ve her yıl 5 metre yaklaşıyordu. Kekeya’daki yeşillendirme projesinin tanıtıldığı müzenin rehberi, Aksu’nun eski hâlini şöyle hatırlıyor: “Çocukluğumda Aksu’da sık sık kum fırtınaları görülürdü. Okullarda eğitime ara verilmek zorunda kalınırdı. Rüzgâr, şiddetiyle pencereleri açar, içeriye kum doldururdu. Masaların üstünde bazen bir eli altında bırakacak kadar kum tabakası oluşurdu.” O günlerde, Aksu’da bir yılın üçte birlik kesiminde kum fırtınası yaşanıyordu. Ancak şu ankum fırtınası görülen günlerin sayısı, yılda 30güne indi. Yıllık yağış miktarı ise 60 mm'den120 mm'ye yükseldi. Bu değişikliklerin yaşanmasında,1986’da Aksu yönetimi tarafından başlatılan Kekeya yeşillendirme projesinin katkısı büyük oldu. Aradan 35 yıl geçti. Kekeya projesi kapsamındaki yapay ormanların yüzölçümü,1986 öncesine göre 707 kat artarak 80bin 173 hektara ulaştı. Sulak alanların yüzölçümüyse yüzde 60’ın üzerinde yükseldi. Kekeya yeşillendirme projesi kapsamında oluşturulan ilk grup ormanlarda korucu olarak görev yapan Memetemin Hamut, o dönemdeki zorlu günleri nemli gözlerle hatırlıyor. Memetemin Hamut’un günlerce yoğun şekilde çalıştığı için henüz 1 yaşını doldurmamış hasta kızını zamanında hastaneye yetiştiremeyerek kaybettiğini yüreğimiz burkularak öğrendik. Orman korucusu, derin üzüntüsünü kalbinde saklayarak hemen işinin başına döndü ve çocuğun hatırasına 11 kavak fidanı dikti. Ağaçlar, bugün 34 yaşını doldurdu. Aksulular, geçen 35 yıl içinde çölde yemyeşil bir bölge yarattı. Şu an ekolojik, ekonomik ve turistik olarak sınıflandırılan ormanlık araziler bölgede bir arada bulunuyor. Bölgede yetişen elma, ceviz, hurma, armut, kayısı ve üzümlerin şöhreti tüm dünyaya yayılmış durumda. Aksu sakinleri, yemyeşil dağlardan ve masmavi sulardan büyük yarar görüyor. Ekolojiyi koruma, zorluklarla dolu ancak ilerlemekte ısrar edilmesi gerekli bir yol. Çöllerdeki yeşillendirme projelerini nesilden nesile taşıyarak devam ettiren Aksulular, Çin’in kuzey batısında büyük zorlukların üstesinden gelerek kendi elleriyle yarattıkları ekolojik setler ile daha güzel bir çevre yaratmanın destanını da gelecek nesillere aktaracak.