Görüşmede gündem Ukrayna: ‘ABD savaşı teşvik etmeyi bırakmalı’
Çinli ve Brezilyalı liderler Ukrayna’daki çatışmanın durmasını içeren ortak bir bildiri yayımladı. Bildiride masaya oturmanın krizi sonlandıracağı belirtildi. Lula yaptığı açıklamada ise Batı’ya artık barıştan söz etmeleri gerektiğini söyledi.
Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva önceki gün Pekin'de Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile bir araya geldi. Brezilyalı ve Çinli liderler yaptıkları ortak açıklamada, müzakerenin "Ukrayna'daki krizden çıkmanın tek uygulanabilir yolu" olduğunu ifade etti. Lula Batı’ya seslendi: “ABD Ukrayna’da savaşı teşvik etmeyi bırakmalı ve barış hakkında konuşmaya başlamalı. AB de barış hakkında konuşmaya başlamalı.” Brezilyalı lider ayrıca krizin bitmesinde belki de en büyük rolün Çin’de olduğunu vurguladı.
AÇIKLAMADA ‘İŞGAL’ VE ‘SAVAŞ’ KELİMELERİ KULLANILMADI
Ortak bildiride "işgal" ya da "savaş" kelimelerinden kaçınıldı. Bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmanın ardından Rusya ya da Ukrayna'nın masaya nasıl getirileceği konusunda çok az ayrıntı verildi. Ortak açıklama, Çin ve Brezilya'nın Ukrayna'daki savaş konusunda koymaya çalıştıkları hassas noktanın altını çizdi. Her iki ülke de barış görüşmeleri çağrısında bulundu ve Rusya ile ticari bağlarını koruduklarını belirtti. Özellikle Pekin, ABD'nin yurtdışındaki etkisine ve Xi'nin deyimiyle ABD'nin Çin'in yükselişini engelleme kampanyasına karşı Moskova ile aynı hizaya geldi.
Amerikalı ve bazı Avrupalı yetkililer Çin'in bir barış anlaşmasında dikkate alınması gereken 12 maddelik taslağını eleştirdi çünkü Çin herhangi bir anlaşmanın parçası olarak Rus güçlerinin Ukrayna topraklarından çekilmesini önermedi.
‘TAYVAN ÇİN’İN AYRILMAZ BİR PARÇASIDIR’
Aynı zamanda Lula ortak açıklamada Brezilya’nın, Tayvan'ı "Çin topraklarının ayrılmaz bir parçası" olarak gördüğünü yineledi. Brezilya tarafı tek Çin ilkesine sıkı sıkıya bağlı olduğunu ve Çin Halk Cumhuriyeti hükümetinin tüm Çin'i temsil eden tek yasal hükümet olduğunu, Tayvan'ın ise Çin topraklarının ayrılmaz bir bölümü olduğunu yineledi. Devletlerin toprak bütünlüğü ilkesini yeniden teyit ederek, Tayvan Boğazı boyunca ilişkilerin barışçıl bir şekilde geliştirilmesini Çin tarafı takdirle karşıladı.
‘HİÇBİR ÜLKE ÇİN İLE İLİŞKİLERİMİZİ GELİŞTİRMEYE ENGEL OLAMAYACAK’
Lula, iki ülke arasındaki ilişkinin "ticaretin ötesine geçmesini" istediğini söyledi.
Brezilya Devlet Başkanı Çin ile olan ilişkilerinin öneminin altını çizerek, "Hiç kimse Brezilya'nın Çin ile ilişkilerini geliştirmesini engelleyemeyecek." ifadelerini kullandı.
‘NEDEN KENDİ PARALARIMIZLA TİCARET YAPMIYORUZ?’
Lula, gelişmekte olan ülkeleri uluslararası ticarette ABD dolarının yerini kendi para birimlerinin alması için çalışmaya çağırarak Pekin'in doların küresel ticaretteki hakimiyetine son verme çabalarına destek verdi. Pekin’deki görüşme öncesi Şanghay’da BRICS (Brezilya-Rusya-Hindistan-Çin-Güney Afrika) bankası olarak anılan Yeni Kalkınma Bankası’nı ziyaret etti. Ziyarette Lula "Her gece kendime neden tüm ülkelerin ticaretlerini dolara dayandırmak zorunda olduklarını soruyorum." dedi. "Neden kendi para birimlerimiz üzerinden ticaret yapamıyoruz? Altın standardı ortadan kalktıktan sonra doların para birimi olmasına karar veren kimdi?" diye soran Lula, salondakilerden büyük alkış aldı
İKİLİ İLİŞKİLERİN ÖTESİNDE BİR ORTAKLIK
Xi Jinping ise, Çin ve Brezilya'nın Doğu ve Batı’ en büyük iki gelişmekte olan ülke ve yükselen pazar olduğuna dikkat çekti. Xi, Çin'in Brezilya ile ilişkilerini her zaman stratejik ve uzun vadeli bir perspektiften görüp geliştirdiğini ve bu ilişkiyi diplomatik gündeminde yüksek bir öncelik olarak gördüğünü söyledi.
Xi, Çin'in Latin Amerika ve Karayipler (LAC) ülkelerine barış, istikrar, bağımsızlık, dayanışma ve kalkınmanın sağlam ivmesini güçlendirmeleri, bölgesel entegrasyonu ilerletmeleri ve uluslararası ilişkilerde daha büyük bir rol oynamaları için kesin destek sözü verdi. Çin, Çin-LAC Forumunun başarısının devamını sağlamak, Çin ve LAC ülkeleri arasındaki işbirliğini yeni bir düzeye taşımak ve ortak kalkınmayı sağlamak için Brezilya ile birlikte çalışacak.