Hesapsız düzenleme ödeme krizi çıkardı

TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun dün piyasada krize neden oldu. Düzenlemeye göre, ibraz süresinin son günü 30 Nisan ile 31 Mayıs arasına, bu tarihler dahil olmak üzere isabet eden çekler ibraz edilemeyecek, 1 Haziran'dan sonra kalan ibraz süresi içinde ibraz edilebilecek. 30 Nisan ile 31 Mayıs arasında, bu tarihler dahil olmak üzere vadesi gelen kambiyo senedine dayalı alacaklar hakkında icra ve iflas takibi başlatılamayacak, ihtiyati haciz kararı verilemeyecek ve başlamış olan takipler duracak. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamına giren kamu idarelerinin kamu hukukundan veya özel hukuktan doğan alacakları hakkında 30 Nisan ile 31 Mayıs arasında icra ve iflas takibi başlatılamayacak.

'KARŞILIKSIZ' YAZMAYI UNUTMUŞLAR

Meclis'te görüşülen yasa teklifine son dakika eklenen madde ile iş dünyasının bu yöndeki talepleri karşılanmış oldu. Ancak çek ibrazına ilişkin düzenlemenin sınırları çizilmediği için çekini ödeme imkanı olanların da çeklerini ibraz etmeleri engellendi. Bu durum da çekle dönen piyasada ödeme krizi yarattı. Düzenlemenin yarattığı kriz sonrası iş dünyasından tepki yağdı. Bankalar kriz toplantıları yaptı. Konu Cumhurbaşkanlığı'na ve Bakanlıklara iletildi. Kulislerden edindiğimiz bilgilere göre Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, düzenlemenin yarattığı sıkıntıyı ilgili mercilere bildirdi. Bunun üzerine yeni bir düzenleme için harekete geçildi. Ticaret Bakanlığı öğleden sonra yayınladığı duyuruda, “çeklerin belirtilen tarihler arasında bankaya ibrazı halinde çek hesabı sahibinin hesabında çekin karşılığının bulunması kaydıyla çekin ödenmesi, aksi takdirde 1/6/2021 tarihinden önce karşılıksızdır işlemi yapılmaması gerekmektedir” diyerek sistemin açılmasını sağladı. Esasen iş dünyasının çeklere karşılıksız işlemi yapılmaması üzerineydi. Ancak düzenlemede “karşılıksız” ibaresi unutulduğu ve perşembe gecesi Meclis'te piyasanın işleyişini bilen vekiller olmadığından kriz yaratan düzenleme itirazsız kabul edildi. Bütün çeklerin ibrazını erteleyen yasa yüzünden takas sistemi kilitlendi. Ödeme krizi çıktı.

HERKES SABAH FARKINA VARDI

Düzenleme sonrası “İş dünyamızın talepleri kapsamında pandemi kısıtlamalarında hak kaybının önlenmesi amacıyla, çeklerin bankalara ibrazı ile icra iflas takiplerinin 31 Mayıs 2021’e kadar durdurulmasına ilişkin yasal düzenleme için” Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Meclis'e Twitter'dan teşekkür eden TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, eksik düzenlemenin yarattığı kriz sonrası, “Dün yapılan çek düzenlemesi ile ilgili karşılığı olan çeklerin de tahsil edilemediği şikayetleri geliyor. Karşılığı olan çeklerin ödenmemesi bütün sistemi kilitliyor. Bu sorunun acilen çözülmesini, tüm iş dünyamız adına talep ediyoruz” dedi. Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Gülsün de, yaptığı yazılı açıklamada, “İşletmelerin nakit akışını daha da bozacak böylesi bir adım sanayide çarkların durması anlamına gelecektir” dedi. Düzenlemenin geçtiği saatlerde Ekonomist Arda Tunca, Twitter'dan yaptığı uyarıda bunun kriz yaratacağını ifade etmişti. Tunca, Aydınlık'a yaptığı açıklamada, sistemin tıkandığını ve nakit akışının durduğunu bildirdi. Ticaret Bakanlığı'nın duyurusu sonrası ise takas sistemi yeniden açıldı.