Hocalı’ya Adalet! Karabağ Azerbaycan’dır!
Azerbaycan Türkleri, Hocalı Katliamı’nın 31.yılında Viyana’da Heldenplatz’da büyük bir anma töreni düzenledi. Mitinge katılanlar üzerine “Hocalı’ya Adalet” yazılı yeleklerler giydiler
Hocalı Katliamı’nın 31. yılını anmak üzere 31 ülkenin 74 şehrinden gelen Azerbaycan Türkleri, 26 Şubat’ta Avusturya’nın başkenti Viyana’da, Heldenplatz’da büyük bir anma töreni düzenledi. Tören, Hocalı Katliamı’nda hayatını kaybedenler ve Türkiye’de yaşanan son deprem felaketinde hayatını kaybedenler için yapılan saygı duruşuyla başladı. Daha sonra birçok ülkeden gelen Azerbaycan dernek, federasyon temsilcileri Azerbaycan Türkçesi ve Rusçanın yanı sıra Avrupa’nın birçok dillerinde katliamı kınayan, Hocalı’ya adalet isteyen konuşmalar yaptı.
Anma toplantısında İsrail bayrağına sarılmış şekilde meydanda dolaşan Shmuel Simantov ile Aydınlık okurları için konuştuk. Shmuel Simantov Azerbaycanlı bir Yahudi. Artık İsrail’de, Telaviv’de yaşıyor. Dağ Yahudileri Sinagogu Baş Hahamı olan Shmuel sarıldığı bayraktan dolayı ilgi çektiğinin farkında ve görüşlerini anlatmak istiyor. “Ben Azerbaycan’da doğdum, orada yaşadım. Bizim bütün milletlerden farklı olarak iki vatanımız var, biri ata vatanımız, diğeri ana vatanımız. Bizim ata vatanımız İsrail’dir, ana vatanımız ise Azerbaycan. Ata vatanımıza taşındık ama ana vatanımızdan ayrılmayız. Her bir olayda yüreğimiz Azerbaycan ile birlikte. Karabağ savaşında Ermenilerin yaptığı baskınları gördük, yaşadık. Benim eşimin kardeşi Karabağ Savaşı’nda Ermeniler tarafından öldürüldü. Ağabeyimin oğlu Murovdağı’nda esir düştü. Biz Ermeni milletinin Türk oldukları için Azeri halkına yaptıklarını gördük. Hocalı olayları çok büyük bir acıdır. Katliamı anlatan muhabir Cengiz’in ağlayan sesi 31 yıldır hala kulaklarımda. 613 sivil sadece Azerbaycan Türkü olduğu için kıyıma uğradı. Bu faşizmdir. Ben çok isterim ki dünya bunu duysun öğrensin ama maalesef dünya halkları yaşananları bilmiyor. Biz, Dağ Yahudileri olarak bunu İsrail’de de anlatıyoruz, destek görüyoruz”.
Miting alanında Slovakya’dan, İspanya’dan, Belçika’dan, Macaristan’dan, Letonya’dan gelmiş gençlerle karşılaşıyoruz. Yaşadıkları ülkelerin bayraklarına sarılmışlar ama yürekleri Hocalı’ya adalet için atıyor. Gençlerin çoğu öğrenci. Azerbaycan diasporasının organizasyonuyla gelmişler. Türk olduğumuzu öğrenince herkes Türkiye’de büyük can kayıplarına yol açan deprem nedeniyle duydukları üzüntüyü belirtiyor.
Mitinge en kalabalık katılan gruplardan biri İsveç Azerbaycanlıları. Sahnede söz alan Saadat Karimi, Stockholm Kraliyet Teknik Yüksek Okulunda görevli bir doçent. Aynı zamanda yazar, çevirmen ve dernek başkanı. “Hocalı bir doğal afet sonucu değil insan eliyle yerle bir edildi. Ermeni militanların elleriyle yok edildi” diyen Saadat Karimi Avrupa’ya seslenerek “soykırım suçtur, suçlular cezalandırılmalıdır, Hocalı için adalet istiyoruz, sorumlular Avrupa Birliği Adalet Divanı’nda yargılanmalıdır” dedi. Karimi, “Avrupa’nın artık eyleme geçme zamanı gelmiştir” diyerek, din ve etnik kökene bakılmaksızın insan hakları ve soykırım yasalarının herkese eşit şekilde uygulanmasını istedi.
İsveç’te yaşayan Azerbaycanlıların Viyana’ya gelmesi için gerekli imkanları yaratan Azerbaycan Adına İsveç Diasporasının Başkanı Nadir Hollenbrand, miting organizasyon komitesinde de olduğunu belirterek “Biz, Ermeniler tarafından katledilen vatandaşlarımıza borçluyuz ve bu mitinge katılmak da bizim boynumuzun borcu” dedi. Hollenbrand, İsveç Meclisinde Hocalı Katliamı’nın “soykırım” olarak kabul edilmesini sağlamak üzere çalışma yaptıklarını, 2012’de konunun meclis gündemine getirildiğini, 31 milletvekilinin kendilerine destek olduğunu ve bunun başarı olduğunu belirtti. Azerbaycanlıların Hocalı Katliamı’nı soykırım olarak kabul ettirme mücadelesine siyasi nedenlerden dolayı Türkiye’den destek gelmemesini ise sorguladı. Azerbaycanlıların İsveç’te oldukça yeni bir grup olduğunu vurgulayan Hollenbrand, buna rağmen il ve belediye meclislerinde aktif birçok Azerbaycanlı olduğunu söyleyerek şimdiki mecliste 2 Azerbaycanlı milletvekili olduğunu da sözlerine ekledi. İsveç’te birçok Azerbaycanlı dernek ve federasyon olduğunu ancak fikir ayrılıkları nedeniyle bir araya gelmekte zorlandığını, diasporanın bu örgütlerin koordinasyonunu yapamadığını ancak genç neslin bu ayrılıklardan etkilenmediğini belirtti. Hollenbrand’a göre İsveççe dilini çok iyi öğrenecek, toplumda iyi işler yapacak ve siyasi partilerde aktif olarak çalışacak Azerbaycanlı gençler sayesinde İsveç toplumunda büyük ilerleme kaydedilecek.
İsveç’ten miting için gelen grubu organize eden SAF (İsveç-Azerbaycan Derneği) Başkanı Sevda Dadasheva da “Bir gün tüm dünya Hocalı Soykırımını kabul edecek, tanıyacak ve adalet yerini bulacak” diyerek “Artık Azerbaycan’dan çok uzaklarda doğmuş gençlerin Hocalı Soykırımını kavradığını ve bu davaya sahip çıktığını görüyoruz, onlar bizim servetimiz ve geleceğimizin güvencesidir. Kenara çekilip onlara yol vereceğiz” dedi.
Yaklaşık 1000 kişinin Azerbaycan bayraklarıyla katıldığı ve herkese üzerinde “Hocalı’ya Adalet” yazılı yeleklerin dağıtıldığı miting, dondurucu soğuğa karşın başarıyla tamamlandı.
Sahneye davet edilen Ayhan Sadıkov artık Polonya’da yaşıyor. Ailesinden tam 49 kişi katledilmiş. Dünya, Ermenilerin katliamını Ayhan’ın katledilen aile bireylerinin fotoğraflarıyla öğrenmiş. Ayhan’ın konuşması yürekleri dağlıyor, herkes ağlıyor. Sunucu, “Ayhan ailenden 49 can kaybettin ama artık bütün dünya Azerbaycanlıları senin ailen” diyerek sımsıkı sarılıyor Ayhan’a.
İsveç’ten “Azerbaycan Kültür Derneği Karabağ” adına
Viyana’ya gelen Abdulla Amir Hashimi Javanshir, Tebriz doğumlu bir Güney Azerbaycanlı, gazeteci. “Biz Hocalı faciasını dünyaya duyurarak soykırım olarak kabul edilmesi istiyoruz. Bu nedenle Viyana’da dünyaya “Hocalı’ya adalet, Karabağ Azerbaycan’dır” diye haykırıyoruz. Javanshir, “Hocalı’da insanlar Azerbaycan Türkü olduğu için soykırıma uğradılar. Kuzey Azerbaycan’ın birçok şehrinde Ermeniler tarafından soykırım yapıldı” diyerek mitingin önemini vurguladı.
HOCALI’DA NE OLDU?
Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından “toprak” iddiasıyla Azerbaycan’a saldırıya geçen Ermeniler, 1991 yılı sonlarında önce Karabağ’ın başkenti kabul edilen Hankendi şehrini ele geçirmişlerdi. Daha sonra bölgenin tek havaalanına sahip ve stratejik önemdeki Hocalı’yı ablukaya almışlardı. 25 Şubat 1992’de Hankendi’de konuşlanmış Sovyet Rus ordusunun 366. motorize alayının araçlarını kullanarak Hocalı’ya saldırdılar. Sivilleri topluca katlederek, esirlere işkence yaparak yakın tarihin en kanlı katliamlarından birini gerçekleştirdiler.
7 bin kişinin yaşadığı Hocalı’da 63’ü çocuk, 106’sı kadın, 70’i yaşlı toplam 613 Azerbaycan vatandaşını korkunç biçimde katlettiler. 487 kişi katliamdan ağır yaralarla kurtuldu. Ermeni güçleri 1275 kişiyi esir aldılar. Aralarında 68 kadın 28 çocuğun bulunduğu 150 esirden bir daha haber alınamadı. Katledilenlerin insanlık dışı işkence ve zulüm ile öldürüldüğü otopsi raporlarıyla belirlendi. Yabancı basın mensupları gibi bazı Ermeni gazeteciler de kurbanların başlarının kesildiğini, derilerinin yüzüldüğünü, gözlerinin oyulduğunu ve yakıldıklarını, hamile kadınların karınlarının yarılarak bebeklerinin dahi öldürüldüğünü aktardı. Katliamdan kaçan birçok Azerbaycan vatandaşı da dağ yollarında donarak öldü.
Azerbaycan Meclisi’nin 1994 yılında katliamı “Hocalı Soykırımı” olarak kabul etmesinin ardından Azerbaycanlılar dünya çapında hukuk ve adalet mücadelesi başlattılar.
Bu mücadele sonucu mücadelesi sonucu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 22 Nisan 2010’da bir karar alarak, Hocalı’da yaşananları savaş suçları veya insanlık aleyhine suçlarla eşdeğer eylemler olarak kabul etti, ancak henüz resmi karar alınmadı. Bugüne kadar da 15 ülkenin parlamentosunda ve ABD’nin 16 eyaletinde Hocalı’da yapılan katliamı kınayan ve soykırım olarak niteleyen kararlar kabul edildi.
Azerbaycanlılar Hocalı için hukuk ve adalet mücadelesini sürdürüyor. Ermenilerin Hocalı ’da yaptıklarını tüm dünyada duyurmaya ve Hocalı’ya adalet istemeye devam ediyorlar.
Bu yıl da Avrupa ve ABD’nin birçok şehrinde katliamı unutturmamak için eylemler yapıldı. Üzerine “Hocalı’ya Adalet” fotoğraflar basılmış araçlar Londra, Belfast ve Edinburg sokaklarında dolaşırken Hollanda Lahey’de Türkiye Büyükelçisi Selçuk Ünal’ın da katılımıyla bir anma toplantısı yapıldı. ABD’nde Washington, New York, Miami, Boston, Atlanta, Chicago, Los Angeles, Houston’da katliamı kınayan araçlar sokaklarda dolaşırken bazı üniversitelerde konferanslar düzenlendi.