İlk otomatlar arasında: Mekanik Türk nedir?
Kim Milyoner Olmak İster sorusuyla gündem olan 1770 yılında icat edilen Mekanik Türk nedir ve kim tarafından icat edilmiştir? Detaylar haberimizde
1770 yılında Mucit Wolfgang von Kempelen tarafından Maria Theresa için yapılan ve Türk adı verilen mekanik satranç oyuncusu günümüzde bile tartışılmaya devam ediyor.
En son Kim Milyoner Olmak İster yarışmasındaki bir soruyla merak konusu olan Türk’ün aslında bir otomat olmadığı satranç ustası bir cüce tarafından idare edildiği söyleniyordu.
Türk, Maria Theresa için yapılan 120 cm uzunluğunda, 105 cm genişliğinde ve 60 cm yüksekliğindedir.
Akçaağaçtan ve üzerine satranç tahtası çizilmiş tekerlekli bir kabinet önünde oturan bıyıklı, sarıklı ve pelerinli bir Türk figüründen oluşan bu otomatın önündeki kapak açıldığında irili ufaklı pek çok kaldıraç, makara ve başka karmaşık mekanik sistemler görülebilmekteydi.
Kurularak çalışan Türk, karşısındaki gönüllüyle satranç oynamaya başladığında, gözleri satranç tahtasını tarıyor, başını arada bir sallayıp satranç taşlarını eliyle hareket ettiriyordu. Yaptığı işler bunlarla da kalmıyordu; pek çok oyunda rakibini yenmeyi de başarıyordu. Yaptığı hamlenin bittiğini başını üç kez sallayarak belirten otomat, maç sonrasında seyredenlerden gelen soruları satranç tahtasının yanında bulunan özel bir tepside harfleri birleştirerek yanıtlayabiliyordu.
SIRRI TAM OLARAK ÇÖZÜLEMEDİ
Türk’ü izleyenler onlarca yıl boyunca onun sırrını çözmeye çalışmışlardı. Bazıları çok ilginç teoriler üretmişler ve bu açıklamalara gazetelerde geniş yer verilmişti. Bir teoriye göre satranç taşlarının içine yerleştirilen mıknatıslar sayesinde Türk taşları oynatıyordu. Bir başka teori ise kuklanın içine bir çocuğun girmiş olduğunu savunuyordu.
Dr. Gamaliel Bradford ve ünlü yazar Edgar Allan Poe en akılcı çözümleri üretenler olmuştu. Edgar Allan Poe, otomat hakkında yazdığı "Maelzel's Chess" adlı tanıtım yazısında Mekanik Türk'ü şöyle tasvir ediyordu:
“Oyunu kazanmadan önce kafasını bir zafer edasıyla sallıyor, kendini beğenmiş bakışlarla etrafına göz gezdirdikten sonra sol kolunu her zamankinden daha geriye çekiyor ve parmaklarını bir süre dinlendiriyor.”
Mekanik Türk yapımından 85 yıl sonra Mekanik Türk "Büyük Philadelphia Yangını'nda yandı ve tarihe karıştı.