IMF memnun kaldı faizi yetersiz buldu
Enflasyonu 13 puan fazla tahmin eden IMF heyeti, Şimşek-Erkan politikalarından duyduğu memnuniyeti vurgulasa da faizi yetersiz buldu. Sürdürülen politikaların güçlü ivmesini kaybetmemesini istedi.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye ziyaretini tamamladığını cuma günü duyurdu. Duyuruda yer verilen değerlendirmelerde, “IMF personeli, yetkililerin seçimden bu yana uyguladığı politika değişikliğini memnuniyetle karşıladı. Politika faizinin yükseltilmesi, vergilerin artırılması ve bazı finansal sektör önlemlerinin serbestleştirilmesi yönündeki son adımlar, riskleri azalttı ve yatırımcı güvenini artırdı, spreadleri (alım satım farkı) sıkıştırdı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) rezerv pozisyonunu iyileştirdi.” denildi.
IMF personeli enflasyonun 2024'te yüzde 46 olacağını öngörüyor ve açıklamasında “reel politika faizini daraltıcı bölgeye getirerek enflasyonla mücadeleye öncelik verilmesini, para ve kredi piyasalarının işleyişini iyileştirmek için mali düzenlemelerin serbestleştirilmesine devam edilmesini ve mali açığın kontrol altına alınmasını gerektiriyor.” talimatını veriyor.
POLİTİKALARDA GERİ DÖNÜŞTEN ENDİŞELİ
IMF'den James P. Walsh liderliğindeki bir ekibin, son ekonomik gelişmeleri, görünümü ve politikaları görüşmek üzere 25-29 Eylül 2023 tarihleri arasında Türkiye'yi ziyaret ettiğine dikkat çekilen açıklamada, şu ifadeler dikkatimizi çekti: “Güven arttıkça, altına olan talebin azalması ve böylece dış cari açığın azalması bekleniyor (2024'te GSYH'nin yüzde 3.1'i, 2023'te yüzde 4.1). Bu, resmi kaynaklardan gelenler de dahil olmak üzere daha iyi giriş beklentileriyle birlikte rezervler üzerindeki baskıyı azaltacaktır. Risk dengesi aşağı yönlü. Yurt içi cephede temel risk, şu anda sürmekte olan politika değişikliğinin güçlü ivmesini kaybetmesi, güveni aşındırması ve artan döviz talebi ve rezerv akışına yol açmasıdır.”
FAİZ ARTIŞINA TAKDİR ÜCRET ARTIŞINA UYARI
“Yetkililerin politika faizini yüzde 8.5'ten yüzde 30'a çıkarması takdir edilmeli ki bu, diğer niceliksel önlemlerle birlikte finansal koşulları önemli ölçüde sıkılaştırdı. Bu da güveni artırdı, lira üzerindeki baskıyı azalttı, iç talebi soğutmaya ve negatif reel faiz oranlarının yarattığı çarpıklıkları hafifletmeye başladı.” denilen açıklamada, “Maliye politikası 2023'te genişlemeci bir hal aldı. Depremle bağlantılı harcamalar, büyük ücret artışları ve çeşitli sübvansiyonlar harcamaları artırdı; son dönemdeki uygun vergi artışlarına rağmen 2023 genel hükümet açığının GSYİH'nın yüzde 5½'si olacağı öngörülüyor. Enflasyonla mücadele hedefleriyle tutarlı olması için 2024 bütçe açığının Orta Vadeli Plan tahmininin altında olması gerekiyor. Bu, enflasyonun üzerindeki tazminat artışlarının ortadan kaldırılmasını, geriye dönük yerine ileriye dönük emeklilik ve ücret düzenlemelerinin getirilmesini ve genel enerji sübvansiyonlarının hedefe yönelik yardımlarla değiştirilmesini gerektirecektir.” mesajı verildi.
'DAHA FAZLA FAİZ' ÖNERİYORLAR
IMF neden daha fazla faiz artırılmasını istiyor. Fon'un blogunda yer alan “Enflasyon Beklentilerini Yönetmek Ekonomilerin Daha Yumuşak Bir İniş Gerçekleştirmesine Nasıl Yardımcı Olabilir?” başlıklı Silvia Albrizio ve John Bluedorn imzalı çalışmada şöyle deniyor: “Enflasyon beklentilerine ilişkin bilgiler kıt olduğunda ve merkez bankası iletişimleri belirsiz olduğunda veya güvenilirlikten yoksun olduğunda, insanlar gelecekteki fiyat değişiklikleri hakkındaki görüşlerini mevcut veya geçmiş enflasyon deneyimlerine dayanarak oluşturma eğilimindedirler.... Çünkü geçmişe daha fazla odaklanan insanlar, bugünkü faiz artışlarının ekonomideki talebi baskılayarak enflasyonu yavaşlatacağı gerçeğini içselleştirmiyor. Bu nedenle, geriye dönük öğrenenlerin oranının daha yüksek olması, merkez bankasının enflasyonda aynı düşüşü sağlamak için daha fazla sıkılaştırma yapması gerektiği anlamına geliyor. Başka bir deyişle, geriye dönük öğrenenlerin payının yüksek olduğu durumlarda enflasyon beklentilerindeki ve enflasyondaki düşüşler, çıktının daha yüksek bir maliyetine neden olur.” IMF, Türk toplumunu enflasyon konusunda “geriye dönük öğrenenler” sınıfına koyduğu için ekonomi yönetimine daha fazla faiz artırması gerektiğini öneriyor.
IMF'SİZ IMF PROGRAMI TESCİLLENDİ
Mayıs seçimlerinin ardından göreve gelen, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz koordinasyonundaki Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan'dan oluşan ekonomi yönetiminin uyguladığı vergi zamları ve faiz artışı politikalarına bakıldığında IMF'nin direktifleri ile birebir örtüştüğü görülüyor. IMF'nin izlenen politikaları takdir etmesi de bundan. Yine ücretlerde, gerçekleşen enflasyona göre değil de hedeflenen/tahmin edilen enflasyona göre politika belirlenmesi de yine IMF'nin öteden beri önerisi. Bunun OVP'ye de yansıdığı görülüyor. Bu bakımdan ekonomi yönetiminin IMF'siz bir IMF programı uyguladığı bu açıklama ile de tescillenmiş oldu. Görüşmeler sonrası daha sonra yayınlanacak ayrıntılı raporda ülkenin dış finansman ihtiyacına yönelik değerlendirmeler ise yakından izlenecek.