İngiltere İşçi Partisi’nden bütçe çözümü: Ukrayna’ya silah emeklilere kış soğuğu
İngiltere’de yıllar sonra iktidara gelen İşçi Partisi hükümetinin ilk icraatı, gözünü emeklilerin cebine dikmek oldu. Maliye Bakanı Reeves, 10 milyon emekliye yönelik yakıt desteğinin önemli oranda kesileceğini duyurdu. Uzmanlar Aydınlık Avrupa'ya değerlendirdi.
İngiltere’nin yeni hükümeti, artan bütçe açığını çözmek için sosyal harcamalarda kesintiye gitme kararı aldı. Karardan milyonlarca emekli olumsuz etkilenirken; rantiyecilerin, finansal baronların ve büyük tekellerin gelirlerine ise dokunulmayacak. Aydınlık Avrupa’nın sorularını yanıtlayan İngiliz uzmanlar, İşçi Partisi hükümetinin geniş halk kitleleri aleyhine yürüttüğü maliye politikasına tepki gösterdi.
Yeni İşçi Partisi hükümetinin kurulması ardından maliye bakanlığı koltuğuna oturan Rachel Reeves’in ilk icraatlarından biri, bütçe açığının faturasını emekçilere kesmek oldu. Reeves, 22 milyar sterlinlik açığı kapatmak için bazı “zor seçimler” yapmaya mecbur olduklarını ve bu doğrultuda emeklilere yönelik yakıt desteklerinin büyük oranda kesileceğini açıkladı. İlgili düzenlemenin İngiltere ve Galler’de 10 milyon emekliyi etkilemesi bekleniyor. Konuyu Aydınlık Avrupa’ya değerlendiren Jeopolitik Ekonomi Araştırma Grubu Direktörü Prof. Dr. Radhika Desai ve Londra'da uluslararası politika ve ekonomi araştırmacısı ve danışmanı olarak çalışan Keith Bennett, İşçi Partisi’nin egemen sınıflara hizmet ettiğine ve emekçileri birbirine düşürme rolü oynadığına dikkat çektiler.
UKRAYNA’YA MİLYARLAR AKARKEN, EMEKLİLERE DESTEK KESİLİYOR
Keith Bennett (solda)
Keith Bennett:
Yakıt desteği kesintileri bütçe açığını kapatmak için işe yaramayacaktır çünkü bunların ekonomideki payı oldukça küçüktür. Öte yandan bu, bir öncelikler meselesidir. Yeni hükümet savunma harcamalarında büyük artışlar yapmayı taahhüt etti ve Ukrayna'ya milyarlarca dolarlık yardım sözü verdi. Oysa kışın yakıt sıkıntısının artmasıyla sağlık hizmetlerinin ve sosyal hizmetlerin yükü de artacak.
İzlenen bu politika iki yanlış ön kabule dayanmaktadır. Birincisi, krizin yükünün, tekeller ve büyük şirketler yerine emekçiler tarafından ödenmesi gerektiğidir. İkincisi, Margaret Thatcher tarafından ortaya atılan ve ulusal bütçeyi yanlış bir şekilde bir aile bütçesiyle bir tutan neoliberal ekonomik cehaletten yola çıkmaktadır. Bu, hükümetlerin, örneğin uzun vadeli tahviller çıkarmak ya da sabit faiz oranlarıyla borçlanmak gibi pek çok yolla para toplayabileceğini göz ardı etmektedir.
İŞÇİ PARTİSİ, EMEKÇİLERİ BİRBİRİNE DÜŞÜRMEYE ÇALIŞIYOR
Hükümet, genç doktorlar ve demiryolu işçileri gibi kamu sektörü çalışanlarının ücret taleplerini (en azından kısmen) kabul etmekle emeklilere yönelik yakıt desteklerini kesmek arasında bir bağlantı kurmaya çalışıyor. Bu da bütçe açığı için odaklandığı tek değişkenin emekçilerin gelirleri olduğunu ve bunu yaparken de gerçek düşmanlarına yoğunlaşmak yerine bir grup emekçiyi diğerine karşı kışkırtmaya çalıştığını göstermektedir.
ÇÖZÜM, TEKELLERİN VERGİLENDİRİLMESİ VE KAMU YATIRIMLARININ ARTMASI
Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı bu kesintiler İngiltere büyüklüğündeki bir ekonomi için önemli bir tasarruf miktarı değildir. Aksine, sağlık hizmetleri gibi ekonominin diğer bölümleri üzerinde fazladan yükler yaratacaktır. Uzun süreli ve kronik yetersiz yatırım, çökmekte olan altyapı, hizmetlere aşırı bağımlılık ve bölgesel eşitsizlikler gibi ekonomideki gerçek sistemik sorunları ele almak için kesinlikle hiçbir işe yaramayacaktır.
Artan oranlı vergilendirme; enerji, telekomünikasyon ve kamu hizmetleri alanlardaki tekellere yönelik tek seferlik talih kuşu vergileri; altyapılara ve diğer önemli alanlara yatırım ve yeni bir "yeşil anlaşma" içeren bir plan, İngiltere’de üreticilerin lehine işleyecek bir maliye politikasının temel karakterleri olmalıdır.
‘REEVES, HALKA YALAN SÖYLEDİ’
Prof. Dr. Radhika Desai:
Her şeyden önce, Şansölye Reeves'in bütçe açığı karşısında “şok olmuş” gibi davranmasının sadece siyasi bir tiyatro olduğunu söylememe izin verin. Sosyal harcamalarda yapacağı kesintilerin daha kolay yapılabilmesi için şok olmuş gibi davranıyor. İşçi Partisi de bu role ortak oluyor. Asıl üzerinde durulması gereken nokta, Reeves ve partisinin sahte iddialarla seçilmiş olmasıdır. Asla taahhüt etmedikleri kesintiler yapıyorlar ve yapmayacaklarına dair söz vermelerine rağmen halkın geniş kesimlerinin üzerindeki vergileri artıracaklar.
‘İŞÇİ PARTİSİ EGEMEN SINIFLARIN PARTİSİ HALİNE GELDİ’
Elbette Reeves'in yaşlılar için yakıt sübvansiyonundaki kesintiler gibi sert sosyal harcama kesintileri yapmasına gerek yok. Özellikle zenginlerden ve özellikle de kazanılmamış gelirlerden, yani finansal veya gayrimenkul yatırımlarından elde edilen gelirlerden alınan vergilerin artırılması için geniş bir alan bulunmaktadır. Bu gelirlere uygulanan elverişli vergi muamelesi Birleşik Krallık'ta eşitsizliğin büyük ölçüde artmasına ve bütçe açıklarına büyük ölçüde katkıda bulunmuştur. Bu durum birçok merkezci kişi tarafından bile kabul edilmektedir. Ancak İşçi Partisi bugün merkezci bile değil: iktidarın sağ kanadında yer alan bir parti haline geldi.
Kuşkusuz burada siyasi hesaplar söz konusudur. Ancak, daha da önemli bir şey var. Günümüzün İşçi Partisi sadece ismen işçidir. Aslında İngiliz egemen sınıflarının partisi haline gelmiştir. Bunların çoğu paralarını finans ve emlak yatırımlarından kazanıyor. Partinin ciddi olarak bağlı olduğu tek bir şey var: toplumun bu ayrıcalıklı kesimine, kuşkusuz zor olan koşullarda en iyi şekilde hizmet etmek. Zenginler için vergileri düşürüyor ve halkın geniş kesimlerine yeni yükler getiriyorlar. Ancak bunu sürdürmek için bütçede yeterince alan kalmadı.
KOBİLER OLUMSUZ ETKİLENECEK
Yakıt yardımı kesintileri İngiliz ekonomisine yardımcı olmayacaktır. İlk olarak, talebi daha da düşürecektir. Bu durum halihazırda ekonomide faaliyetin ve istihdamın önemli bölümünü sağlayan çok sayıda küçük ve orta ölçekli işletmenin kapanmasına yol açmaktadır. Bu da zaten vahim olan talep yetersizliği sorununu daha da kötüleştirecektir. Planlanan diğer kesintiler de öyle.Reeves parlamentoda yaptığı açıklamada, sosyal yardımları kısarak insanları 'işe geri döndürmek' için başka yollar arayacağını söyledi.Bu, çalışan insanların zaten çok çalıştığı ve düşük ücretler ve yoksulluktan muzdarip olduğu bir dönemde sosyal harcamalarda daha fazla kesinti anlamına gelebilir.
‘RANTİYE GELİRLERİ VERGİLENDİRİLMELİ’
İngiltere'de rantiyeciliği, kazanılmamış gelirleri ve büyük şirketleri vergilendirirken; çalışan insanları, küçük ve orta ölçekli işletmeleri teşvik eden bir maliye politikası uygulanmalıdır. Uzun vadede ise İngiltere'nin ithal etmesi gereken malların bedelini ödeyecek kadar dövizi kazanabileceği uluslararası rekabet gücüne sahip malların üretilmesi için sermayeyi disipline edebilecek bir sanayi politikasına ihtiyacı olacaktır.