İnşaatın milli gelirdeki payı düştü
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), İnşaat Sektörü Analizi Raporu’nun Ekim 2023 sayısını yayımladı. “Cumhuriyetin İkinci Yüzyılına Girerken Gündem; Ekonomik Sorunlar” başlıklı analizde, küresel ve ulusal ekonomi ile inşaat sektörüne ilişkin veriler değerlendirildi.
Raporda, deprem bölgesindeki yeniden inşa faaliyetleri ile inşaat sektörünün yılın ilk iki çeyreğinde yüzde 4,5 ve yüzde 6,2 büyüdüğü belirtildi. İnşaat sektörünün milli gelirden aldığı payın düştüğü bilgisi verilen raporda “Kamuda tasarruf tedbirleri kapsamında gelecek yıl zorunlu haller dışında Yatırım Programına yeni proje alınmayacak olması, sektör için ileriye dönük büyük bir darboğaz yaratmıştır.” açıklaması yapıldı.
‘DÜZENLEME İHTİYACI VAR’
Sektörün yaşadığı girdi maliyetlerindeki artışlar, kamu yatırımlarında ödenek yetersizliği, hakediş tahsilatlarındaki gecikmeler, krediye erişimde kısıtlar ve sektörde kalifiye iş gücü bulunmaması sorunlarına dikkat çekilen raporda, kamu projeleri üstlenmiş olan müteahhitlik firmalarının maliyetlerdeki artış nedeniyle fiyat farkı, tasfiye ve süre uzatımı konularında düzenleme ihtiyacının son derece arttığı vurgulandı.
FİNANSA ERİŞİM SORUN
Raporda, “Son dönemde benimsenen politika değişikliği ile faiz oranlarının yükselmesiyle finansmana erişim sorunu artmıştır. Bununla birlikte Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun Temmuz 2023 verilerine göre; sektörün toplam nakdi kredi hacmi önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 40 artarak 752,1 milyar TL olmuştur ve sektörde takipteki kredi oranı yüzde 3,3’tür. Sektörün kullandığı kredilerdeki artış, Temmuz 2021-2022 döneminde ise yüzde 60 dolayındaydı. Sektör için kaynak temini sorunu daha fazla artacaktır.” değerlendirmesi yapıldı.
Konut fiyatlarında yakın zamanda dengelenme yaşanmasının beklenmediğinin kaydedildiği raporda, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki tarafından 11 Eylül 2023 tarihinde yapılan açıklamada, konut arzının artırılması ve kiraların düşmesi amacıyla Hazine arazilerinin imara açılacağı dile getirilmiştir. Bu adım olumlu olmakla birlikte orta vadede konut arzına dönmesi söz konusu olabilecektir.” denildi.
Deprem bölgesindeki eski konut stokunun yenilenmesinin sektör için fırsat olduğu dile getirilen raporda, şu ifadelere yer verildi: “Ülke genelindeki yapıların depreme dayanıklı biçimde dönüşümden geçirilmesine duyulan ihtiyaç da büyüktür. Binaların dönüşüme girebilmesi için arsa payı sahiplerinin 2/3 olan onayının yüzde 51 oranına çekilmesinin sinyallerinin verilmiş olması, olumlu olurken; maliyetlerin vatandaşın sırtına yüklenmemesi için çözümler geliştirilidir.”
YABANCILARA KONUT SATIŞI YÜZDE 42 AZALDI
TMB’nin, 2023 yılının ilk 9 ayını değerlendirdiği raporda, inşaat sektörüne ilişkin özetle şu tespitlere yer verildi:
-
Türk inşaat sektörü, bu yılın ilk dokuz ayında yurt dışında 12,9 milyar ABD Doları tutarında 185 proje üstlenmiştir. Sektörün ilk kez 1972 yılında Libya ile yurt dışı pazara açılmasından bu yana ulaştığı uluslararası proje portföyü büyüklüğü, 135 ülkede üstlenilen 11.837 projeyle toplam 486 milyar ABD Doları olmuştur.
-
Türk inşaat sektörü, faaliyet bölgesinde savaş kaynaklı olarak yaşadığı kaybı Körfez açılımıyla kapatmayı hedeflemektedir. Geçmiş yıllarda sektör için geleneksel pazarlardan biri olan Suudi Arabistan, Türk yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde 25,5 milyar ABD Doları tutarındaki 394 proje ile altıncı ülke konumunda yer almaktadır.
-
Küresel ve ulusal bazda yaşanan gelişmelerle beklenmedik biçimde artan girdi maliyetleri yükü öne çıkmaktadır. 2021 yılında temel girdi maliyetlerinde yüzde 150, 2022 yılında da yüzde 170 artış izlenmiştir.
-
Ekonomiye ve sektöre etkileri bakımından esasen incelenen ilk el konut satış sayısı da yüzde 9,5 azaldı.
-
Bölgemizdeki gelişmelerin ağırlıklı etkisiyle yabancı talebindeki büyük artışın ardından yurt dışı yerleşiklerin Türkiye’den konut alımı azalarak sürmektedir. Ağustos’ta yabancılara yapılan konut satışları, yüzde 42 azaldı.