Irak'ta 37 yıl sonra ilk genel nüfus sayımı yapıldı. Türkmenler, Kerkük'teki oyuna dikkat çekti
Irak’ta 37 yıl sonra ilk nüfus sayımı yapılıyor. Demografik yapının bozulmamasına ilişkin uyarılarda bulunan Türkmen Cephesinin liderleri Irak’ta basına açıklama yaparken, Irak Türkleri Derneği Başkanı Eyüp Kerem Aydınlık'a konuştu.
Irak Devleti, 37 yıl sonra ilk kez, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) illerini de kapsayan genel nüfus sayımı yapıyor. Ülkede her 10 yılda bir yapılması gereken nüfus sayımı, ABD'nin Irak'ı işgal ettiği 2003 yılından sonra düzenlenemedi. Bugün başlayan ve yarın bitecek olan genel nüfus sayımı sırasında sokağa çıkmak yasaklandı. Nüfus sayımının, bütçe, kalkınma projeleri, meclis ve vilayet meclisi sandalyeleri gibi birçok konuyu etkilemesi bekleniyor. Irak devleti, elektronik ortamda gerçekleştirilecek sayımda, etnik ve mezhep sorularının yer almayacağını bildirdi.
‘SAYIMA KATILIN’
Öte yandan nüfus sayımı arifesinde, Kerkük’e yüzlerce aracın girdiği görüntüler özellikle Türkmen cephesinde endişe yarattı. Irak Türkmen Cephesi (ITC) önceki gün yaptığı açıklamada, genel nüfus sayımı başlamadan ihlallerin yaşandığını paylaşarak, Erbil ve Süleymaniye’den Kerkük'e yüzlerce ailenin getirildiğini bildirdi. Gelen ailelerin Kerküklü olmadıklarının tespit edildiğine dikkat çekilen açıklamada, bu adımın Kerkük'ün gerçek kimliğinin ve demografisinin değiştirilmesine yönelik olduğunun altı çizildi.
Irak Bölgesel Yönetimi Etnik ve Dini Oluşumlardan Sorumlu Bakanı ve Irak Türkmen Cephesi Yürütme Kurulu Üyesi Aydın Maruf da Erbil’de basın toplantısı düzenledi. Sayımda millet ve din maddesinin çıkartıldığını belirten Maruf, Irak’ın şu an millet ve din sayımına müsait olmadığını ve böylesi bir durumun yanlış olacağını kaydetti. Bütün Iraklılara, özellikle de Kerkük başta olmak üzere Türkmenlere bu sayıma katılmaları çağrısında bulunan Maruf, şöyle konuştu:
“Geçmişte Türkmen ve etnik grupların yapılan sayımlara güvensizlikleri vardı çünkü Irak’taki ilgili taraflar bu sayımları her zaman kendi çıkarlarına göre kullanmışlardır. Gelecekte bu sayım siyasi amaç için kullanılmasın. Sadece Irak halkı ve kalkınma için bu sayım yapılsın.”
KEREM, 'DAR BÖLGE SEÇİMLERİ'NE DİKKAT ÇEKTİ
Irak Türkleri Derneği Genel Başkanı Eyüp Kerem gazetemize konuştu. Kerem, emperyalist güçlerin ve bölgedeki piyonlarının Irak’ta yapılan genel nüfus sayımını kendi lehlerine kullanmak istediğine vurgu yaptı. Genel Başkan oynanan oyunu şöyle anlattı:
“Bir şeyler değişsin umudu taşısak da eninde sonunda aynı şeylerin tekrar ettiğini görüyoruz. Kerkük’e Süleymaniye ve Erbil bölgesinden gelen taşıma aileleri gördük. Evlerde sayımlarda haneler 90-100 kişi çıkıyor. Olacak şey değil bunlar. Burada dışarıdan gelip yerleşen ve şehrin sahibi olduklarını iddia eden gruplar, bu sayımı kullanmak niyetindeler. Sayım sayesinde bir belge edinmiş olacaklar ve şehir hakkında hak iddia edecekler. Bunu da hileye başvurarak yapıyorlar. Daha da önemlisi, yakın dönemde bize yansıyacak durum, ‘Dar bölge seçimlerinde’ bölgede Kürt siyasi grupların daha çok milletvekili çıkartma durumu oluşacak. Öte yandan uluslararası kamuoyunda artık Kerkük’ün Türk şehri olmadığını ispat etmeye çalışacaklar. Bu konularda Türkiye’nin sessiz kalmaması gerekiyor. Kerkük’te Türkmenlerin yok sayılması yarın Irak’ta Türklerin yok sayılmasına yol açar. Türkiye’nin elini güçsüzleştirecek bu hamlelerin arkasında emperyal güçler var. Bunlar Kürt siyasi grupların tek başına planlayabilecekleri bir şey değil.”
140. MADDEYİ HATIRLATTILAR
ITC Kerkük Milletvekili Erşat Salihi de nüfus sayımı öncesi PKK terör örgütü kontrolündeki Mahmur Kampı'ndan kişilerin, Kerkük şehrine yerleştirildiğini söyledi. Söz konusu nüfus sayımının Türkmenlerin Irak'taki varlığı açısından önemli olduğunu ifade eden Salihi, sayımın Kerkük'te 140. maddenin baz alınarak yapılmasını kabul etmediklerini ve bunu Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'ye de ilettiklerini kaydetti.
TARTIŞMALI 140. MADDE
Irak Anayasası'nda Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerin statüsüyle ilgili olan 140. madde, üç aşamadan oluşuyor. Buna göre, önce Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerde (Diyala, Musul ve Salahaddin), Saddam Hüseyin dönemi ve 2003 sonrası yaşanan demografik değişiklik durumu normalleştirilecek, ardından nüfus sayımı yapılacak ve daha sonra bu bölgelerin merkezi yönetime mi yoksa Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ne (IKBY) mi bağlanmasına karar verilmesi için referanduma gidilecek. Anayasaya göre tüm bunların Aralık 2007'e kadar gerçekleştirilmesi gerekiyordu. O dönem Kerküklü Türkmen, Kürt ve Arap siyasi temsilcilerden oluşturulan komisyon hiçbir sonuca ulaşamamış ve söz konusu madde 2007 yıl sonunda yürürlükten kalkmıştı. Kürt siyasi liderler, özellikle Kerkük'ün statüsünün belirlenmesi için 140. maddenin uygulanması gerektiğini savunurken, Kerküklü Türkmen ve Araplar ise maddenin 2007 sonunda hukuken sona erdiğini dile getiriyordu. Türkmen ve Araplar, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ve Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) gibi siyasi partilerin, Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelere ülkenin kuzey kentlerinden bu bölgelerin demografik yapısını değiştirecek ölçüde nüfus kaydırdığını savunuyor. Irak Federal Mahkemesi, Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerin statüsüyle ilgili olan anayasanın 140. maddesinin yürürlükte kalmasına karar vermişti
IRAK SEÇİMİNDEN KISA KISA..
- Irak nüfusunun yaklaşık 44 milyon, IKBY’nin ise 6 milyon civarı olduğu tahmin ediliyor.
- En son genel nüfus sayımı Saddam Hüseyin döneminde 1987 yılında yapıldı.
- 1997 yılında yapılan nüfus sayımında ise IKBY’nin 3 ili sayıma dahil edilmedi. Sayımda etnik ve dini özellikler öne çıkarıldı.
- Sayım süresince (2 gün) sokağa çıkmak yasak
- Elektronik ortamda gerçekleştirilecek nüfus sayımında elektronik tabletler kullanılacak. Sahada yaklaşık 120 bin kişi görevli olacak.
- Sayımda vatandaşlara çeşitli alanlarda yaklaşık 70 soru sorulacak. Etnik ve dini aidiyetle ilgili soruların yer aldığı geçmiş nüfus sayımlarının aksine yeni sayımda dini aidiyetle ilgili sadece Müslüman veya Hristiyan seçeneğinin olduğu tek bir soru yer alacak. Sağlık, eğitim, meslek ve hizmet durumuyla ilgili soruların yanı sıra vatandaşlara, oturdukları evlerin mülk mü yoksa kira mı olduğu gibi çeşitli sorular da yöneltilecek. Irak Planlama Bakanlığının, resmi olmayan sonuçlarının sayım işleri bittikten sonra açıklaması bekleniyor.
ABD: Nüfus sayımı kritik öneme sahip
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, tüm Irak halkını, özellikle Kürdistan Bölgesi vatandaşlarını nüfus sayımına katılmaya çağırarak, sayımın hükümetin kalkınma stratejileri için kritik veriler sağlayacağını bildirdi.
Kuzey Irak Yönetimi’nin kanalı Rudaw’a konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, Irak’ta yapılacak olan genel nüfus sayımına ilişkin açıklamalarda bulundu. Matthew Miller, Irak genelinde 1997’den bu yana ilk kez yapılan nüfus sayımının Washington tarafından desteklendiğini ve memnuniyetle karşılandığını bildirdi. Tüm Irak halkını, özellikle Kürdistan Bölgesi’ndeki vatandaşları bu sürece aktif şekilde katılmasının önemini dile getiren ABD’li yetkili, “Nüfus sayımının hükümetin doğru ve kapsamlı bilgiler elde etmesi açısından kritik bir öneme sahip. Ayrıca, bu bilgilerin Irak’ın kalkınma stratejilerinin şekillendirilmesinde temel oluşturacak” dedi.