İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan yazdı: Afganistan’da Barış ve Kalkınma

Afganistan’daki ABD birliklerinin ve müttefik kuvvetlerinin, arkasında ezici bir şekilde düzensiz bir ülke ve ıstıraplı bir ulus bırakarak utanç verici ve feci bir şekilde ayrılmaları, askeri işgale maruz kalan bir ülke için belirsiz bir geleceğe neden oldu.

2002’de, ABD’li savaş çığırtkanları “teröre karşı savaş” kisvesi altında tek taraflı uygulamalarıyla bölgemizi pervasızca işgal ederken, bu çılgınlığı öven ve işgal altındaki ülkeler için daha parlak bir gelecek tasavvur eden sesler vardı. Batı Asya o sırada gelişmeler yaşadı, ancak gelişmeler istikrarsızlık, savaş ve aslında öğrenebilecek derslerle karakterize edildi. Bugüne kadar devam eden ve tüm bölgeyi etkisi altına alan bu durum, terörizmi ve aşırıcılığı daha da körükleyerek, gerilim ve çatışmaya meyilli güvensiz bir ortam yarattı.

Bu trajik dönem, Batı Asya’daki hepimize özellikle de umutlarını dış güçlere bağlamaya devam edenlere bir ders veriyor. Ders, güvenliği dışarıdan temin etmenin ve otoriter güçlere güvenmenin boş bir hayal ve istikrarsız bir hayal olduğu gerçeğidir.

Afganistan'ın geçmişinin bu trajik tarihi, bölge ülkelerinin güçlerini birleştirmesi ve halklarının sorularına ve beklentilerine toplu olarak yanıt vermesi, daha müreffeh, güvenli ve istikrarlı bir ortam yaratmak için çaba göstermesi gerektiğine dair önemli ilkeyi hatırlatıyor. Bu değerli çaba, dayatılan ya da hileli bir modele değil, bölgesel iş birliği için yerli, her şeyi kapsayan bir çerçeveye dayalı olarak gerçekleştirilecektir.

ÖNCELİĞİMİZ KOMŞU ÜLKELER

İran'ın dostluk ve kardeşlik eli komşuları başta olmak üzere bölgedeki tüm ülkelere uzanmaktadır. Bu ruhla çalışan İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Dr. Reisi, dengeli, dinamik ve akıllı bir dış politikanın formüle edilmesini gündemine alarak büyük girişimine başladı. Bu yeni gündemde komşuların ve Asya ülkelerinin öncelikli olduğu ilişkiler ve bölgedeki siyasi ve ekonomik ilişkilerin tarihi, kültürel, dini ve coğrafi bağlara dayalı olarak geliştirilmesi yeni hareketlilik ve bağlanabilirliğinin temelini oluşturacaktır. Bu çerçeve, bu bölgedeki ortaklıklarımızın kısa süreli farklılıklarımızdan ve şikayetlerimizden çok daha büyük ve daha güçlü olduğuna dair derin İnancı göstermektedir.

Bugün bölge ülkeleri, sürdürülebilir güvenlik, refah ve kalkınma hedeflerine ancak bölgesel uyum ve komşular arasındaki iş birliği ile ulaşılabileceğini deneyimleyerek öğrenmiştir. Bölgesel iş birliği, komşuluğun ahlaki bileşenlerine güvenerek coğrafi yakınlığın neden olduğu tehditleri azaltmayı ve fırsatları canlandırmayı amaçlamaktadır. Afganistan'daki ortak çabalarımızın yeni turu, Afganistan'ın komşuları için bu bağlamda kapsamlı ve çeşitli potansiyellerini hesaba katarak önemli bir sınav görevi görüyor.

Afganistan'ın komşularının dışişleri bakanlarının Tahran'daki ikinci toplantısı, yeni İran hükümeti tarafından yabancı güçlerin müdahalesi olmadan ve komşuluğa dayalı bölgesel bağları geliştirmek ve katılımcıların temellerini atmak için diplomaside atılan yeni bir adımdır. Afganistan halkına, güvensizlik ve çok boyutlu tehditlere karşı koymak ve yoksulluğu azaltmak da dahil olmak üzere ülkelerindeki mevcut krizi çözmelerine yardımcı olmak için gerçek ve pratik kararlar almak gerekiyor.

Bugün, ülkede kırk yıllık güvensizliğin ardından, Afganistan'ın komşuları, insanların güvenliğinin ve geçim kaynaklarının iyileştirilmesini, istikrar ve kalkınmanın ve "kapsayıcı bir hükümet” oluşumunun temel taşı olarak görüyor.

İran ve Afganistan, ortak bir kapsamlı tarihi-medeniyet alanından, dini, kültürel bağlantıya ve iki ülkeyi birbirine bağlayan Fars diline kadar uzanan tarihi ilişkileri ve bol bağları olan iki dost ve kardeş komşudur.

İşgale karşı mücadele ve direniş dönemi de dahil olmak üzere Afganistan tarihinin tüm hassas ve kararlı aşamalarında İran İslam Cumhuriyeti, Müslüman ve komşu ülke Afganistan'ın yanında yer almıştır. İran İslam Cumhuriyeti'nin yeni hükümeti, dış politikasında bu köklü tarihe büyük önem veriyor.

Ve bugün İran'da komşuluk politikasının önemi konusunda her zamankinden daha büyük bir fikir birliği olması bir ilham kaynağı. Özellikle İran dış politikasında özel bir konuma sahip olan Afganistan başta olmak üzere, komşularla ilişkilerin genişletilmesi ve derinleştirilmesi konusunda herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.

Neyse ki, Afganistan'ın tüm komşuları, ülkenin güvensizlik ve istikrarsızlıktan arındırılması, yapıcı ve üretken faaliyetlerin merkezi haline gelmesi ve Afgan topraklarının denizcilik için kullanılmaması gerektiği konusunda bir fikir birliğine sahipler.

TERÖRLE MÜCADELENİN ÖNEMİNİ VURGULUYORUZ

DEAŞ ve terörle mücadelede kilit bir ülke olan ve büyük general Şehit Kasım Süleymani'yi ve bu yolda diğer şehitleri kaybetmiş bir millet olarak İran İslam Cumhuriyeti, diğer komşularıyla birlikte terörle mücadeleyi vurgulamaktadır. Bu bağlamda, Afganistan halkı arasında birlik ve beraberliğin yegâne sebebi olan kapsayıcı bir hükümetin kurutması, Afganistan'ın parlak bir geleceğinin önünü açacak ve Tahran toplantısında önemli bir konu olacaktır.

Komşu ülkeler istikrarlı, güvenli ve ekonomik olarak müreffeh Afganistan istiyorlar ve yerinden edilmiş insanlar ve Afganistan halkının geçim kaynaklarına ulaşmasının kısa vadede yoğun bir ilgi gerektidiğini vurguluyor. Şimdi, Afganistan işgalinin sona ermesiyle birlikle, uluslararası kuruluşların ve bölge ülkelerinin de yardımıyla, Afganistan'ın savunmasız insanlarına içinde bulundukları zorluklarda yardım etmek için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Tahran toplantısında, komşuların iş birliğinin ve tüm üyelerin yardımının, yabancı egemenliğine ve bağımlılığına ebediyen son verebilecek büyük ve yapıcı bir potansiyel olduğunu kanıtlayarak, bu kronik sorunu çözmenin yollarını keşfetmek için yürekten çaba göstereceğiz.