İş insanları Aydınlık’a konuştu: TL-Ruble ile ticaret kolaylaşmalı

Rusya'nın Ukrayna'ya müdahalesi sonrası Batı'dan gelen yaptırım kararları Türkiye'nin dış ticaretini etkilemeye başladı. Önceki aylarda artan enerji ve tarım emtia fiyatları yüzünden ithalat tarafında ciddi maliyetler oluşurken, pazarların riske girmesiyle ihracat tarafında da negatif bir değişim yaşanıyor. TİM verilerine göre mart ayında Rusya'ya yapılan ihracat yüzde 39.9 oranında azalarak 252 milyon dolara geriledi. Şubat ayında Rusya'ya ihracat da yüzde 42.1 azalmıştı. Yılın ilk üç ayında bu ülkeye yapılan ihracat yüzde 4 azalarak 1 milyar 70 milyon dolara düştü.

Oluşan yeni duruma yönelik görüş ve beklentilerini sorduğumuz Çevkur Madencilik Genel Müdürü Mustafa Selçuk Çevik, “Rusya’yla ticaretin artması bu dönemde çok büyük avantaj olur. Çünkü bu dönemde Rusya’ya kimse bir şey satmıyor. Tekstil ve madencilik iyi olabilir. Bu bir fırsat ve değerlendirmek için Türk parasıyla ticaret yapmanın kolay olması lazım. Rusya’nın bunu kabul ediyor ve bizim de Türkiye'de rubleyi kabul ediyor olmamız lazım. Otellerin de kabul ediyor olması lazım.” dedi.

'AVRUPALI ŞİRKETLER MUZDARİP'

Avrupalılar'ın da bu durumdan muzdarip olduklarını ifade eden Çevik, şunları söyledi: “Bu tamamen liderlerin güç savaşına döndü… Hiçbir Avrupalı şirket Rusya-Ukrayna olayını hoş görmüyor. İnsanlar şirketinin büyük pazarını kaybetti. Herkes Rusya ve Ukrayna’dan çıkıyor. Salgın ekonomiyi dünyada kötü etkiledi. Enflasyon olmayan ülkelerde enflasyon olmaya başladı. Krizler daha da olacaktır. Bunları yaşayacağız. Savaş devam ediyor ve petrolün fiyatı çok artmış durumda. Bunlar yerini bulacaktır ama bunun uzun sürmesi durumunda ülkelerde arz sıkıntısı çok fazla olacak. Çünkü ham maddeye ulaşım mümkün olmayacak. Rusya çok büyük bir ham madde üreticisi. Nikel, krom, altın, gaz… Bunların hepsi Rusya’da mevcut… Rusya, bunları satamadığı zaman bunların fiyatları daha yükselecek. İnsanlara bu dönemde sıcak kaynak yani para gerekiyor. Bu yüzden daha uygun şartlarda kredi imkanlarının sağlanabilmesi lazım.”

'FIRSATLARI TAKİP EDİYORUZ'

Diş Malzemeleri Sanayici ve İş Adamları Derneği (DİŞSİAD) Başkanı

'a, “Batı'nın yaptırımları karşısında Türkiye'nin Rusya ile ticaretini sürdürebilmesi için iş dünyamızın ilk ve ön öncelikli talebi nedir?” diye sorduğumuzda şu yanıtı verdi: “Ülkeler ve uyguladıkları yaptırımları aşamaları ile yakından takip ediyoruz. Öncelikli olarak bizleri olumsuz etkileme olasılıklarını değerlendiriyoruz ve olası zararlardan minimumda etkilenmek üzere tedbirleri gözden geçiriyoruz. Diğer yandan bölgede oluşacak ürün ve hizmet boşluklarına alternatifler geliştirmek üzere değerlendirme ve incelemelerde bulunuyoruz. Konu aktif halde olduğu için her gün yeni bilgilere ulaşıyoruz. Bizlere fırsat çıkabilecek konuları önceliklendirdik. Bu krizin içinde oluşabilecek fırsatları yakından takip ediyoruz. Ödemeler konusu ve ruble ile ticaret bana göre önceliklendirilmesi gereken iki kritik husus.”

İSTİŞARELER DEVAM EDİYOR

TİM, TOBB ve DEİK bünyesinde ilgili makamlarla yapılan istişarelerin ardından beklentileri karşılayacak düzeyde geri dönüşler olup olmadığını sorduğumuzda ise DİŞSİAD Başkanı Uçar, şunları aktardı: “Her üç STK'mızın yönetimleri ile sürekli temas halindeyiz. Her yeni gelişmede nasıl pozisyon almamız gerektiği ile ilgili fikir alışverişinde bulunuyoruz. Türkiye İhracatçılar Meclisi ve bağlı bulunduğumuz İKMİB ile özellikle ruble ile ticaret konusunu gündemde tutuyoruz. Uluslararası ticaretin resmi para birimi dolar. Tüm üreticilerimiz maliyetlendirmelerini dolar kuruna göre hesaplayıp üretime geçiyor. Rusya, hemen hemen tüm sektörlerimizin olduğu gibi ağız ve diş sağlığı ekipmanları sektörü için de önemli bir ihracat pazarı. İlgili makamlardan bugüne kadar beklentilerimizi karşılayan istişarelerde bulunduk. Bu bir iletişim süreci. Söz konusu STK'larımız ile bu süreç kesintisiz devam ediyor.”

'KARARSIZ DURUMDALAR'

Erkan Uçar'a, Avrupalı iş ortaklarından Ukrayna krizine yönelik ne tür geri dönüşler aldıklarını sorduğumuzda, “Avrupalı muhataplarımızın da kendi iş ve ilişkileri doğrultusunda gelişmeleri yakından takip ettiklerini biliyoruz. Bize göre henüz 'kararsız' pozisyonundalar. Savaşın ne zaman sona ereceği ile ilgili dünyada bir bilgi kirliliği söz konusu. Müzakerelerin seyri ve somut gelişmeler Avrupalı iş ortaklarımızın karar mekanizmalarını harekete geçirecek unsurlar olacak.” bilgisini verdi.

OLASI ŞOKLARA KARŞI TEDBİR

Uçar'a, “Salgın krizi ile birlikte dünya ticareti çoklu arz şoklarına maruz kalıyor. Krizlerin biri biterken diğeri baş gösteriyor. Bunlar karşısında iş dünyası STK'ları bünyesinde kamu ile etkileşim halinde kriz masaları kurulması gündemde mi?” diye sorduğumuzda ise şunları söyledi: “Bildiğiniz gibi ülkemizde 2018 ile başlayan döviz dalgalanması ve akabinde 2019 sonu itibari ile pandemi hayatımıza girmişti. Pandeminin hayatımızdan çıkması ve ne şekilde yöneteceğimizi konuştuğumuz dönemde de bölgemizi ve hatta dünyadaki birçok ülkeyi de etkileyen Rusya-Ukrayna krizi gündemimize girdi. Tedarikte yaşanan sıkıntılar henüz çözülmemişken bu durum bizlerin karar alma konusunda sıkıntı çekmemize sebep oluyor. Üretim ve ürün arzları halen regüle olmamışken yeni tedarik sorunları ile karşı karşıya kalma ihtimallerimizi değerlendiriyoruz. Bu alanda da bizlere fırsat olacak konular yanında olası sıkıntıları da şimdiden bertaraf etmek için değerlendirmelerde bulunuyoruz. Bir STK olarak sık sık gündemimizde tuttuğumuz bu hususlarla ilgili olarak başta Ticaret Bakanlığı olmak üzere İKMİB ve ilgili çatı STK'lar ile yakın temas halindeyiz. Olası şoklar için ek tedbirleri, olası fırsatlar için ise ne yapmamız gerektiğini değerlendiriyoruz.”

'PİYASALARIN DENGEYE OTURMASI ZAMAN ALACAK'

Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Aslan, sorularımıza verdiği yanıtta, Rusya'nın, çelik sektörü özelinde Türkiye’nin önemli rakiplerinden biri olduğuna dikkat çekti. Bununla birlikte Rusya'nın Türk çelik sektörünün ham madde tedarik ettiği ülkelerin başında geldiğine değinen Aslan, “Yaptırımlar nedeniyle Rusya’nın piyasada olmamasının sektörümüze olan talebi artırdığını söyleyebiliriz. Ancak savaş nedeniyle oluşan güvensizlik ortamının bir an önce sonlandırılması ve ticaretin olağan akışında ilerlemesi gerektiğine inanıyoruz.” dedi.

RUSYA İLE TİCARET SÜRÜYOR AMA...

Krizin başladığı ve savaşa dönüştüğü daha ilk andan itibaren devletin yetkili birimlerinin ihracatın etkilenmemesi için gerekli fikir alışverişlerinde bulunmaya başladığını anlatan ÇİB Başkanı Aslan, şunları söyledi: “Biz de Çelik İhracatçıları Birliği olarak görüşlerimizi ilgili makamlarla paylaştık. Bu çalışmaların faydalarını görüyoruz ama temennimiz en kısa zamanda tüm süreçlerin normale dönmesi yönünde. Rusya ile olan ticaret belirli bir ölçüde devam ediyor ama Ukrayna ile durum maalesef aynı değil. Bu durum biz de olduğu gibi Avrupalı iş ortaklarımızda da aynı şekilde. Piyasaya çelik verilememesi bir yandan çelik fiyatlarında da artışa neden oluyor. Kısa vadede her şey normale dönse dahi piyasaların tepkisinin ve dengeye oturmasının ancak orta ve uzun vadede mümkün olabileceğini düşünüyoruz. Daha ilk baştan konu hakkında fikir alışverişleri yoğun olarak devam ettiğinden aslında bu çalışmalara bir ad verilmemiş olsa da kriz masaları kurulmuş olduğunu söyleyebiliriz.”

'RUSYA İLE SIKI DOSTLUK EKONOMİMİZİ KALKINDIRACAK'

DEİK Türkiye-Rusya İş Konseyi Başkanı İzzet Ekmekçibaşı, Bloomberg HT'ye yaptığı açıklamada, "Her türlü döviz transferlerini yapıyorlar ancak Rusya’da döviz bulmakta sıkıntı var." dedi. Ekmekçibaşı, ruble ve TL ticareti için kur koruma garantisi verilmesi için çalışmaların yapıldığını bildirdi.

Bursadabugün'ün geçtiği habere göre, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin katıldığı toplantıda konuşan Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Başkanı İbrahim Burkay da, “Yeni yıl ile beraber yaşamış olduğumuz enerji kesintileri, enerji arz güvenliği önemimi belli etmiştir. Rusya ile sağlanan sıkı dostlukla ekonomimiz daha da iyi kalkınacaktır.” dedi.

Öte yandan Bakan Nebati ile yapılan toplantının basına kapalı kısmında Rusya ile ödemeler konusu gündeme geldi ve alternatif yollar üzerinde çalışıldığı bilgisi sanayicilere verildi.

GÜLLE: BANKALAR RUBLE KABUL EDİYOR

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, Rusya ve Türkiye ticaretinde yürütülen para transferi çalışmasına ilişkin, "Kesilen faturalar dolar ve avro cinsindendi, onlar arasındaki parite karşılığında neyin karşılığını transfer edecekler, bunun sağlanması, bunun bağlantısının yapılması gerekiyor. Şu anda ruble ile gelen paraların bazı bankalarımızdan alındığını, ruble ile ticaretin gerçekleştiğini görüyoruz. Daha büyük volümlü, daha büyük ticaret için de bu düzenleme gerekiyor. Rubleyle ilgili başlangıçtaki tedirginliğin geçtiğini görüyoruz. Şu anda firmalarımıza gelen rublelerin bankalar tarafından alındığını, ticaretin devam ettiğini biliyoruz." dedi. AA Muhabiri Deniz Çiçek'e konuşan Başkan Gülle, şunları aktardı: "Sipariş konusunda çok büyük sıkıntı yok. Türkiye'den tedarik yönünde olumlu tablomuz var. Lojistik konusunda Rusya'ya ihracatı engelleyen olumsuz tablo gözükmüyor. Ukrayna'nın durumu ise malum. Döviz transferinin olmadığı ortamda ruble ile olan paranın transferini gerçekleştirmekte kurun oynaklığı nedeniyle sıkıntılar var. Bu nedenle Bakanlığımız Rusya heyetleriyle görüşmeler yaptı. Burada önümüzdeki aylar içinde ihracatımızın özellikle Rusya'ya kısa zaman içinde büyüyeceğini görüyoruz. Burada kesin olan bir şey var ki merkez bankalarının bu işin içinde olması. Burada her iki ülkenin ticaret yapmasını sağlayacak para dengesini sağlayacak bir formül üretilmesi gerekiyor. Bunu çözdükten sonra ihracatımızda çok büyük bir sorun kalmayacak.”