İşitme kaybı, baş dönmesi ve çınlama tedavisi şarlatanlarına dikkat

İşitme kayıpları üzerine yapmış olduğu sayısız çalışmadan dolayı telefonun mucidi Alexander Graham Bell’in doğum günü olan 3 Mart ‘Dünya Kulak ve İşitme Günü’ olarak kutlanmakta. İşitme kaybı dünyada en yaygın duyusal engellerden birisi. Türk Kulak Burun Boğaz-Baş Boyun Cerrahisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Bülent Topuz işitme ile ilgili önemli bilgiler verdi. Aydınlık Avrupa’nın sorularını yanıtlayan Topuz, özellikle de bu konuda yaşanan suistimal ve sahtekarlıklara dikkat çekti. “Son günlerde işitme kaybı, baş dönmesi ve çınlama gibi şikayetlere mucize çözümler tavsiye eden, reklam niteliğinde sosyal medya paylaşımlarına sıkça rastlar olduk.” diyen Topuz, “Maalesef mucizevi bir çözüm yok. Mucizevi tedavi iddiaları birer şarlatanlıktan ibarettir.” uyarısında bulundu.

İşitmenin hayatımızda nasıl bir önemi var? İşitme engeli nedir?

İşitme iletişimin başlangıcı ve olmazsa olmazıdır, işitemeyen sesi tanımaz ve sesin ifadesini anlamaz. Sesi anlamadığı için sesi tekrar edemez, yani konuşamaz. İşitme kaybı nedeniyle iletişim kuramayan kişilere işitme engelli diyoruz.

İşitme kayıpları hangi durumlarda yaşanıyor? Altında yatan sebepler neler?

İşitme kayıpları doğumsal ve sonradan oluşan olmak üzere iki belli başlı iki gruba ayrılır. Doğumsal olanlar daha çok akraba evliliklerine bağlı oluşur. Nadiren anne karnında alınan enfeksiyonlara bağlı oluşur. Sonradan oluşan işitme kayıpları ise daha çok viral ve bakterielenfeksiyonlara ve yaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıkar.

Yeni doğanlara işitme testleri yapılıyor. İşitme kayıplarını tespit etmek için neler yapılmalı?

Yeni doğan işitme taraması Türkiye’de mükemmelen yapılmaktadır. Bu konuda Sağlık Bakanlığı bir teşekkür ve takdiri hak etmektedir. İşitme taramasından geçemeyen ve prematür doğum vb riskli durumlarda “beyin sapı işitme testi” yapılır. Hasta sahipleri hekim gözetimine uyarlar ise, tüm işitme kayıpları kayıp seviyesi ile birlikte ortaya konur.

İŞİTME KAYBINDAN SÜPHELENENLER UZMANA BAŞVURMALI

Pandemi döneminde maske takıldığı için çok sayıda işitme sorunu yaşayanların olduğu anlaşılmıştı. Maskeli dönem geride kaldı. İşitme kayıplarının tespitinde hangi yolları izlemek gerek?

Maske takılması ile işitme sorunu ortaya çıkmadı, iletişim sorunu ortaya çıktı diyelim. Şöyle ki; İşitme kaybı sonradan ve yavaş oluşan kişiler farkında olmadan dudak okumayı öğrenirler. Maske dudakları kapattığı için işitme kaybı olanlar için ilave handikap ortaya çıkarır. İşitme kaybından şüphelenen her bireyin en kısa sürede KBB uzmanına muayene olması gerekir.

Kulak sağlığımızı nasıl koruyacağız? Örneğin ‘yüksek sesle müzik dinlemek zararlı’ deniliyor. Bunun gibi dikkat edilmesi gerekenler var mı?

Kulak sağlığını korumak için kulak kirini temizleme gayreti içinde olmayacağız; kulak akıntısı, işitme kaybı, dolgunluk hissi, çınlama, yüksek sesten rahatsız olma gibi şikayetlerimiz ve şüphelerimiz var ise bir KBB uzmanına muayene olmayı ihmal etmeyeceğiz.

Yüksek ses kulaklar için zararlıdır. Başlangıçta geçici olan ve kendiliğinden düzelen bu zarar, yüksek sese uzun süre maruz kalınması durumunda düzelmez hale gelir. Diğer taraftan silah atışı gibi ani ve patlayıcı sesler tek bir seferde bile kalıcı işitme kaybına neden olabilir. Gürültülü iş ortamında çalışan kişilerin kulak koruyucu tıkaç veya kulaklık kullanmaları gerekir.

MUAYENE, TETKİK VE DOĞRU TANI

Tedavi süreci nasıl oluyor?

İşitme kayıplarında tedavi muayene, tetkik ve doğru tanı ile başlar. Bazı işitme kayıplarında erken tanı ve tedavi çok önemlidir. Bazı işitme kayıplarında ise tanı ve tedavi sabır gerektiren ameliyatlar ve eğitim süreçleri gerektirir. Koklearimpalant denilen teknolojik imkan eskiden sağır dilsiz sınıfına dahil edilen pek çok çocuğun normal işitir haline gelmesini sağlamıştır. Bu çocuklarda en büyük sorun ailelerin hastalığı ve tanıyı kabul edememeleri sonucu oluşan tedavi gecikmesidir. Doğuştan işitme engelli çocuklara 3 yaşından önce tanı konulmalı ve gereken tedavi yapılmalıdır. Aksi takdirde beynin ilgili bölümü dumura uğrar ve tedavi imkansızlaşır. Aynı teknoloji ileri yaşlarda ortaya çıkan işitme kayıpları için de kullanılabilmektedir.

MAALESEF İŞİTME KAYBININ MUCİZEVİ BİR ÇÖZÜMÜ YOK

Tedavi süreci ile ilgili hastalara uyarınız var mı? Bu konuda suiistimaller ya da sahtekarlıklar yaşanıyor mu?

Son günlerde işitme kaybı, baş dönmesi ve çınlama gibi şikayetlere mucize çözümler tavsiye eden, reklam niteliğinde sosyal medya paylaşımlarına sıkça rastlar olduk. Türk Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Derneği olarak vatandaşlarımızı uyarmayı bir görev olarak görüyoruz. Maalesef işitme kaybı, baş dönmesi ve kulak çınlamasının mucizevi bir çözümü yoktur. Bu hastalıklar iç kulağın kemik kapsülü içinde ultrastrüktürel yapılardaki bozukluklardan oluşmakta olup, boyun bölgesine elle yapılan manevralar ile bu yapılara etki etmenin imkanı yoktur.

Kanıta dayalı tıp bakımından, üzerinden bir yıllık bir süre geçmiş ve ilk ortaya çıktığı şekilde devam eden ve sebebi iç kulak hasarlarına dayanan işitme kaybı, baş dönmesi ve çınlama gibi şikayetleri tedavi etmek mümkün değildir. Bu hastalıkların bazıları ortaya çıktığı ilk birkaç ay içinde ilaç ve cerrahi girişimler ile tedavi edilebilmektedir. Tedaviye yanıt verebilecek hastalar ancak bir hekim tarafından muayene ve tetkik ile ortaya konulabilir. Şikayetleri takiben en geç bir hafta içinde bir KBB hekimine görünmek hem tümör vb patolojilerin erken tanınması, hem de tedavinin bir an evvel başlatılması bakımından önemlidir.

Bir KBB Uzmanının tedavi edemediği, tedavi edilebilir görmediği işitme kaybı, baş dönmesi ve çınlama için mucizevi tedavi iddiaları birer şarlatanlıktan ibarettir.