‘İSO 500 Türkiye gerçeğini yansıtmıyor’

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB), basın mensupları ile bir araya gelerek metal sektörünün ihracat artış oranları ile bir sonraki ay beklentisinin yer aldığı “TR-METALENDEKS” eylül ayı sonuçlarını açıkladı. Bir önceki aya oranla miktar ve değer olarak gerileyen endekste, birim fiyatları yükseldi. Demir çelik ihracatı değer olarak yüzde 17 ve metal sanayi ihracatı ise yüzde 12 daraldı.

DÜNYA TİCARETİNDE DARALMA ÖNGÖRÜLÜYOR

Endeksin eylül ayı sonuçlarına göre, 2023 yılında dünya mal ticaretinde yılın ilk yarısında başlayan yavaşlama ilerleyen aylarda daralmaya dönüştü. Yılın ilk yarısında dünya mal ticareti 2022 yılının ilk yarısına göre değer olarak yüzde 5 daralarak 11,87 trilyon dolara geriledi. Dünya Ticaret Örgütü 2023 yılının ikinci yarısında da dünya mal ticaretinde değer olarak yüzde 5-6 arasında daralmanın süreceğini öngörüyor.

Metal fiyatlarının; sıkı para politikasının sürüyor olması, güçlü dolar, talep tarafındaki yavaşlama beklentisi ve Çin ekonomisinde yaşanan sıkıntılar nedeniyle eylül ayı genelinde gerilediğinin belirtildiği endekste, fiyatlardaki gerilemelerin ihracat birim fiyatları üzerinde düşüş baskısı yarattığı kaydedildi. Yurt içinde ise sıkı para politikalarının kademeli olarak sürdüğü, yüksek bir faiz artışı ile kredi faizleri ve maliyetleri de artarken, Türk lirasında da eylül ayında bir gerileme yaşandığına işaret edildi.

Metal sanayi ihracat miktar endeksi ve değer endeksinin eylül ayında gerilediği bilgisinin paylaşıldığı endekste, ağustos ayındaki artışın ardından miktar endeksi eylül ayında 137,24 puandan 128,32 puana, değer endeksi ise 158,19 puandan 151,05 puana indi. İhracat değer endeksindeki düşüşün ihracatın miktar olarak gerilemesinden kaynaklandığı belirtildi. Metal sanayi ihracat birim değer endeksi de ağustos ayında 115,0 puan iken eylül ayında 117,68 puan oldu. Dünya fiyatlarında da eylül ayında düşüşlerin olduğu endekste, ihracat birim fiyatları ağustos ayında 4,31 dolar/kg iken eylül ayında 4,40 dolar/kg oldu. Hırdavat ve armatür ihracat birim fiyatları artarken; bakır, alüminyum ve döküm fiyatları sınırlı ölçüde geriledi. Mutfak ihracat birim fiyatları ise eylül ayında değişmedi. Yurtdışı pazarlardaki daralma, artan rekabet ve fiyat indirim baskılarına rağmen metal sanayinde ihraç birim fiyatlarının yükselmesinin önemli olduğu kaydedildi.

‘REKABETÇİLİĞİMİZİ KAYBEDİYORUZ’

Toplantıda ihracat rakamları ve endeks sonuçlarını değerlendiren İDDMİB Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Tecdelioğlu; demir ve demir dışı metaller sektörü ihracatının eylül ayında geçen yılın aynı ayına oranla yüzde 14,2 düşüşle 1 milyar dolar olduğunu kaydetti. Sektörün Ocak-Eylül dönemi ihracatının ise 9,5 milyar dolarla genel ihracattan yüzde 5,9 pay aldığını ve sanayi sektörleri arasında en çok ihracat yapan 5. sektör olduğu bilgisini paylaştı. Pahalı finansman maliyetleri, rekabet koşullarına uygun olmayan enerji maliyetleri nedeniyle rekabetçiliğin kaybedildiğini dile getiren Tecdelioğlu, "Sürdürülebilir imalata, ilişkiye devam etmemiz lazım. Türkiye, stratejik olarak çok önemli bir noktada. Çevresinde 4 saatlik mesafede 55 ülke var. Bu tip fırsatları iyi değerlendirerek, Türkiye'nin dünyanın konjonktüründeki pastadan muhakkak pay alacağına ve büyüyerek çıkacağına inanıyoruz. Yeter ki biraz sabırlı olalım." dedi.

‘NET İHRACATÇI KONUSU ÇÖZÜLMELİ’

Özellikle alüminyum ve bakır sektöründe, ithal girdileri nedeniyle net ihracatçı kimliğine dahil edilmemesi sonucu finansmana erişimde ciddi zorluk yaşandığını söyleyen Başkan Tecdelioğlu, şöyle devam etti:

“Zaten finansmana erişim konusunda güçlük yaşayan ihracatçı yeterli ham madde üretimi olmaması sebebiyle, mamul üretmek için zorunlu olarak ham madde ithalatı yapmak zorunda kalıyor ama diğer taraftan da net ihracatçı kimliğini maalesef kaydediyor. Bakır ve alüminyum sektörü bir düzenleme ile net ihracatçı kimliğine alınmalı.”

‘ÇALIŞAN BARIŞI BOZULDU’

Toplantıda konuşan ARMATÜR Derneği Başkanı Gökhan Turhan ise “Sektör olarak diğer sektörlere nazaran iyi durumda görünsek de potansiyelimizin çok altındayız. Nedenlerin başında ise dövizin baskılanması, krediye ulaşım sorunu ile enerji ve lojistik maliyetleri geliyor. Son dönemde maalesef sektörde aramızdaki çalışan barışı da bozuldu. İşçi maliyetleri rekabeti olumsuz etkiliyor. İki tarafı da mağdur etmeyecek bir çözümde uzlaşmak gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

ARMATÜR Derneği Başkanı Turhan; işçi maliyetlerinin rekabet koşullarını olumsuz etkilediğini vurgusu üzerine “İSO 500 Raporunda kazançların ücretlerden yüksek bir oranda arttığı görülüyor. Bu konuda sektörel farklılıklar mı sanayiciyi zora soktu?” sorusunu sorduk. Başkan Turhan ise şu yanıtı verdi:

“İSO 500 Raporu Türkiye gerçeklerini yansıtmıyor. Söz konusu raporda Tüpraş, Vestel gibi sektörlerinin devi firmalar yer alıyor. Bu firmalar zaten devlet imkanlarını da yanına almış durumda. Açıklanan kârlar normal. Hatta az bile görüyorum. Biz farklı durumdayız. Bir diğer konu ise Türkiye’de maalesef enflasyon muhasebesi yapılmıyor. Döviz artışı olunca sanki kâr artmış gibi görünüyor ancak doğru değil. Bu bir sistem sorunu.