İsrail Cumhurbaşkanı: Zor günlerden geçiyoruz

ABD Başkanı Joe Biden, İsrail’in kuruluşunun 75. yıl dönümünde iki ülke arasındaki ilişkileri pekiştirmek amacıyla İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’u Beyaz Saray’da ağırladı. Liderler başta İsrail’deki tartışmalı yargı reformu olmak üzere İran ve Filistin’deki gelişmeleri görüştü. Tahran’ın nükleer silah edinmesinin önlenmesi ve Rusya ile gelişen savunma ortaklığı karşısında gelişmiş bir koordinasyonun sağlanması dahil birçok konuda ortak endişelerin masaya yatırıldığı belirtildi.

Biden’ın her zaman İsrail’e destek verdiğini ifade eden Herzog, ikili ilişkileri geliştireceklerini söyledi. Ülkede büyük halk ayaklanmasına sebep olan yargı reformu tartışmalarına değinerek, zor zamandan geçtiklerini vurgulayan Herzog, demokrasilerine güvendiklerini ve üstesinden geleceklerini belirtti. Liderler, Filistin konusunda da Batı Şeria’daki güvenlik ve ekonomik durumu iyileştirmek ve terör eylemlerini engellemek için ek önlemler alma yönündeki gereklilikleri vurguladı. Daha barışçıl ve müreffeh bir Orta Doğu için İsrail’in bölgesel entegrasyonunu ilerletme konusundaki fırsatları da gözden geçirdiklerini bildirdiler.

İsrail Cumhurbaşkanı, Beyaz Saray’da kendisine soru soran gazeteciye Biden ile “harika” bir görüşme yaptıklarını söyledi.

BİDEN DAVET ETTİ

Biden son yarım yüzyılın en aşırılıkçı hükümet olarak tanımladığı İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümetinin geçen yıl göreve başlamasından bu yana kedisine davet göndermemişti. Biden aylar süren gerilimin ardından Netanyahu davet etti. Teklif Herzog’un Beyaz Saray ziyaretinden hemen önce yapıldı. İsrail hükümetinin tartışmalı yargı reformu ve agresif yerleşim politikaları Washington’da memnuniyetsizlikle karşılanmıştı. Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada davetin Biden ile yapılan uzun ve sıcak telefon görüşmesi sonrası geldiği belirtildi.

Açıklamada “Başbakan daveti kabul etti ve ayrıntıların belirlenmesi için İsrail ve ABD’li ekiplerin çalışması konusunda anlaşıldı.” ifadeleri yer aldı. Öte yandan ABD tarafından yapılan açıklamada davetle ilgili bir bölüm yer almadı.

ARALARINDA DERİN BİR KRİZ VAR

Geçen hafta İsrail’de İç Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Ordu Radyosu’na verdiği bir röportajda ABD ile yaşanan gerilimler hakkında yorum yaptı.

“Bir hükümet başka bir hükümetin işlerine karışamaz ve karışmamalı” diyen Ben-Gvir, “Amerikalıların eninde sonunda İsrail seçmenine saygı duyacağını umuyor ve buna inanıyorum.” şeklinde konuştu.

İsrail’in köklü gazetesi Yediot Aharonot, Herzog’un Biden ve diğer üst düzey ABD’li yetkililerle görüşmesinin, Netanyahu’nun çıkarlarına kasıtlı bir önyargı olarak görüldüğünü yazdı. Netanyahu’nun Beyaz Saray’la hâlâ belirsiz olan görüşme durumuna dikkat çekilen haberde, Biden yönetiminin Netanyahu’ya haksızlık ettiği ve onu aşağıladığı yönünde izlenim yarattığı ifade edildi. Bir İsrail başbakanı için bu kadar uzun süre ABD’ye davet edilmemesi eşi görülmemiş bir durum olarak bildirildi. Üst düzey İsrail Savunma Kuvvetleri yetkilileri arasında, Biden yönetiminin İsrail’e karşı tutumunun Obama yönetiminden bile daha kötü olduğuna dair artan bir algı oluştuğu belirtildi.

ERTELENEN YARGI DÜZENLEMESİ

Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sınırlandırma ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olması gibi değişiklikler içeren yargı reformu 10 Temmuz’daki birinci oylamada mecliste kabul edilmişti. Yasanın ikinci oylaması bu hafta İsrail meclisinde (Knesset) yapılacak. Yasanın yürürlüğe girebilmesi için Knesset’te yapılacak üç oylamadan da geçmesi gerekiyor. Hükümet karşıtı protesto hareketi, iktidarın bu adımına karşı 18 Temmuz Salı günü ülke genelinde büyük bir sivil itaatsizlik eylemi düzenledi.

İsrail’de Netanyahu hükümetinin yargı düzenlemesi ve diğer politikalarına karşı çıkan protesto hareketi, 6 aydır ülke genelinde gösterilerine devam ediyor.

ORDUDAN AYRILDILAR

İsrail ordusunda aralarında savaş pilotları, denizaltı subayları, elit komando birliklerinin yer aldığı yüzlerce yedek asker yargı düzenlemesine devam etmesi durumunda görevlerini sürdürmeyeceklerini açıklamıştı. İsrail Hava Kuvvetleri harekat karargahında görevli, aralarında general, tümgeneral, albay rütbesinde isimlerin de yer aldığı 161 yedek asker yargı reformuna karşı ordudan ayrıldıklarını duyurdu.

Askerler ülkenin “demokrasiden bir diktatörlüğe dönüşeceğini” belirterek ordu hizmetini bıraktıklarını açıkladı.