İsrail saldırganlığının arka planı

NYT’nin haberi, Amerikalı, İsrailli ve İranlı yetkililerle yapılan röportajlara, operasyonun planlanması ve yürütülmesinin ayrıntılarını bilen iki istihbarat yetkilisi dahil Fahrizade'nin ailesinin İran medyasına yaptığı açıklamalara dayanıyor.

Nükleer bilim çalışmalarının öncüsü beş İranlı bilim insanı 2007 yılından beri çeşitli suikastlar ile MOSSAD tarafından öldürüldü. İsrail ajanları ayrıca füze geliştirmeden sorumlu İranlı generali ve ekibinin 16 üyesini de öldürmüştü.

Gazetenin aktardığına göre İsrail zaten son 14 yıldır Muhsin Fahrizade’yi öldürmeye çalışıyordu. O güne kadar vur kaç denilen basit taktiklerle suikast düzenlediği pek çok nükleer mühendisin aksine Fahrizade yüksek bir koruma altında yaşıyordu.

SUİKASTE GİDEN SÜREÇ

NYT, ilk olarak 2009 yılında Tahran'da Fahrizade'yi MOSSAD’ın suikast timinin beklediğini ancak planın İran istihbaratı tarafından deşifre edilerek operasyonun son anda iptal edildiğini aktarıyor.

Dikkat çeken nokta ise 2009’daki bu başarısız operasyon sonrasında son operasyonun daha detaylı bir şekilde planlandığı kısım. NYT’nin aktardığına göre İsrail’in Fahrizade’ye suikast planı MOSSAD direktörü Yossi Cohen liderliğindeki İsrailli yetkililer ile dönemin ABD başkanı, Başkan Donald Trump, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve CIA müdürü Gina Haspel de dahil olmak üzere üst düzey Amerikalı yetkililer arasında 2019'un sonunda ve 2020'nin başlarında bir dizi toplantının ardından başladı:

“İsrail, sabotaj ve suikast kampanyasını, ABD'nin İran ile 2015 nükleer anlaşmasına giden müzakerelere başladığı 2012'de durdurmuştu. Trump bu anlaşmayı feshettiğine göre, İsrailliler İran'ın nükleer ilerlemesini engellemeye çalışmak ve İran'ı nükleer programı üzerindeki katı kısıtlamaları kabul etmeye zorlamak için kampanyayı sürdürmek istediler.”

Bu şu açıdan önemliydi, İsrail eğer savaş başlatma potansiyeli olan bir İranlı üst düzey yetkiliyi öldürecekse, İsrail ABD'nin onayına ve korumasına ihtiyacı vardı. Bu da Joe Biden göreve başlamadan önce harekete geçmek anlamına geliyordu. Netanyahu'nun en iyi senaryosunda, suikast, Biden kazansa bile nükleer anlaşmayı yeniden diriltme şansını raydan çıkaracaktı.

Gazete, Fahrizade’nin İsrail tarafından ABD’ye tehdit olarak ilan edilmesinin 2008 yılında dönemin ABD başkanı George Bush’un Kudüs ziyaretinde, İsrail Başbakanı Olmert ile olan görüşmesinde Fahrizade’nin ses kayıtlarının sunulmasıyla olduğunu söylüyor. Ancak NYT’nin söz konusu kaydın veya içeriğinin varlığını bağımsız olarak doğrulayamadığını ifade ediliyor.

Haberde ayrıca Fahrizade’nin mesleki etiğiyle ilgili bilgiye de yer veriliyor. Fahrizade’nin İran nükleer programının tamamen barışçıl amaçlar için olduğu ve bir bomba geliştirmekle ilgilenmediği konusunda kararlı bir şekilde ısrar ettiği belirtilirken, Ayetullah Hamaney’in böyle katliam amaçlı bir silahın İslam hukukunu ihlal edeceğini ilan eden bir fetva yayınladığı ifade ediliyor.

CİNAYETİN RAPORLARI

NYT, suikastin teknik detaylarını anlatırken MOSSAD’ın İran içerisindeki işbirlikçilerinden de bahsediyor:

“İran’da MOSSAD adına çalışan İranlılar, Fahrizade’nin geçiş güzergahı üzerine uydudan yönlendirilen ve yapay zekayla çalışan bir mekanizma yerleştirdi. Cinayeti işlenirken tetikçi de İranlı MOSSAD ajanları da olay yerinde değildi. İranlı haber ajansları ve İran Devrim Muhafızları suikastçinin bir katil robot olduğu tüm operasyonun uzaktan kumandayla gerçekleştirildiğini bildirdi.”

“Ancak makineli tüfek, robot, bileşenleri ve aksesuarları birlikte yaklaşık bir ton ağırlığındaydı. Bu sebeple ekipman mümkün olan en küçük parçalara bölündü ve çeşitli şekillerde, rotalarda ve zamanlarda parça parça ülkeye kaçırıldı, ardından İran'da gizlice yeniden birleştirildi.”

İLK DEFA DENENEN SİLAH

Gazete, Fahrizade’nin ailesiyle dinlenmek üzere Abserd’e gittiği güzergahta yapılan suikastte en zor kısım olan yüz tanıma işleminin kesinleşmesiyle birlikte sürücü koltuğundaki Fahrizade’yi öldürmek için toplam 15 merminin kullanıldığının tespit edildiği ve yapay zeka ile çoklu kameralarla donatılmış, uydu üzerinden çalıştırılan ve dakikada 600 mermi atabilen yüksek teknolojili, bilgisayarlı bir keskin nişancının ilk defa denendiği bilgisini de veriyor.

Haberin bir başka dikkat çeken kısmı ise Fahrizade suikastinin faili olan ABD ve İsrail’in Ocak 2020'de şehit ettiği İran Devrim Muhafızları Komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani sonrasında seyreden sürece gönderme yapması. Süleymani’nin, İsrail istihbaratının yardımıyla ABD'nin insansız hava aracı saldırısında şehit edilmesine karşın İran'ın suikaste nispeten “soğuk” yanıt vermesi ve beklenenden farklı olarak “zayıf” bir şekilde misillemede bulunmasının, Fahrizade suikasti için cesaretlendirici bir gerekçe olduğu belirtiliyor.