İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine ‘ekspres tarife’

Bugüne kadar 8 ülke parlamentolarında ya da başkanlık kararnamesiyle üyelik anlaşmasını onayladı. Kanada, protokol imzalandıktan sonra 5 Temmuz’da anlaşmayı onaylayan ilk ülke oldu. 6 Temmuz’da İngiltere ve Estonya, Kanada’yı takip etti. 7 Temmuz’da ise Arnavutluk, Danimarka, İzlanda, Hollanda parlamentoları yasayı onayladı. Dün Almanya Federal Meclisi’nin ezici bir çoğunlukla üyelik anlaşmasını kabul eden yasayı onayladığı bildirildi. Norveç ise 16 Haziran’da protokol dahi imzalanmadan önce İsveç ve Finlandiya’nın İttifaka kabulünü onaylayan bir karar çıkarmıştı.

İKİ HAFTADA DÖRT ADIM

Soğuk Savaş’tan bu yana isimleri ‘tarafsızlıkla’ anılan iki İskandinav ülkesinin İttifak’a adeta ‘yangından mal kaçırır’ gibi alınması için bir ‘ekspres tarife’ yürürlüğe konuldu. NATO’nun üyelik için ilan ettiği sekiz adımın dördü, iki hafta içerisinde tamamlandı. Türkiye, 28 Haziran’da İsveç ve Finlandiya ile üçlü muhtıra imzalayarak katılım protokolü üzerindeki vetosunu kaldırmıştı. İkinci adımda, Brüksel’deki NATO karargahında İsveç ve Finlandiya ile NATO uzmanları arasında teknik görüşmeler bir toplantıda tamamlandı. Üçüncü adımda ise davetli ülkelerin dışişleri bakanları NATO Genel Sekreteri’ne hitaben resmi niyet mektuplarını ve yol haritalarını sundu. Dördüncü olarak, 5 Temmuz’da üye ülkelerin dışişleri bakanları, İsveç ve Finlandiya’yı resmen ‘davetli ülke’ yapan ve NATO toplantılarına katılma hakkı tanıyan protokolü imzaladılar. Böylece, ülkelerin çoğu için parlamento oylamasını gerektiren ulusal prosedüre göre onay aşamasına, yani beşinci aşamaya geçilmiş oldu.

30 ÜLKENİN ONAYI GEREKİYOR

Bir sonraki adıma geçilebilmesi için 30 ülkenin tamamının protokol anlaşmasını onaylaması gerekiyor. Bundan sonra (altıncı adım) tüm üye ülkeler, üyeliği onayladıklarına dair ABD hükümetini bilgilendirecek, (yedinci adım) davetli ülkelerin kendi ulusal prosedürlerinde anlaşma onaylanacak, (sekizinci adım) tüm yasal evraklarını ABD Dışişleri Bakanlığı’na teslim etmeleriyle birlikte resmen NATO üyesi olacaklar.

Daha önceki NATO üyelikleri, en erken bir yıl içerisinde tamamlanmış. Ancak İsveç ve Finlandiya özelinde bir ‘hızlandırılmış süreç’ işliyor. İsveç ve Finlandiya parlamentolarında bir sürpriz yaşanmadığı takdirde geriye kalan üç adım, yine birkaç hafta içerisinde sonuçlandırılacak bir formaliteden ibaret. Dolayısıyla NATO’nun yeni genişleme dalgası için kader anı, 30 ülkenin parlamentolarında yaşanacak. Burada en kritik ülke ise Türkiye. Ankara’nın ‘üçlü muhtıranın uygulanması’ koşuluna bağladığı onay süreci, tahmin edildiği gibi aylara yayılmak yerine, haftalara sıkışmış görünüyor. İsveç ve Finlandiya ise PYD/YPG’ye verilen destekle konusunda politika değişikliğine gitmeyeceklerini ilan ediyor.