Kara akbabaların yuvası Köroğlu Dağları

Üç metre kanat açıklığına sahip Türkiye ve Avrupa'daki en büyük yırtıcı kuş kara akbabaların, Türkiye’de ilk sırada gelen yuvası Köroğlu Dağları. Doğa Derneği Biyoçeşitlilik Araştırma Koordinatörü ve Yaban Hayatı Ekoloğu Şafak Arslan bölgede 60 çiftin ürediğini belirledi. Türün devamı için İç Anadolu’yu Karadeniz Bölgesi’ne bağlayan bu dağlarda, ormancılık faaliyetlerinde yaşlı ağaçlara dokunulmaması gerekiyor.

Şafak Arslan’ın saha araştırmasını 2018-2019 yıllarında yaptığı yüksek lisans tezi, Turkish Journal of Zoology dergisinde yayımlandı. İspanya, Bulgaristan, Yunanistan, Türkiye, Azerbaycan, Özbekistan, Türkmenistan, Rusya, Afganistan, Hindistan, İran, Nepal’de yaşayan kara akbabaların dünyadaki varlığının 8 bin 400 ile 11 bin 400 çift arasında olduğu tahmin ediliyor. Buna göre yeryüzünde 25 bin ile 34 bin arasında kara akbaba var.

HASTALIKLARA KARŞI KORUYUCU

Kara akbabaların Köroğlu Dağları’ndaki varlığı biliniyordu. Ancak kaç çiftin burada ürediği Şafak Arslan’ın yaptığı çalışmayla saptandı. Nesli tehlike altına girmeye yakın kara akbabaların nüfusunun her geçen gün azaldığını ifade eden Arslan, türün doğadaki önemini şöyle anlattı: “Besinlerinin neredeyse tamamını leşler oluşturuyor. Doğada ölmüş evcil veya yabani bir canlının bölgedeki leşçil türler sayesinde toprağa karışma süreci oldukça hızlanıyor. Bu leşler toprağa karışmadıkça hastalık etkeni oluşturmaya ve yayılmaya devam ediyor. Leşin derisini açan, ilk beslenen ve diğer türlerin beslenmesine imkan sağlayan bir türdür. Türün korunması için yaşam alanlarının mutlaka korunması gerekiyor.”

Türe yönelik risklerle ilgili de Arslan, “Zehirlenme nedeniyle geçmişte binlerce birey öldü. Yuva alanlarının ve beslenme alanlarının bir şekilde yok edilmesi de türün nüfusunu olumsuz etkiliyor. Rüzgar panellerine çarpma, elektrik çarpması ve hatlarla çarpışma, rekreasyonel aktiviteler türü tehdit eden diğer etkenler. Türün nüfusunun geleceği için bu tehditleri azaltmamız ve planlarımızı ekosistem tabanlı yapmamız gerekiyor” dedi.

PLANLAMAYA DAHİL EDİLMELİ

Kara akbabalar, Türkiye’de Köroğlu Dağları’nın yanı sıra Afyon Akdağ’dan Orta Anadolu Dağları ve Erzurum- Kars’a uzanan hat boyunca uygun alanlarda ürüyor. Beslenmek için geniş alanları tarayan tür üreme alanlarının uzağında da görülebiliyor. Üreme alanlarının korunmasının türün geleceği açısından önemli olduğunu söyleyen Arslan sözlerine şöyle devam etti: “Yaptığımız çalışmada Köroğlu Dağları kara akbabalar için ne derece önemli ve biz bu türü korumak için bu dağlarda neler yapmalı veya yapmamalıyız? Sorularının yanıtını bulmayı hedefledik. Kara akbabalar bölgede yaşlı karaçam ağaçlarının tepesini yuva olarak kullanıyor. Taşıdıkları dallarla bu yuvayı kuruyor ve çift bu yuvada kuluçkaya yatıyor, yavrusunu burada büyütüyor ve uçuruyor. Bu nedenle bu yaşlı ağaçlar tür için büyük önem taşıyor. Türkiye için bilinen en büyük üreme kolonisinin Köroğlu Dağları’nda olduğunu ortaya koyduk. Karaçamların ve göknarların yoğunluğu 1700-1800 metreye dayanıyor daha yüksek rakımda ise sarıçamların baskın olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla yoğun bir ormancılık faaliyeti de alanda söz konusu. Bu türler rahatsızlığa karşı çok hassas canlılar. Ormancılık faaliyetlerine ve planlarına mutlaka türün yaşam döngüsünü de eklemeliyiz. Yuva ağaçlarının ve potansiyel yuva olacak ağaçların kesilmemesi gerekiyor. Kesim ve diğer ormancılık faaliyetleri de üreme dönemine göre planlanmalı.”

365 GÜNDE 1 YUMURTA

Kara akbabalar yaşamları boyunca tek bir eşle çiftleşir. Yılda bir kez ürer ve 1 yumurta bırakır. Hassas canlılardır. Bölgedeki faaliyetlerin planlamalarına dahil edilmeli ve türün ekolojisi dikkate alınmalıdır.