Kendini insanlığa adayan cerrah: Bethune

Tıp, bizim öğrendiğimiz ve uyguladığımız şekliyle lüks bir ticarettir. Meslek satıyoruz, parası olana mücevher karşılığında olmayana yok karşılığında. Mesleğimizi açgözlü bireyci anlayıştan arındırmak durumundayız. Yüzyılımızın gerektirdiği bilgili çağdaş hekim anlayışını ne ölçüde yaratabildik. Henri Norman Bethune bu hekim anlayışının neresinde bunu anlatacağız.

Henry Norman Bethune, Gravenhurst'te 3 Mart 1890'da Ontario, Kanada’da doğdu. Babası bir bakan, annesi ise evanjelik bir misyonerdi. Babasından "Her zaman ihtiyaç duyduğun yere git" tavsiyesi kaldı. Bu öğüt onun Çin’e gitmesine neden olan olaylardan biridir. Özverili tıbbi hizmetlerini savaşın parçaladığı ülkede yaptı, o yabancı bir ülkede ulusal bir kahraman ilan edildi.

Çocukken Bethune'nin meraklı, bağımsız ve inatçı kişiliği vardı. Cerrahiye olan ilgisi cerrah olan büyük babasından kalmadır. Cerrah olan büyükbabasına saygı için 1912, Bethune Ontario'daki Toronto Üniversitesi'nde, tıp fakültesine girdi ancak 1914'te çalışmalarına ara verdi. I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesi, nedeni ile Kanada Kraliyet Ordusu'na katıldı, sedye taşıyıcı olarak Tıbbi Kolordu’da görev yaptı. Belçika'nın Ypres kentinde yaralandı, eğitimini bitirmek için eve döndü, tıp diplomasını aldı ve ardından Kanada Kraliyet Donanması'na katıldı.

Detroit ve Michigan’da özel muayenehane işletti. Son derece başarılı özel sektör deneyimine, meraklı ve bilgiye aç kişiliği nedeni ile son verdi. Detroit Tıp Fakültesi’nde çalışmaya başladı. Çalışma azmi tüberküloza yakalanmasına neden oldu. O zaman tehlikeli bir ameliyat olarak akciğer rezeksiyonu yapılması gerekiyordu. Arkadaşlarını zorla ikna ederek kendi bulduğu teknikle ameliyat oldu ve iyileşti.

Bethune çok eğitimli biriydi, sadece hastaların bakımında mükemmel göğüs cerrahı değil, aynı zamanda 12 tıbbi ve cerrahi aleti icat etti veya yeniden tasarladı (1929–1936 arası). Bu başarılar ona huzur ve mutluluk getirmedi. Kanada’da sağlık hizmetlerinin kamulaşması sağlık reformu gibi öncü çalışmalar başlattı. Bu başlattığı süreç onun sosyal vicdanını güçlendirdi, ücretsiz bir klinik açtı ihtiyacı olanlara tıpkı ücretsiz sağlık hizmeti vermeye başladı. Bethune yavaş yavaş samimi ve radikal kamusal sağlık savunuculuğuna başladı. 1936'da Kanada Komünist Partisi’ne katıldı. 1936'da İspanya İç Savaşı'nın patlak vermesinden kısa bir süre sonra, Bethune hastanedeki görevinden istifa etti. İspanyol Cumhuriyet hükümetine yaptığı başvuru ile İspanya’ya gitti. En eski mobil kan transfüzyon hizmetlerinden biri olan kanı hızla toplayıp cephedeki hastanelere dağıtan ve istasyonlar kurdu. Yenilikleri birçok hayatı kurtardı, ama Bethune çok az kişisel itibar kazandı. Kan nakli hizmetini genişletmek için para gerekliydi, gitmek zorunda kaldı. Kuzey Amerika'da kan istasyonları için bir bağış toplama turuna çıktı, tamamladığında parasızlık nedeniyle İspanya'ya dönemedi; işsiz, yalnızlığa ve üzüntüye daldı. Bu yalnızlıkta Japon işgali altındaki Çin’e gitmeye karar verdi.

ÇİN'İN BEYAZ KAHRAMANI

Ocak 1938, Bethune Hong Kong'un genel merkezine 600 milden fazla yol yürüyerek Kuzeybatı Çin'deki Çin Sekizinci Yol Ordusu’na oradan da Çinli Mao Zedung liderliğindeki Çin Komünistleri’ne katıldı. Jin-Zha-Ji Askeri Bölgesi, General Nie yönetiminde Rongzhen, önde gelen bir Çin Komünist askeri lideri ve Halk Kurtuluş Ordusu'ndaki on mareşalden biri idi. Bu kolordu için birkaç ay içinde derme çatma hastane inşa etti. Batı Pekin Bölgesindeki hastaneler, ders kitapları yazdı. Tıp ve cerrahi üzerine ve genç Çinlileri eğitmeye başladı.

Bethune ve tıbbi ekibi sağlığını etkileyen saatler boyunca uzun süre çalıştı. Kanada'ya planlı bir dönüş öncesi İkinci Çin-Japon Savaşı sırasında, Bethune geçici bir ameliyathaneye çağrıldı. Genel koruma önlemleri o sıralarda yeni kabul görüyordu bunlardan biri cerrahi eldivenlerdi. Bethune’nin neşteri kendini yaraladı. Enfekte olmuş parmak. Trajik bir şekilde, ölümcüldü. Bethune 12 Kasım 1939'da sepsisten öldü. 1972'de Kanada hükümeti, Bethune’a “Ulusal Tarihsel Öneme Sahip Kanadalı", olarak Memleketi Gravenhurst'teki Ontario, Kanada Bethune Anıt Ev yapıldı. Bu anıt evde Bethune şöyle tanımlanır: "Profesyonel olarak, Bethune yetenekli, kendini işine adamış bir cerrah olarak uluslararası tanınırlık kazandı; sosyal olarak da alışılmışın dışındaydı. O karmaşık bir adamdı hem düşmanlık yaratabilir hem de ilham verebilir." York'taki Norman Bethune Koleji adı verildi.

Çin için Bethune unutulmaz kahramandı. Özellikleri özveriliğin, adanmışlığın ve sorumluluğun sembolü olarak, belirtildi. Bunların hepsi bir Çinli’de olması gereken ve kuşaklara aşılamak istenen özelliklerdi.

Çin halkı, Mao Zedung tarafından yazılan Norman Bethune başlıklı bir makale Çin'in her vatandaşına ulaştırıldı. Bildiride şu ifadeler yer alıyordu: "Yoldaş Bethune’nin ruhu, herhangi bir benlik düşüncesi olmayan diğerleri, büyük anlamıyla gösterildi. İşinde sorumluluk ve ona karşı büyük sıcak yürekliliği tüm yoldaşlar ve insanlar. Her Komünist, Onun... Hepimiz mutlak özveriliğin ruhunu öğrenmeliyiz. Bu ruhla herkes insanlara çok faydalı olabilir. Bir insanın yeteneği büyük veya küçük olabilir, ancak bu ruha sahipse, zaten asil fikirli ve saf, ahlaki bütünlüğe sahip ve kaba çıkarların üstünde, insanlar için değeri olan bir adam."

Bethune, Çin'de ona adanmış çok sayıda heykelleri olan nadir bir Batılıdır. Kanada ve Çin’de adına adanmış tıp kurumları vardır. Askeri Tıp Fakültesi, Bethune İhtisas Tıp Fakültesi ve Bethune Uluslararası Barış Hastanesi. Bethune, Çin’de, Devrimci Şehitler Mezarlığı'na gömüldü.

Hiçbir beklenti olmadan yalnızca insanlık için çalışabilmek çok özel bir ruh halidir. Bir yaşam nasıl olurun karşılığı olarak kendini insanlığa adamak için nasıl bir ruhsallık gerektirir. En can alıcı soru buradadır. Kapitalizmin yerleşik düşünce sistemi içinde çok başarılı olarak yaşamak daha sonra bu ortamı kendi değerleri için terk etmek. Çok özel bir ruh hali gerektirmektedir. Bu yaşantıda toplum için ama özellikle günümüz hekimleri için alınacak dersler vardır. Henry Norman Bethune sıradanlığın sığlığında yitmemiş kendini gelecek kuşaklar için sağlığın kamusal alanında geliştirmiştir. Ülküsü ve eylem gücü yüksek iç güdülü sağınlar tarihte yol gösterici olmuşlardır.