Kırsal bölgelere ekolojik tuvalet!
Tsinghua Üniversitesi Güzel Sanatlar Akademisi Ekolojik Tasarım Araştırma Enstitüsü’nden bir ekip, kırsal bölgelerdeki tuvaletlere yönelik yapılan araştırmalar sonucunda evler için en uygun olduğu düşünülen “alaturka-alafranga birleşimi” susuz tuvalet sistemini geliştirdi.
Yeni sistem, kırsal bölgelerde yaygın olan alaturka tuvaletlerin kullanılmasının yanı sıra, bu tuvaletlerin kolayca klozete dönüştürülmesine olanak tanıyor. Bu sayede, hem tuvaletin etrafındaki alanın temizliği korunuyor, hem de yaşlıların kullanımı için kolaylık sağlanıyor.
'SİFONLU' TUVALETİN SAKINCALARI
Çin’de başlatılan “tuvalet devrimi” ile ülke genelindeki tuvaletlerin koşulları gözle görülür şekilde iyileşiyor. Ancak kırsal bölgelerde plansız olarak kurulan sifonlu tuvaletler, su israfı, yeraltı sularında kirlilik ve organik madde kaybı gibi yeni sorunlara yol açıyor.
Sifonlu tuvaletler, uygun bir şekilde tasarlanmamaları durumunda, kırsal bölgelerdeki arıtma altyapısının yetersizliği nedeniyle çevrenin ve yeraltı sularının kirlenmesine neden oluyor. Bunun dışında kalitesiz sifon kullanımı, kirli su boşaltımının artışına ve depoların daha sık temizlenmesi nedeniyle masraf artışına sebep oluyor. Özellikle Çin’in kuzeybatı bölgelerinde suyun yetersiz olması ve kış aylarının çok soğuk geçmesi gibi nedenlerle sifonlu tuvaletlerin geniş çaplı kullanımı uygun görülmüyor. Köylerin ıslah çalışmaları kapsamında yürütülen "tuvalet devrimi", şehirlerdeki uygulamaların kopyalanarak sifonlu tuvalet sistemini kullanmanın tek seçenek olarak görülmemesi gerektiğini gösteriyor.
'ÇİFTE KULLANIM' BİR MECBURİYET DEĞİL
Tuvaletlerin yeniden yapılanması konusunda “çifte kullanım” da (alaturka tuvalet ile alafranga tuvalet birleşimi) bir mecburiyet değil. Çünkü böyle bir tasarım, masrafları artırıyor. Kırsal bölgelerde araştırma yaptığımız süreçte, daha iyi maddi koşullara sahip bazı köylüler, bir alaturka ve bir de alafranga olmak üzere iki tuvalet kurmayı tercih etti. Benzer talebe sahip köylülerin sayısı az değil.
Alafranga tuvalet, piyasa trendlerine de uygun. Gelişmiş ülkelerde de bu tuvaletler tercih ediliyor. Çin toplumu giderek yaşlanıyor. Kırsal bölgelerde yaşlı nüfusun oranı büyüyor. İnsanlar yaşlandıkça vücut fonksiyonlarında gerileme görülüyor. Artrit, yaşlılarda en sık görülen hastalıklardan biri. Çömelme, artritli yaşlılar için zor ve tehlikeli bir hareket. Çok hızlı ayağa kalkmak da baş dönmesine neden olabiliyor. Zemin kaygan olduğunda düşme tehlikesi olabiliyor.
Peki, o halde neden hâlâ alaturka tuvaletler kullanılıyor? Sebeplerden biri, bu sistemin bağırsak hareketlerine iyi gelmesi. İkincisi ise bunun bir tür alışkanlık olması. Uzun süredir alaturka tuvalet kullananlar için aniden alafranga tuvalet kullanımına geçmek rahatsızlığa yol açabilir. Dolayısıyla yeni tarz tuvaletler, alaturka ve alafranga tuvaletin mutlaka birleşeceği anlamına gelmiyor. Sınırlı koşullar altında farklı kullanıcıların farklı taleplerinin mümkün olduğunca karşılanması amaçlanıyor. Yani bu yeni tasarım, insanların sifonlu alafranga tuvaletlere yavaş yavaş alışmasını sağlayacak bir geçiş modeli niteliği taşıyor.
SUSUZ YÖNTEM
Tuvalet sistemi susuz bir toplama yöntemi kullanıyor. Hazneye öncelikle mikrobik aşılayıcı ve ek maddeler konuluyor. Zaman geçtikçe mikroorganizmalar, büyük miktarda organik maddeyi ayrıştırıyor. Böylece, temizleme sıklığı büyük ölçüde azaltılırken, kullanım ve bakım maliyetleri düşüyor. Aynı zamanda kalan ifrazat da mikroorganizmaların etkisiyle gübreye dönüştürülüyor. Tuvalete bir pisuvar yerleştiriliyor, idrar özel bir işlemle geri dönüştürülerek yeniden kullanılabiliyor veya zararsız olarak boşaltılabiliyor. Yükseklik farkı sayesinde tuvalette havalandırma sağlanırken daha rahat ve temiz bir ortam yaratılıyor.
Tasarımın orijinal amacı, acil ihtiyaçlara somut çözümler sunmak. Daha fazla tasarımcının günlük yaşamda hassas grupların taleplerini dikkate alarak, tasarımlarında onların gerçek ihtiyaçlarını ve taleplerini öğrenmesi. Tecrübe ve akılla, onlar için yeni bir yaşam ortamı oluşturmak, toplum için de yeni değerler ve uyum ortamı yaratmak.