Kıyamet Buzulu daha da hızlı eriyor! 2100'e kadar…
Bilim insanları yaratabileceği sonuçlar nedeniyle ona ‘Kıyamet buzulu’ diyor… Erimesi halinde deniz seviyesinde ciddi bir artış olacak. Buzulun altına ilerleyen sıcak deniz suyu yoğun bir erimeye neden olabilir…
Thwaites Buzulu 192 bin kilometrekarelik yüzölçümü ile Antarktika'nın en büyük buzullarından biri… Dolayısıyla bilim insanlarının da odağında. Antarktika Yarımadası'nın doğusundaki bu buzula erimesi durumunda oluşturabileceği tehdit nedeniyle "kıyamet buzulu" ya da “Doomsday Glacier” de deniyor.
YILDA 50 MİLYAR TON BUZ KAYBEDİYOR
Küresel deniz seviyesi yükselişinin yüzde 4'ünden sorumlu tutulan Thwaites, iklim değişikliği etkilerinin hızlanmasıyla yılda yaklaşık 50 milyar ton buz kaybediyor.
Buzulla ilgili ABD, Kanada ve Finlandiya'dan bilim insanlarınca yapılan bir araştırmanın sonucu, Proceedings of the National Academy of Sciences adlı dergide yayımlandı.
EL NİNO ETKİSİ! OKYANUSUN SICAK SUYU DERİNLİKLERİNE İLERLİYOR
El Nino'nun yaşandığı 2023 yılı Mart ve Haziran ayları arasında alınan radar verilerinin de kullanıldığı araştırmada bilim insanları, deniz suyunun gelgitlerle birlikte buzulun içine ve dışına aktığını, sıcak okyanus suyunun bir kısmının da buz oluşumunun derinliklerine doğru ilerlediğini ve doğal kanallardan geçerek boşluklarda toplandığını buldu.
Ilık deniz suyu girişlerinin ilkbahar gelgiti sırasında karadan 6 kilometre daha içeriye ulaştığını tespit eden araştırmacılar, buzulun altına doğru ilerleyen daha sıcak deniz suyunun, buz tabakasının kütlesindeki değişimleri açıklamaya yardımcı olabileceğini belirtti.
EN HIZLI GERİ ÇEKİLME
Çalışmada, basınçlı deniz suyunun yoğun bir erimeye neden olarak buzulun geleceğini daha da tehlikeye atabileceği, bu durumun buzulun alt kısmını her yıl 20 metre eritebileceği vurgulandı.
Thwaites Buzulu'nun 1979'dan 2017'ye kadar 634 groston kütle kaybı yaşadığı ve 1992'den 2011'e kadar merkezdeki toprak hattından yılda 1 kilometre hızla geri çekildiği hatırlatılan araştırmada, bunun Antarktika'daki en hızlı geri çekilmelerden biri olduğu bilgisine yer verildi.
TEHLİKEYE İŞARET ETTİ
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Başkanı Prof. Dr. Burcu Özsoy, Antarktika'daki Thwaites Buzulu'nda mevcut erimenin devam etmesi halinde 2100 yılına kadar deniz seviyesinin 65 santimetre yükselebileceğini, iklim değişikliğinin şiddetinin ve hızının bu yükselişi etkileyecek faktörlerden biri olduğunu kaydetti.
FLORİDA EYALETİYLE AYNI BÜYÜKLÜKTE!
8 Haziran Dünya Okyanus Günü dolayısıyla, iklim değişikliği ile artan atmosfer ve okyanus suyu sıcaklıklarının Thwaites Buzulu'na etkileri hakkında AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Özsoy, buzulun ABD'nin Florida eyaleti büyüklüğünde, İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda'nın toplamından büyük ve devasa boyutta olduğunu söyledi.
KİLİT TAŞI
Aynı zamanda İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Denizcilik Fakültesi Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve 8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Koordinatörü de olan Özsoy, Thwaites Buzulu'nun erimeye devam etmesinin, deniz seviyesinde önemli bir yükselmeye neden olabileceğini belirterek, "Tahminler, buzulun tamamen erimesinin küresel deniz seviyesinde 3,5 metreye kadar yükselmeye yol açabileceğini gösteriyor, ayrıca komşu buzulları tetikleme tehlikesi de var. Thwaites, Batı Antarktika Buz Levhası'nı destekleyen bir 'kilit taş' görevi görüyor. Buzul koptuğunda, bu durum buzul levhasının geri kalanının da parçalanmasına neden olabilir." dedi.
YILDAN YILA ERİYOR
Özsoy, şöyle devam etti:
Son yıllarda Thwaites Buzulu'nun erime hızı endişe verici bir şekilde arttı. 2020 yılında yapılan bir araştırma, Thwaites Buzulu'nun 2000'li yılların başından beri yılda ortalama 6 metre eridiğini göstermiştir. 2022 yılında yapılan bir başka araştırma ise buzulun 2010'dan beri yılda ortalama 8 metre eridiğini göstermiştir. Buzulun, her yıl kaybettiği buz miktarı yaklaşık 60 milyon olimpik havuza eş değerdir.
Buzulun bu hızla erimeye devam etmesi sonucu yakın gelecekte deniz seviyesinin önemli oranda yükselebileceği uyarısında bulunan Özsoy, bunun da deniz yaşamında değişikliklere, kıyı bölgelerdeki birçok bitki ve hayvan türünün yok olmasına ve biyoçeşitlilik kaybına yol açabileceğini dile getirdi.
KIYAMET BUZULU ERİYİNCE DENİZ SEVİYESİ NE KADAR ARTACAK?
Thwaites Buzulu'nun erime hızına bağlı olarak deniz seviyesinde beklenen yükselmenin farklı tahminlere göre değişiklik gösterdiğini kaydeden Özsoy, "Mevcut erime hızı devam ederse, 2100 yılına kadar deniz seviyesinde 65 santimetre yükselme bekleniyor. Bu bile ciddi sonuçlara yol açacak. Ancak bu tahminler kesin değildir ve birçok faktöre bağlıdır. İklim değişikliğinin hızı ve şiddeti, buzulların tepkisi ve insanların uyum çabaları gibi faktörler deniz seviyesinde ne kadarlık bir yükselme olacağını etkileyecek." dedi.
HANGİ ÜLKELER RİSK ALTINDA?
Özsoy, en fazla risk altındaki ülkeleri şöyle sıraladı:
Deniz seviyesinin yükselmesi tüm kıyı ve ada ülkelerini tehdit etse de bazı ülkeler bu tehdide karşı diğerlerinden daha fazla risk altındadır. Maldivler, Tuvalu, Marshall Adaları, Kiribati, Solomon Adaları gibi deniz seviyesine yakın ve alçak adalarda bulunan ülkeler sular altında kalma riski en yüksek olan ülkelerdir. Yoğun kıyı şeridi olan Bangladeş, Hollanda, Vietnam, Endonezya, Japonya gibi yoğun nüfuslu kıyı şeridine sahip ülkelerde deniz seviyesinin yükselmesi milyonlarca insanı etkileyecek ve büyük maddi hasara neden olacak. Deniz seviyesinin yükselmesine karşı en riskli 10 ülkeyi gösteren bir araştırma 2021 yılında Climate Central tarafından yapıldı. Bu araştırmaya göre, en riskli 10 ülke Hollanda, Bangladeş, Vietnam, Japonya, Endonezya, Birleşik Krallık, Filipinler, Mısır, Danimarka ve ABD'dir.
DENİZ DUVARLARI ÖNERİSİ
Bilim insanlarının deniz seviyesinin yükselmesine karşı uyum politikaları önerdiklerini aktaran Özsoy, bu öneriler arasında deniz duvarları inşa etmek, kıyı şeridini yükseltmek, su kaynaklarını korumak, tarımsal üretimde tuza dayanıklı ürünler yetiştirmek ve göç planları yapmak gibi önlemler bulunduğunu sözlerine ekledi.