Koçarlı’da çam fıstığı çalıştayı yapıldı: Çam fıstığı kırsal nüfusu yerinde tutuyor
Aydın’ın ihracatında kuru incirden sonra ikinci sırada yer alan çam fıstığı masaya yatırıldı. Aydın’da 20 bin hektar alanda üretim var. Türkiye ihtiyacının da yüzde 65’ini Koçarlı karşılıyor. En büyük sorun ise markalaşma, iş güvenliği ve genç çiftçi bulamama
Türkiye’nin en büyük üretimini gerçekleştiren Aydın’ın Koçarlı ilçesinde çam fıstığının geliştirilmesi ve sorunlarının ele alınması amacıyla düzenlenen ‘Çam Fıstığı Çalıştayı’nda, çam fıstığının ekim alanlarının genişletilmesi ve özellikle ihracatta markalaşmaya gidilmesi gerektiği vurgulandı. Kırsal nüfusun göç etmemesi ve onlara gelir elde edilmesi açısından çam fıstığının çok uygun bir ürün olduğu belirtildi.
Koçarlı Belediyesi ve Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi ortaklığı ile Koçarlı Belediye binasında yapılan çalıştaya, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İbrahim Gençsoy, Koçarlı Belediye Başkanı Nedim Kaplan, Koçarlı Kaymakamı Ersin Tepeli ve çok sayıda üretici katıldı. Öğretim üyeleri de çam fıstığı üzerine yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi verdi. Çalıştaya katılanlar şu konulara değindiler:
‘ÇAM FISTIĞININ KIYMETİNİ BİLİYORUZ’
Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İbrahim Gençsoylu:
“Çam fıstığı yüksek ekonomik değeri olan önemli bir orman ürünü. İçerdiği yararlı mineraller, doymamış yağlar ve proteinler, besleyici bir özelliğe sahip. Özellikle Akdeniz ülkelerinde yetişen tür daha kaliteli. Ülkemiz bu alandaki üretimde ilk sıralarda yer almakta. Orman köylümüzün önemli geçim kaynağı. 2022 yılı itibariyle 85 bin hektarda yılda bin 140 ton çam fıstığı üretilmektedir. Yüzde 90’ı yurt dışına ihraç edilmektedir. Aydın’ın ihracatında kuru incirden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Ege bölgesinde en fazla fıstık çamı Koçarlı’dadır. Aydın’da 20 bin hektar alanda üretimi yapılmaktadır. Üniversite olarak toprakların önemli değeri olan çam fıstığının kıymetini bilmekteyiz. Bu ürünün sorunlarını çözmek amacıyla üreticilerimize destek vermekteyiz. Bilimsel çalışmalar yürütülmüş olup, bölge ürününün değerini artırmak için çalışıyoruz.”
‘FİYATI ALTINLA ARIŞIYOR’
Koçarlı Belediye Başkanı Nedim Kaplan:
“İlçemizin yüzde 55’lik alanı dağlık ve yamaçtır. 450 metreye kadar zeytin, bunun üstendeki yüksek yerlerde de çam fıstığı ekili alanlarımız mevcuttur. Dünyanın en kaliteli çam fıstığı Mazon bölgesinde üretilmektedir. İlçemizin kırsal 30 mahallesi çam fıstığından geçinmektedir. Koçarlı ihracatının yüzde 65’i çam fıstığıdır. Çam fıstığının kendine göre yapısal sorunları var. Markalaşma sorunumuz var. 200 kiloluk çuvallar yerine küçük ambalajlarda satsak daha büyük katkı olur. Bölgemiz için çam fıstığı en elverişli ürün. Koçarlı’nın yüzde 65’lik kısmı dağlık. Başka ürün yetişmediği bölgelerde bu ürün yetişiyor. Sadece tabiatla kendini şekillendirmiştir. Fiyatı altınla yarışıyor. Orman köylüsü ciddi para kazanmazsa orada durmaz. Büyük bir iş kaynağı. Kırsalda yaşayan insanımız iyi gelir elde ediyor. Şehre inmek istemiyor. Kimseye de yük değil. Yangına ve diğer zararlılara karşı da bekçilik yapıyor. Bu işin bilimsel olarak yapılması ve daha iyi olması herkesin kabul ettiği yöntem olmalı. Bu konuda bize destek veren üniversitemize de teşekkür ediyoruz.”
‘ÇİFTÇİLER YAŞLANDI’
Prof. Dr. Hüseyin Başpınar’ın oturum başkanlığı yaptığı çalıştayda akademisyenler yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi verdi.
İklim değişikliği üzerinde duran Duygu Birol: “Çiftçilerimiz yaşlandı. Yeni nesil çiftçiler geliştirmeliyiz. Kırsal nüfus azalmakta. Kırsal nüfusu ayakta tutacak olan da çam fıstığı gibi ürünlerdir.”
Dr. Serap Bilgin: “Çam fıstığı ağaçları ülkemizde 174 bin 596 hektar alanda doğal olarak yetişmektedir. En geniş fıstık çamı alanı Koçarlı’dadır. Akdeniz’de İspanya, İtalya, Portekiz, İsrail ve Türkiye’de üretilmektedir.”
Dr. Handan Öner: “Orman köylülerine başka gelir kaynakları da yaratmalıyız. Ayrıca çam fıstıkçılığının geliştirilmesi ve özellikle yüksek çamlardan fıstığın toplanması konusunda tekniğin geliştirilmesi gerekmektedir. Çam fıstığı zararlılarına karşı etkin mücadele de edilmesi gerekiyor.”
Dr. Burak Erdem Algül: “Çam fıstığını geliştirmek amacıyla Koçarlı’nın bütün köylerinde teknik incelemeler yapıyoruz ve bu ürünün geliştirilmesi için üreticilere bilgi vermekteyiz. İlk yıl 12 köyde inceleme yaptık. Elde ettiğimiz verileri daha sonraki yıllarda yapacağımız inceleme ve takiplerde değerlendireceğiz. Amacımız ürünün kalitesini ve randımanını artırmaktır. Bilimsel yöntemlerle ürünümüzün bölgede geliştirilmesini amaçlıyoruz. Aydın çam fıstığında yüzde 35 protein değeri var. Ben böyle bir değeri başka yerde görmedim. Bu anlamda çok kaliteli bir ürün.”
MARKALAŞMA ADIMLARI
Aydın Ticaret Borsası’ndan Emine Ceylan Özdemir, markalaşma konusundaki çalışmaları anlatarak, “Bu kadar kıymetli ürünün bir tek ilde olması bile büyük bir nimet. Bunun geliştirilmesi ve ihracatının artırılmasına çalışmalıyız. Bu konuda markalaşmaya önem veriyoruz ve coğrafi işaret alınması için AB’ye başvuruldu.” dedi.
‘ÖLÜMÜNE FISTIK HASADI’
Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ziraat Aletleri Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Tuna Doğan, çam fıstığının toplanmasında yaşanan sıkıntıları ve geliştirilen makineler hakkında bilgi verdi. Doğan şunlara değindi:
“Çam fıstığı geleneksel yöntemlerle hasat ediliyor. Bu alanda işçi bulmak çok zor. Ücretler yüksek. Üreticiler 20-25 metre yüksekliği olan ağaçlara tırmanarak sırıkla ürün toplamaktadır. Düşmeleri halinde kurtulmaları çok zor. İş güvenliği konusunda sıkıntılar var. Güvenlik önlemi almadan hasat yapmaktadırlar. Kozalakların kafaya düşmemesi için kask bile kullanmıyorlar. Kendilerini garanti altına alarak yapmalılar. Ben buna, ağaçta ölümüne fıstık hasadı diyorum. Yaptığımız araştırmada hastanelerde de kayıt yok. Ağaçtan düştü öldü, denmiyor. İstatistik de tutamıyoruz. Bu alandaki iş kazalarını mekanizasyonu artırarak önüne geçebiliriz. Ancak geliştirilen makineler pahalı ve dağlık arazide kullanmak çok zor. Bu da ciddi bir sorun. Avrupa’da da aynı sorunlar yaşanıyor. Gövde sarsıcı araçlar geliştirilmiş. Bazı araçları bölgemizde denedik. Pahalı olduğu için verimli olamadı. Ancak kooperatif kurularak ortak kullanılırsa belki verimli olur.”
İHRACATÇI SERKAN KARATOSUN: ‘STRATEJİK ÜRÜN’
Çam fıstığı üreticisi ve aynı zamanda ihracatçısı da olan Serkan Karatosun, ürünün stratejik olduğunu belirterek, rakiplerimizin gerisinde kalmamamız gerektiğini vurguladı. Karatosun, şunları söyledi:
“Benim 3 bin 500 dekar arazide çam fıstığım var. Bu ürün stratejik bir ürün. Babadan oğula geçiyor ancak zorluğundan dolayı yeni nesiller bu işi yapmak istemiyor. Çamlarımız büyük emek istiyor ve 3 yıl sonra ürün veriyor. Bölge çapında alım yaparak işliyor ve sonra ihraç ediyoruz. Kaliteli üründe iddialıyız. Türkiye’nin ihtiyacının yüzde 65’ini biz karşılıyoruz. Önümüzdeki yıllar için yüzde 15 büyümeyi hedefliyoruz. Bölgede boş arazileri değerlendirmeliyiz. Orman köylüsünün sorunları çözülmeli. Aydın’da 60-70 köy bununla geçiniyor. Var olanı da korumalı ve geliştirmeliyiz. Rakiplerimiz bu alanda çalışıyor. Piyasayı onlara kaptırmamalıyız.”