Körfez’in güvenliği için Rusya-İran girişimi

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, önceki gün Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da Körfez İşbirliği Konseyi’ne (KİK) üye ülkelerin dışişleri bakanlarıyla görüştü. Suudi Arabistan, Kuveyt, Bahreyn, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman’dan oluşan Körfez Ülkeleri’ni “kıymetli birer ortağımız” olarak niteleyen Lavrov, beşincisi düzenlenen Rusya-KİK arası stratejik diyalog buluşmasını “Bugün büyük bir etkinlik yapıyoruz.” sözleriyle değerlendirdi. Lavrov, Batılı ulusların ABD’nin liderliğinde bir tek kutuplu dünya kurmaya çalıştığını belirterek Ukrayna’da savaşın uzamasından Batı bloğunun sorumlu olduğunu söyledi. Bölge merkezli haber kaynakları, Lavrov’un ‘Körfez’in güvenliği için İran’la bir inisiyatif başlattıklarını’ söylediğini kaydetti.

KÖRFEZ’DEN YAPTIRIMA KATILMAMA SÖZÜ

Ukrayna’ya gönderilen ağır silahların BM Sözleşmesi’nin ihlali anlamına geldiğini vurgulayan Lavrov, bunların derhal ülkeden geri çekilmesi çağrısı yaptı. Körfez ülkelerinin Ukrayna’daki krizin doğasını anladığını ve dengeli bir yaklaşım izlediğini ifade eden Lavrov, Körfez devletlerinin Moskova’ya karşı Batı yaptırımlarına katılmama sözü verdiğini açıkladı. Lavrov, Yemen’de çatışmanın durdurulması ve Filistin’de iki devletli çözüm gibi konularda Suudi Arabistan’ın girişimlerine destek verirken, Suriye Arap Cumhuriyeti’nin yeniden Arap Birliği’ne kabul edilmesi gerektiğini söyledi. Lavrov, yaptığı basın açıklamasında Körfez ülkesi temsilcilerinin bu ihtiyaca yönelik anlayış gösterdiğini kaydetti.

Körfez’e kıyısı olan Arap ülkelerinin Ukrayna krizi konusundaki tutumunun ortak olduğunu belirten Suudi Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan da Yemen’de de adil bir siyasi çözümden yana olduklarını öne sürdü.

İRAN’LA ORTAK İNİSİYATİF

Lavrov, Riyad zirvesinde gündeme gelen konulardan birinin Arap monarşileriyle İran İslam Cumhuriyeti arasındaki ilişkiler olduğunu ifade etti. Rusya’nın dünyanın en önemli bölgelerinden birisi olan Basra Körfezi için bir “Kolektif Güvenlik Konsepti” oluşturulması için uzun süredir çalıştığını ifade eden Lavrov, bu kapsamda geçen yıl Rus Bilimler Akademisi Doğu Çalışmaları Enstitüsü’nde düzenlenen ve hem Körfez ülkeleri hem İran’dan önemli uzmanların katıldığı verimli bir toplantı düzenlediklerine işaret etti.

El Arabiya’nın haberine göre Lavrov, Körfez’in güvenliği için İran’la hazırladıkları ortak bir plandan söz etti. Katar’ın el-Cezire televizyonunun haberine göre ise Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya’nın Fars Körfezi’ne kıyısı olan Arap ülkeleriyle olduğu gibi İran’la da ekonomik ilişkilerini geliştirdiğini belirtti ve Rusya ve İran’ın Körfez’in güvenliğine yönelik ortak bir planından söz etti. Lavrov’un dün Bahreyn’de de bu plandan söz ettiğinin belirtildiği haberde Lavrov’un “Rusya ile İran İslam Cumhuriyeti’nin bölge güvenliği konusunda bir girişimi söz konusudur, biz şu an bu belgeyi güncelliyoruz.” dediği nakledildi.

RUSYA’NIN GÜVENLİK KONSEPTİ

Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı, 24 Ağustos 2021 tarihinde “Rusya’nın Basra Körfezi için Kolektif Güvenlik Konsepti” başlıklı bir belge yayınlamıştı. Bu belgede, Basra Körfezi’nde güvenliğin sağlanması ve güven inşa edilmesinin Rusya’nın dış politika önceliklerinden biri olduğu ifade edilmişti. Rusya’nın önerdiği güvenlik konseptinin dayandığı beş temel şöyle sıralanmıştı: 1) Devletlerin bağımsızlığı, egemenliği ve toprak bütünlüğüne dayalı dış müdahaleyi reddeden bir çözüm modeli. 2) Çok taraflılık. 3) Güvenliğin bölünmezliğine dayalı evrensel bir sistem inşası. 4) Kapsayıcılık ve adım adım ilerleme prensibi. 5) Karşılıklı güven inşasına dayalı aşamalara dayanan bir başarı ilkesi.

Rusya bu belgede ortak hedefin müreffeh ve çatışmalardan arınmış bir Ortadoğu olduğunu vurgularken ülkenin BM Güvenlik Konseyi, Körfez İşbirliği Konseyi, İslam İşbirliği Teşkilatı gibi kurumlarla bu kapsamda işbirliği yapmaya hazır olduğu ifade edilmişti.