Kosova’da NATO kışkırtması

Sırbistan’dan ABD müdahalesiyle kopartılmaya çalışan Kosova, bölgede yaşayan Sırp vatandaşlara yönelik bir kışkırtmaya sahne oldu. NATO müdahalesiyle kurulan ve dünyada çok sayıda ülkenin tanımadığı Kosova hükümeti, 1 Ağustos’ta ülkede yaşayan herkesin Kosova pasaportu ve araç plakası almak zorunda kalacağını açıkladı. Bunun üzerine sınırdaki Mitrovica şehrinde Kosovalı Sırplar ayaklandı.

Kosova yönetiminin kendilerini bir gecede yabancı durumuna düşüren kararını protesto eden Sırplar, Jarinje Sınır Kapısı yakınlarına araçlarla barikat kurdu. Şehirden silah sesleri yükseldi. Sırbistan ordusunun sınırı geçtiği iddia edildi. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, yaptığı açıklamayla kararlılık mesajı verdi ve krize çözüm sağlayacaklarına olan inancını dile getirdi. Kosova yönetimi kararın uygulanmasını bir aylığına ertelediklerini açıkladı.

YANGINA KÖRÜKLE GİTTİLER

Önceki gün sabah erken saatlerde Mitrovica’da yaşayan Kosovalı Sırpların, hoparlörlerden siren sesleri çalındıktan sonra hareke geçip Sırbistan-Kosova sınırını kapattığı haberleri ajanslara düştü. Kosova Polisi Müdür Yardımcısı Besim Hoti, AA'ya yaptığı açıklamada, Kosovalı Sırpların araçlarla sınır geçişlerini kapattığını doğrulayarak, polis güçlerinin de Brnjak ve Jarinje sınır kapılarında geçişi engellediğini ifade etti.

Kosova polisi ayrıca, bazı yerlerde silah sesleri duyulduğunu belirterek, bunlardan bazılarının polis güçlerine yönelik olduğunu ancak kimsenin yaralanmadığını bildirdi. Gerginlik tırmanırken Kosova hükümeti, kimlik kartları ve araç plakaları için yarından itibaren yeni yasanın yürürlüğe gireceğini belirterek yangına körükle gitti.

Diğer yandan NATO'nun Kosova Gücü (KFOR), Kosova'nın kuzeyinde istikrarın tehlikeye girmesi durumunda müdahaleye hazır olduğunu duyurdu. KFOR'un Kosova'daki tüm vatandaşların hareket özgürlüğü için çalıştığına işaret edilen açıklamada, "KFOR, sahada görünür ve güçlü bir duruş sergilemektedir. Kosova'daki güven ve huzuru sağlamak için gereken her türlü önemi alacaktır." ifadesine yer verildi.

VUCİC’DEN KARARLILIK VE ÇÖZÜM VURGUSU

Gelişmelerle eş zamanlı olarak Sırbistan ordusunun Kosova sınırını geçtiği ve çatışmayı körüklediği iddia edildi. Sırbistan Savunma Bakanlığı ise Kosova'ya herhangi bir müdahalede bulunmadıklarını ve sosyal medyada yaşanan bilgi bozumuna (dezenformasyona) itibar edilmemesi gerektiğini belirtti.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, önceki akşam ordu kurmaylarıyla yaptığı toplantının ardından kameraların karşısına geçerek ulusa sesleniş konuşması yaptı. Sırbistan Genelkurmay Başkanı Milan Mojsilovic’in Kosova'daki NATO Gücü (KFOR) komutanıyla “hakkaniyetli bir görüşme yaptığını” belirten Vucic, Kosova ile kısa zamanda bir çözüm yolu bulmayı ümit ettiklerini belirterek, "Umarım iyi haberler alacağız ve bu durum yarın çözülecek." dedi.

Kosova'daki Sırpların durumunu değerlendirirken, “Kosovalı Sırpların, daha fazla zulme tahammül etmeyeceği görülmüştür.” ifadesini kullanan Vucic, sınırda yolu kapatan Kosovalı Sırplara şöyle seslendi: “Sizlere ölçülü ve cesur duruşunuz için teşekkür ediyorum. Sırp adını koruduğunuz, korkusuzluğunuz ve Sırbistan’a desteğiniz için sizlere minnettarım.”

Kosovalı Sırplardan, Arnavutlara yönelik bir saldırı ya da kışkırtma olmayacağı yönünde söz aldığına işaret eden Vucic, "Biz barış için uğraşacağız ama size açıkça söyleyeyim ki asla teslim olmayacağız. Sırbistan kazanacak!" şeklinde konuştu.

RUSYA’DAN SIRBİSTAN’A DESTEK

Kosova gerilimine ilişkin Rusya'dan ilk açıklama geldi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zaharova, "Kosova ile arkasındaki ABD ve AB, provokasyonları durdurmalı. Sırpların haklarına saygı duyulmalı." şeklinde net bir mesaj verdi.Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da daha sonra konuyla ilgili görüş bildirdi. Peskov, “Elbette Sırbistan’ı destekliyoruz. Kosova Sırplarına yakınız. Kosova otoritelerinin taleplerinin kesinlikle makul olmayan talepler olduğuna inanıyoruz.” şeklinde konuştu. Kosova’nın bağımsızlığını tanıyan Batı hükümetlerini, bölgedeki yetkilileri bu pervasız eylemlere karşı uyarmaya çağıran Peskov, orada yaşayan Sırpların haklarının korunması gerektiğini belirtti.

TÜRKİYE’DEN İTİDAL ÇAĞRISI

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Sırbistan Dışişleri Bakanı Nikola Selakoviç ve Kosova Dışişleri Bakanı Donika Gervalla Schwarz ile ayrı ayrı telefonda görüştü. Bakanlıktan yapılan bilgilendirmeye göre Çavuşoğlu, Sırbistan ve Kosova sınırındaki gerilim nedeniyle Sırbistanlı mevkidaşı Selakoviç ve Kosovali mevkidaşı Schwarz ile ayrı ayrı telefon görüşmesi yaptı. Görüşmede Bakan Çavuşoğlu muhataplarına, Türkiye’nin, Balkanların barış ve istikrarına daima önem verdiğini belirterek, bölgede yeni gerilimler yaşanmasının kimsenin yararına olmadığını, sağduyunun hakim kılınması gerektiğini ve Türkiye'nin gerilimi azaltmak için üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu iletti.

KOSOVA GERİ ADIM ATTI

Kosova hükümeti ise yarın hayata geçirilmesi planlanan Kosova'da yaşayan Sırplar dahil herkesin Kosova kimlik kartı ve plakasına sahip olma zorunluluğun 1 Eylül'e kadar ertelediğini ifade etti. Priştine’deki hükümet yaptığı açıklamada, Kosovalı Sırpların bu akşam sınır geçişlerini kapatma eylemini kınadığına işaret etti ve bunların Sırbistan'ın başkenti Belgrad tarafından hazırlandığı ileri sürüldü.

Avrupa Birliği Kosova Özel Temsilcisi Miroslav Lajcak da “Kosova’nın Josep Borell’in kararı bir ay erteleme önerisini kabul etmesini memnuniyetle karşıladıklarını” duyurdu. Borell’in Kosova ve Sırbistan’ı diyalog masasına davet ettiğini belirtirken ABD’nin Kosova Büyükelçiliği’nin verdiği “güçlü desteğe şükranlarını sundukları” ifade edildi. Öte yandan Sırp basınında Kosova’nın söz konusu erteleme kararını, ABD’nin Priştina Büyükelçisi Jeffrey Hovenier’in önerisiyle aldığı yazıldı.

‘KURTİ, BARUT FIÇISI YERLEŞTİRDİ’

Kosova Başbakanı Albin Kurti ise iyi tanıdıkları Sırp ulusal şovenizmi ile karşı karşıya olduklarını söyleyerek, "Siz vatandaşlarımız ve demokratik cumhuriyetimiz için gece gündüz çalışacağız, görevimizin başında olacağız." dedi. Bugünkü saldırgan eylemlerin Belgrad’da planlanıp kışkırtıldığını söyleyen Kurti, ayaklanmaların ana sorumlularının Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile Sırbistan Hükümeti'nin Kosova Ofisi Müdürü Petar Petkovic olduğunu öne sürdü.

Sırbistan’ın Kosova ve Metohija Ofisi Direktörü Petar Petkovic de konuyla ilgili açıklamalarda bulundu. Petokovic, Priştina’nın yaşamlarını savunan Sırplara karşı bir kışkırtma içerisinde olduğunu söyledi. Sırpların barış ve istikrar arzuladığını dile getiren Petkovic, diğer taraftan “Albin Kurti’nin terörüne maruz kaldıklarını” belirtti. Petkovic ayrıca Kurti’nin tek taraflı olarak Kosova’nın kuzey ve tüm Batı Balkanlarda yangın çıkarmak üzere bölgeye bir barut fıçısı yerleştirdiğini söyledi. Kurti hükümetinin Kosova’nın kuzey sınırına yüzlerce zırhlı araç ve silahlı birlik yerleştirdiğini vurgulayan Petkovic, Belgrad hükümetinin Sırpların özgürlüğünü ve yaşam hakkını savunurken barışçıl çözümde ısrar edeceğini söyledi.

BİR HAFTA ÖNCE WASHİNGTON’A GİTTİLER: ‘ABD’NİN DESTEĞİNE MUHTACIZ’

Kosova gerginliğinden günler önce Kosova Cumhurbaşkanı Vyosa Osmani ile Başbakanı Albin Kurti, Washington’da Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile bir araya geldi. Osmani, Rusya’nın Avrupa’yı Batı Balkanlar üzerinden istikrarsızlaştırmaya devam edeceğini ve bu nedenle bölgede ABD’nin desteğine ihtiyaçları olduğunu söyledi.

Osmani, görüşme sonrası açıklamada, ülkesinin demokratik dünyanın bir araya geldiğinde tiranlığa ve soykırımcı rejimlere karşı neler başarabileceğinin bir örneği olduğunu belirterek şöyle devam etti:

“Yirmi yıl önce o zaman yanımızda durduğunuz gibi, bugün de Ukrayna'nın yanındasınız. Bu nedenle, ABD ve Avrupa Birliğinin aynı gün uyguladığı yaptırımları hemen kabul ederek gösterdiğimiz gibi, Kosova halkının da Ukrayna'nın yanında olduğu konusunda Kosova adına sizi temin etmek istiyorum. Tabii ki bölge ülkelerinin tümüne bu konudaki çağrımızı yineliyoruz.”

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Avrupa'yı Batı Balkanlar üzerinden de istikrarsızlaştırmaya çalışmaya devam edeceğini anlatan Osmani, “Rusya'nın ve bölgedeki vekillerinin planlarının durdurulması için ABD'nin ve Avrupalı ​​müttefiklerimizin sarsılmaz desteğine ihtiyacımız devam edecek. Bu nedenle, demokrasiyi savunmada öncüler olarak, ülkemizin temelleri olan ortak değerlerimizi savunmada başarılı olduğumuzdan emin olmak için Biden yönetimiyle birlikte çalışmayı dört gözle bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.

Blinken ise "Risk altındaki Afganları cömertçe ağırladığınız, Rusya'nın saldırganlığıyla karşı karşıya kalan Ukrayna'ya ilk günden beri verdiğiniz güçlü destek, ev sahipliği de dahil olmak üzere Demokrasi Zirvesi'nde yaptığınız çalışmalar için tekrar teşekkür etmek istiyorum.” dedi.

ABD Başkanı Biden, 2021 sonunda yaptığı Demokrasi Zirvesi’ne Kosova’yı katmış ancak Türkiye’yi çağırmamıştı.