Kosova’nın arkasında ABD var

Kosova’daki Sırplar, ayrılıkçı hükümetin ‘kimlik ve plaka zorunluluğu’ kararına karşı sınırı kapattı. Sırbistan ile Kosova bir anda çatışmanın eşiğine geldi Gerilim Kosova yönetiminin Sırbistan'a karşı aldığı kimlik kartı kararının 30 gün sonra uygulanacağının açıklamasıyla dindi. Gerginliğin Kosovalı liderlerin Washington ziyareti sonrası yaşanması dikkat çekti.

Sırbistan ile Kosova arasındaki gerilim 31 Temmuz’da yeniden yükseldi. Kosova 1 Ağustos’ta, Kosova'da yaşayan Sırplar da dahil olmak üzere herkesin Kosova kimlik kartı ve plaka sahibi olmasını zorunlu hale getirecek yeni bir yasayı yürürlüğe sokmayı planlıyordu. 1 Ağustos’ta Kosova yönetimi yasanın bir ay süre ertelendiğini duyurdu.

SIRPLAR PROTESTO ETTİ

Kosova'da yaşayan Sırplar, söz konusu yasayı protesto etmek için Sırbistan ile olan iki önemli sınır kapısının yakınına kamyon, tanker ve diğer araçları park ederek polisi geçiş kapılarını kapamaya zorladı. Yükselen tansiyondan sonra 1 Ağustos’ta Kosova yönetimi yasanın bir ay süre ertelendiğini duyurdu.
Kosova’nun kuzeyinde Sırpların çoğunlukta olduğu bölgede yaşayan yaklaşık 50 bin kişi Sırp makamları tarafından verilen plakaları kullanıyor ve Kosova kurumlarını tanımayı reddediyor. Benzer protestolar geçen yıl plaka kurallarını değiştirme teklifleri üzerine yaşanmıştı.

VUCIC: KOSOVA SIRBİSTAN’IN PARÇASIDIR

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic yaptığı açıklamalarda Kosova’nın Sırbistan’ın bir parçası olduğunu söyledi. "Ne kadar zor olursa olsun teslim olmayacağız ve Sırbistan kazanacak” diyen Vucic, şunları söyled: diyalog “Her ne pahasına olursa olsun barışı korumaya çalışacağız, Arnavutlardan akıllarını başlarına almalarını ve Sırpların provokasyonlara kapılmamasını rica ediyorum.”

SIRBİSTAN’DAN RUSYA’YA TEŞEKKÜR

Vucic ayrıca Sırbistan'a verdikleri destek için Rusya ve diğer ülkelere de teşekkür etti: "Sırbistan'a destek verenlere teşekkür etmek istiyorum… Özellikle çok doğru tepki veren Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı temsilcilerine teşekkür etmek istiyorum."

Öte yandan Kosova Başbakanı Albin Kurti, planlanan önlemleri şu ifadelerle savundu: “Gerginliğe yer yok, istikrarsızlık ihtimali yok çünkü meşru ve yasal bir şey yapıyoruz. Şiddetten, tıkanıklıktan, istikrarsızlıktan, gerilimden bahsedenler bizden değil, kendilerinden bahsediyorlar”.
NATO'nun Kosova'daki barışı koruma misyonu olan ve Haziran 1999'dan bu yana bölgede barış ve güvenliği sağlamakla görevli KFOR ise, “Kosova'nın kuzeyinde istikrar tehlikeye girerse müdahale etmeye hazır olduğunu” ve “istikrarın korunması için gerekli tüm önlemlere başvuracağını” söyledi.

RUSYA: PROVOKASYON

Rusya ise, Kosova, ABD ve AB'yi “provokasyonları” durdurmaya ve Kosova'daki Sırplara saygı duymaya çağırdı. Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Kosova'nın yerel Sırplar için kişisel belgelere ilişkin yeni kurallarının Kosova'dan kovulmalarına yönelik yeni bir adım olduğu" belirtildi.

Uzun yıllardır Sırbistan'da yaşayan ve Balkanlar'daki siyasi gelişmeleri yakından takip eden Vatan Partisi Uluslararası İlişkiler Bürosu Üyesi Ahmet Şinasi Dalak'a Kosova'daki ihtilafı, arka planını ve ABD, AB ve Rusya’nın tutumunu sorduk.

Kosova ile Sırbistan arasında neler yaşanıyor? Arka planıyla birlikte anlatabilir misiniz?

Sırpların Kosova’da yaşadığı Kosovska Mitrovica adında bir bölge var. Bu bölgede daha önce de bu tip kışkırtmalar oldu. Burada Sırp kimliğine ve Sırp plakalı araçlara sahip insanlar var. Kosova hükümeti onların Kosova kimliği ve plakasıyla değiştirilmesi için bir son tarih açıklamıştı. O tarih 31 Temmuz’du. Bunlar Sırbistan'ın Kosova'yı tanıması için çeşitli kışkırtma adımları.

‘SONUN SADDAM GİBİ OLACAK’

Bu bölge aynı zamanda Arnavutların da yaşadığı bir bölge. Küçük bir Arnavut grup gösteriler yapıyor. Bu gruplar Vucic’e “Sonun Saddam gibi olacak” diyorlar. Bölgede aynı zamanda çevik kuvvet ekipleri de yoğun şeklide bulunuyor şu an. Sırplar ise giriş çıkış yollarını kapatıyorlar ki herhangi bir provokasyon yaşanmasın.
Sırplara karşı saldırı olması durumunda gerilim tırmanacaktır. Sırbistan bu konuda önlemlerini almış durumda. Sırbistan hükümeti Kosova’da yaşayan Sırplara kışkırtmalara alet olmamaları, geçici bir süre evlerinden çıkmamaları ve gerekli durumlarda Sırbistan makamlarıyla iletişime geçmeleri konusunda uyarılarda bulundu.

Kosova, kimliklerin ve plakaların değiştirilmesi noktasında ısrarcı olursa ne olacak?

Bu yolla Sırbistan'ın Kosova'yı tanımasını başaramazlar. Yakın zamanda önce bu konuda görüşmeler yapıldı fakat bir sonuca varılamadı.

Bu kışkırtmaların yaşanmasına şaşırmamak gerekiyor çünkü Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vucic, ABD ve AB’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlarını desteklemediğini, bunlara katılmayacaklarını açıkladı.

VUCIC’TEN NATO’YA: YUGOSLAVYA’YI BÖLDÜNÜZ

Aynı zamanda Vucic, NATO'nun Yugoslavya'yı bombaladığını,Yugoslavya'yı böldüğünü,bu dönemde çok sayıda insanın hayatını kaybettiğini, bunları unutmadıklarını ve o zor günlerde Sırbistan'a yardım eden Rusya ve Çin'in yardımları için onlara minnet duyduklarını belirten bir konuşma yapmıştı.

Rusya da bu konuda tarafsız kalmayacaktır ve Sırbistan'a destek verecektir. Zaten bu doğrultuda bir açıklamada bulundular. Bunun bir kışkırtma olduğunu söylediler.

Kosova'da büyük bir ABD üssü var, Bondsteel Üssü. Bu üste aynı zamanda AB’den güçler de var.

O halde Sırbistan Kosova meselesinin bir yandan ABD-Rusya meselesi olduğunu söyleyebilir miyiz?

Tabii ki, hatta ABD-NATO-AB ile Rusya arasında bir mesele olduğunu söylemek daha doğru olur. Bu tip kışkırtmalar, Kosova’nın tek başına karar verip uygulayabileceği işler değildir. Kosova'nın öyle bir iradesi ve gücü yok. Arkasındaki ABD desteği olmadan Kosova bu tip işlere kalkışamaz.

KOSOVA'NIN ARVANUTLUK'A İLHAKI PLANI

Ayrıca ABD, NATO ve AB, Kosova'nın Arnavutluk'a ilhakını planlanıyor. Böylece koridoru uzatmayı amaçlıyorlar. Kosova’yı Sırbistan'dan tam anlamıyla koparıp Arnavutluk'a bağlamak istiyorlar. Kosova'da bugün referandum yapılsa halkın çok büyük çoğunluğu Arnavutluk’la birleşme yönünde karar alır. Tabii bu yönde yapılan propagandaların ve medyada bu doğrultuda özel olarak çalışan insanların büyük etkisi var.

KORİDORU UZATMA PLANI

Koridoru uzatmak ilanından bahsettiniz. Bunu açar mısınız?

Kosova'nın denize bağlantısı yok. Denize bağlantısı olan bölgelerden lojistik destek sağlamak amacı var burada. O bağlantı bölgeleri Arnavutluk'un Tiran Limanı ve diğer başka limanları. Bosna'ya küçük bir koridor bırakmaları ve Hırvatistan'ı bölerek oradan bir liman yaratmaları da bu doğrultuda yapılan yapılan.

YENİDEN DEĞERLENDİRME İHTİYACI

Bu yeni gelişmeler şunu gösteriyor: Bölgede bugün yaşanan gelişmelere taze bir gözle bakmak gerekiyor. Yugoslavya'nın bölünmesinden sonra yaşanan dönemi iyi tahlil etme ihtiyacı var.

Bir örnek vermek gerekirse; bütün sahil kısımları Hırvatlara verilmiş durumda. Dalmaçya kıyılarındaki en güzel yerleri, en turistik yerleri Hırvatlar aldı. Bunlar otoyollarla Avrupa'ya bağlandı ve bütün Avrupa için tatil mekanları haline geldi. Bu Hırvatistan’a çok büyük miktarda gelir sağlıyor. Hırvatistan’ın bu avantajına karşın Bosna Hersek'in, Kosova'nın, Sırbistan'ın ve Makedonya'nın hiçbir deniz bağlantısı yok.

BUNDAN SONRA NE OLACAK?
Bundan sonra neler olacağını düşüyorsunuz?

Şu an Sırbistan'daki insanlar rahat, çünkü bunun bir kışkırtma olduğunu biliyorlar. Eğer bu kışkırtmalar ölümcül bir düzeye çıkmazsa Sırbistan bölgeye müdahale etmez. Sırbistan hükümeti bu konuda tecrübeli ve temkinlidir. Geçmişte bundan daha ciddi olaylar oldu.

Bu kışkırtmalar, Kosova meselesini canlı tutmak, gündemde tutmak için yapılıyor. Bir diğer amaç ise Kosova'da yaşayan Sırpları Kosova'dan dışarı çıkarmak. Tabii Kosova'da yaşayan Sırplar buna karşı mücadele ediyorlar.