Kovid-19 sıcakta canlı kalabilir mi?

Fransız bilim insanları, virüsü öldürmek için sıcaklığı neredeyse kaynama noktasına getirmek zorunda kaldıklarını belirttiler. JAMA Network Open dergisinde yayınlanan bir makalede ise Çinli araştırmacılardan oluşan bir ekip, Doğu Jiangsu eyaletinde Huaian'daki bir hamamda, yüksek sıcaklığa rağmen virüsün bulaşma kabiliyetini kaybetmediğini kaydetti.

South China Morning Post gazetesinin Pekin’deki bilim ve teknoloji yazarı olan Stephen Chen, 14 Nisan 2020 günkü yazısında Fransız ve Çinli bilim insanlarının yazdığı iki farklı bilimsel makaleye gönderme yaptı, Kovid-19 virüsünün yüksek sıcaklıklarda da yaşamını sürdürme ihtimalinin fazla olduğuna dair bazı bulgular olduğuna dikkat çekti.

TEKNİSYENLER RİSK ALTINDA

Stephen Cheng’in aktardığına göre, Profesör Remi Charrel ve Fransa’nın güneyindeki Aix-Marseille Üniversitesi'nden meslektaşları, Kovid-19 virüsünü laboratuvar koşullarında, 60 santigrat dereceye (140 Fahrenheit) kadar bir saat ısıttılar ve bazı hücrelerin halen çoğalabildiğini gözlemlediler.

Hakemli olmayan makale, geçen cumartesi günü www.bioRxiv.org sitesinde yayınlandı. Fransız bilim insanları, virüsü tamamen öldürmek için sıcaklığı neredeyse kaynama noktasına getirmek zorunda kaldıklarını yazdılar. Sonuçlar, virüs üzerinde çalışan laboratuvar teknisyenlerinin risk altında olduklarına işaret ediyordu.

Fransa'daki ekip, bir hastadan izole edilen bir virüs numunesi ile viral aktivite testleri için standart bir konakçı materyal olan Afrika yeşil maymunu böbrek hücrelerini enfekte ettiler. Hücreler, gerçek hayattaki biyolojik kontaminasyonu (bulaşma) simüle (benzetim, taklit) etmek için biri "temiz" ve diğeri hayvan proteinleriyle "kirli" olmak üzere iki farklı ortamı temsil eden tüplere yüklendi.

Isıtma işlemi, kirli tüpteki enfektivitede net bir düşüşe neden oldu, ancak başka bir enfeksiyon turuna başlayabilecek kadar yeterli yaşam belirtisi kaldı. Buna karşılık ısıtma işlemi, temiz ortamdaki viral hücreleri tamamen devre dışı bıraktı.

Oysa Singapur ve önümüzdeki aylarda yazı yaşayacak ülkelerde, sıcak havaların Kovid-19'un yayılmasını azaltabileceği umudu vardı.

92 DERECEDE 15 DAKİKA

60 derecede bir saat uygulaması, Ebola da dahil olmak üzere çok çeşitli ölümcül virüsü bastırmak için test laboratuvarlarında uygulanmıştı.

Deneyler sırasında, Fransız ekibi, daha yüksek bir sıcaklığın sorunu çözmeye yardımcı olabileceğini buldu. Örneğin, numuneleri 15 dakika boyunca 92 santigrat dereceye kadar ısıtmak, virüsü tamamen etkisiz hale getirebiliyordu.

Bu arada Cheng’in yazdığına göre, virüsü öldürmek ve laboratuvar çalışanlarının güvenliği ile algılama verimliliği arasında bir denge kurmak için, bazı bilim insanları tarafından ısı testleri yerine kimyasalların kullanılması öneriliyor.

'GERÇEK HAYAT DAHA KARMAŞIK'

Pekin'deki Çin Bilimler Akademisinde koronavirüsü inceleyen ekipteki bir mikrobiyolog ise, Çin yönetiminin laboratuvar çalışanları için riskin farkında olduğunu ve ekstra önlemler alındığını söyledi. Bilim insanına göre, “Fransız deneyi değerli bilgiler sağladı, ancak gerçek hayatta durum laboratuvar simülasyonlarından çok daha karmaşık olabilir. Virüs, ortamdaki bir değişiklikle oldukça farklı davranıyor. Bu bulmacaları çözmek için hâlâ birçok araştırma projesi devam ediyor.”

HAMAMDA BULAŞMA

Bununla birlikte, son zamanlarda yapılan bazı araştırmalar, Kovid-19'un yaz boyunca yayılmaya devam edebileceği konusunda endişe verici bir işaret verdi.

Bu ayın başlarında JAMA Network Open dergisinde yayımlanan bir makalede, Çinli araştırmacılardan oluşan bir ekip, Doğu Jiangsu eyaleti Huaian kentindeki bir hamamda salgın yaşandığını bildirdi.

Bir taşıyıcı, banyo ve sauna için 18 Ocak’ta bir merkezi ziyaret etti. Bir personel de dahil olmak üzere sekiz kişide, yaklaşık iki hafta sonra virüs etkisini gösterdi.

Banyo 40 dereceden daha yüksek bir sıcaklığa ve ortalama yüzde 60 neme sahipti. Hakemli JAMA Network Open dergisindeki makale şu saptamayla noktalanıyor: “Kovid-19 virüsünün geçirgenliği, sıcak ve nemli koşullarda zayıflama belirtisi göstermedi.”

Ancak Çin ekibinin makalesinde, virüsün hamamda hangi şekilde bulaştığına dair bir saptama veya bulgu yer almıyor. Örneğin, buhar zerreciklerine karışarak mı, yoksa kapı kolları gibi yüzeylerden mi bulaştığına dair bir bilgi verilmiyor.