Kripto yasası meclis komisyonundan geçti: Yasada hangi maddeler yer alıyor?
Kripto varlıklara ilişkin düzenlemeler içeren Sermaye Piyasası Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi.
Kripto varlıklara ilişkin düzenlemeler içeren Sermaye Piyasası Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi.
CHP: GECİKMİŞ BİR DÜZENLEME
Teklifin tümü üzerinde söz alan CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, kanun teklifini olumlu karşıladıklarını ancak gecikmiş bir düzenleme olduğunu söyledi. Türeli, diğer yabancı ülkelerdeki gibi Blockchain Strateji Belgesi'nin hazırlanması gerektiğini kaydetti.
Öte yandan Türeli, Hazine ve Maliye Bakanlığına "Bu alanın vergilendirilmesi konusunda bakanlığın düşüncesi nedir?"; Merkez Bankasına "Kripto parayı ödemelerde kullanacak mıyız?"; MASAK'a ise "Şu ana kadar şüpheli işlem bildirimi sonucunda ilave bir işlem yapıldı mı?" sorularını yöneltti.
DEVLET GARANTİSİ NİYE YOK?
DEM Parti Antalya Milletvekili Hakkı Saruhan Oluç da geç kalmış bir kanun teklifi olduğunu belirterek, Thodex vakasında yaşanan mağduriyeti örnek vererek geç kalmanın bir açıklamasının olması gerektiğini söyledi.
Kur Korumalı Mevduat Hesabı'na da değinen Oluç, "Kamu açısından büyük kara delik, topluma faturası açısından büyük kara delik ama birileri de büyük paralar kazandılar kur korumalı mevduattan, değil mi? Demek ki burada da bu gecikmenin birilerine büyük getirisi olmuş." dedi.
Küçük yatırımcıların korunmadığını savunan Oluç, "Banka mevduatlarında bile belli bir limite kadar küçük yatırımcılara devlet garantisi vardır, burada yok. Niye yok?" diye sordu.
VERGİLENDİRME NASIL OLACAK?
İYİ Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale, kanun teklifini olumlu bulduklarını belirterek, "Fakat bu kanun teklifi önümüzdeki dönemde hızla desteklenecek diğer kanun teklifleriyle birleştirmeli. Neden? Çünkü bizim bu platformda piyasada hesap verebilirlik ve şeffaflık kriterini sağlamamız gerekiyor." diye konuştu.
Kripto varlıkların "kara para aklama mekanizması" olarak görüldüğünü, bu durumun raporlarla sabit olduğunu kaydeden Özlale, bunun engellenmesi gerektiğini vurguladı.
Gelir eşitsizliğini azaltmak için daha adil bir vergi sistemi olması gerektiğinin altını çizen Özlale, "Burada hiçbir şekilde vergilendirilmeyen ve oldukça iyi bir kazanç sağlayan bir platform var; o yüzden, bu kanun teklifinden hemen sonra bizim bunun vergilendirilmesinin üzerinde mutlaka konuşmamız gerekiyor." ifadesini kullandı.
MHP: DÜZENLEME ZORUNLU
MHP İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu, düzenlemenin piyasaya ve yatırımcılara güven oluşturacağını söyleyerek, "Dünyada yapılan düzenlemelerde de aşağı yukarı bizdekine, yapılmaya çalışana benzer bir çerçevenin, ortak kanaatin oluştuğu anlaşılıyor." dedi.
Aksu, "Vergi kanunlarında değerleme, vergileme ölçüsü, istisna, indirim, vergiye ilişkin zorunlu alanların da bugün olmazsa yarın düzenlenmesi gerektiğini düşünüyoruz." sözlerine yer verdi.
'TARİHİ ADIM'
Saadet Partisi İstanbul Milletvekili Selim Temurci, kanun teklifinin tarihi bir adım olduğunu vurgulayarak, "Teklifte kripto varlıkların nasıl kategorize edileceğine dair bir şeyi göremiyoruz, muhtemelen bunlar sonraki aşamada gelecek." dedi.
Türkiye'deki yerleşik kişilerin yurt dışındaki platformlardan varlık alıp satabileceklerini belirten Temurci, "Yurt içinde faaliyet gösterdikleri bilinen 10 kripto varlık hizmet sağlayıcı firma içerisinde yabancı platformlar var mı?" diye sordu.
'OYUNU KURALA SOKUYORUZ'
AK Parti Uşak Milletvekili İsmail Güneş, Thodex vakasında yaşanan mağduriyeti hatırlatarak, "2021 yılında Thodex vakasından sonra aşağı yukarı 2 milyar dolar uçmuş gitmiş. Şimdi biz bu yasal düzenlemeyi yapmakla iyi yapıyoruz. Niye? Burada bunu alıp satacak olan belli, dolayısıyla nasıl saklayacağı belli ve dolayısıyla devletin denetiminde." ifadelerini kullandı.
Kanun teklifinin bugünün şartlarında çıkması gerektiğini kaydeden Güneş, "Bir boşluk var. Bu boşluğu nasıl gidereceğiz biz? Ve biz, bu vatandaşa 'Kardeşim, bu kripto paraları alıp satmayın' desek, internet üzerinden, yurt dışından yine alıp satacak." dedi.
Güneş, "Yani bir nizama sokuyoruz. Ortada bir oyun var ama hiçbir kural yok; en azından birtakım kurallar getiriyoruz. Ama ileride de bizi bekleyen tehlikeleri bilmemiz gerektiğini düşünüyorum." diye konuştu.
CHP THODEX VURGUNUNU GÜNDEME GETİRDİ
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, 22 yıl sonunda Türkiye'nin adeta hem kara para cennetine hem de kolay para kazanma cennetine dönüştüğünü savunarak, "Dünyanın mafya liderleri 400 bin dolar karşılığında Türk pasaportunu alıyor. Mafyalar, suç örgütü liderleri Türkiye'yi adeta teslim almış durumda." dedi.
"Thodex'e 2 milyar veren o vatandaşlara ne olacak?" diye soran Ağbaba, bu düzenlemenin vatandaşa bir garanti vermediğini ileri sürdü.
İŞTE YASA HAKKINDA MERAK EDİLENLER
KRİPTO YASASI NE ZAMAN UYGULANMAYA BAŞLAYACAK?
Kripto paralara ilişkin düzenlemeler Sermaye Piyasası Kanunu'nda yer alacak. Teklifle, bu kanuna kripto varlıklara ilişkin tanımlar eklenecek.
Kanun teklifi, 30 Mayıs Perşembe günü Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülecek. Komisyon sürecinin ardından teklif, TBMM Genel Kurulunda ele alınacak. Genel Kurulda kabul edilmesi halinde teklif kanunlaşacak ve Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girecek.
KRİPTO PARA BORSLARI NASIL HİZMET SAĞLAYACAK?
Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Sermaye Piyasası Kurulu'ndan (SPK) izin alınması zorunlu olacak. Ayrıca kripto varlık hizmet sağlayıcıların kuruluşlarına, faaliyete başlamalarına SPK tarafından izin verilebilmesi için bilgi sistemleri ve teknolojik altyapıları konularında TÜBİTAK'ın belirleyeceği kriterlere uygunluk aranacak.Kripto varlıklara yönelik yatırım danışmanlığı ve portföy yöneticiliği yapılmasına ilişkin usul ve esaslar da SPK tarafından belirlenecek.
FİYATLAR NASIL OLUŞACAK?
Platformlarda fiyatlar serbestçe oluşacak. Platformlar işlemlerin güvenilir, şeffaf, etkin, istikrarlı, adil, dürüst ve rekabetçi bir şekilde gerçekleşmesinin sağlanması, piyasa bozucu nitelikte eylem ve işlemlerin tespit edilmesi, önlenmesi ve tekrarlanmaması amacıyla emir ve işlem esaslarını belirleyecek, bünyelerinde gerekli gözetim sistemini kuracak ve her türlü önleyici tedbirleri alacak.
CÜZDAN VE FON KAYITLARI NASIL OLACAK?
Müşterilerin kripto para transferlerinin gerçekleştirildiği cüzdanlara ve fon transferlerinin gerçekleştirildiği hesaplara ilişkin kayıtlar kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından güvenli, erişilebilir ve takip edilebilir şekilde tutulacak. Tüm işlem kayıtlarının bütünlüğü, doğruluğu ve gizliliği sağlanacak. Müşterilerin kripto varlık transfer işlemlerinde, SPK ve Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yapılan düzenlemelere uyulacak.
MÜŞTERİ VARLIKLARI HAKKINDA DÜZENLEMELER NELER?
Platformların müşterilerine ait kripto varlıkları, müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurulması esas olacak. Müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıklara ilişkin saklama hizmetinin, Kurul tarafından yapılacak düzenleme uyarınca yetkilendirilmiş ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından uygun görülen bankalarca veya Kurulca kripto varlık saklama hizmeti sunma konusunda yetkilendirilmiş kuruluşlarca sunulması ve müşterilere ait nakitlerin bankalarda tutulması zorunlu olacak.
SORUMLU KİM OLACAK?
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının hukuka aykırı faaliyetleri ile nakit ödeme veya kripto varlık teslim yükümlülüklerini yerine getirememesinden kaynaklanan zararlardan kripto varlık hizmet sağlayıcıları sorumlu olacak. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, bilişim sistemlerinin işletilmesi, her türlü siber saldırı, bilgi güvenliği ihlalleri gibi fiillerden veya personelin her türlü davranışından kaynaklanan kripto varlık kayıplarından Türk Borçlar Kanunu'nun ilgili hükmü kapsamında sorumlu olacak.
KRİPTO PARALARA EL KONULABİLECEK Mİ?
Müşterilerin nakit ve kripto varlıkları, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının borçları nedeniyle, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mal varlığı ise müşterilerin borçları nedeniyle kamu alacakları için olsa dahi haczedilemeyecek, rehnedilemeyecek, iflas masasına dahil edilemeyecek ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamayacak.
Müşterilere ait nakit ve kripto varlıklara ilişkin tedbir, haciz ve benzeri her türlü idari ve adli talepler kripto varlık hizmet sağlayıcıları tarafından yerine getirilecek. Müşterilere ait nakit ve kripto varlıklara adli makamlarca el konulması halinde, el konulan varlıkların Kurulca yetkilendirilmiş saklama hizmeti sağlayan kuruluşlar nezdinde oluşturulan cüzdanlarda muhafazası için gerekli tüm işlemler adli makamlarca tesis edilecek.
CEZALAR NELER OLACAK?
İzin almaksızın kripto varlık hizmet sağlayıcısı olarak faaliyet yürüttüğü tespit edilen gerçek kişiler ve tüzel kişilerin yetkilileri 3 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin günden 10 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.
Kripto varlık hizmet sağlayıcı görevi nedeniyle kendisine tevdi edilen veya koruma, saklama ve gözetimiyle yükümlü olduğu para veya para yerine geçen evrak veya senetleri, diğer malları veya kripto varlıkları kendisinin ya da başkasının zimmetine geçiren kripto varlık hizmet sağlayıcı yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile diğer mensupları, 8 yıldan 14 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacaklar; kripto varlık hizmet sağlayıcının zararını tazmin edecekler.
Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde faile 14 yıldan 20 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezası verilecek. Ancak, adli para cezasının miktarı kripto varlık hizmet sağlayıcının ve müşterilerinin uğradığı zararın 3 katından az olamayacak.
KRİPTO PARALARDAN VERGİ ALACAK MI?
Düzenlemeyle vergilendirme getirilmiyor. Her yıl hizmet bedeli olarak platformların bir önceki yılki faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin yüzde biri SPK, yüzde biri de TÜBİTAK bütçesine ilgili yılın mayıs ayı sonuna kadar ödenip gelir kaydedilecek.
BUGÜNDEN SONRA İŞLEMLER NASIL OLACAK?
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti yürütenler, yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde, Kurulca belirlenecek belgelerle Kurula başvuruda bulunarak, ikincil düzenlemelerde öngörülecek şartları sağlayarak faaliyet izni almak üzere gerekli başvuruları yapacaklarına veya müşteri hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan üç ay içerisinde tasfiye kararı alacaklarına ve tasfiye sürecinde yeni müşteri kabul etmeyeceklerine dair bir beyan sunmak zorunda olacak.
Kanunun yürürlüğü sonrasında faaliyete başlamak isteyenler, faaliyetlerine başlamadan önce Kurula başvuruda bulunarak ikincil düzenlemelerde öngörülecek şartları sağlayarak faaliyet izni almak üzere gerekli başvuruları yapacaklarını beyan edecek.
Tasfiyeye gitmeyi tercih eden ya da belirlenen süre içerisinde Kurula başvuru yapmayan kuruluşlarda hesapları bulunan müşterilerin transfer taleplerinin yerine getirilmemesi izinsiz hizmet sağlayıcılığı faaliyeti suçunu oluşturacak.
Yurt dışında yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcılar, Türkiye'de yerleşik kişilere yönelik faaliyetlerini kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içerisinde sonlandıracak.
Müşterilerin kripto varlıkları nakde veya nakdi kripto varlığa çevirebilmelerine ve kripto varlıkların transferinin gerçekleştirilmesine imkan veren Türkiye'de yerleşik ATM ve benzeri elektronik işlem cihazlarının faaliyetleri, kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içerisinde sonlandırılacak; faaliyetini sonlandırmayan ATM'ler mahallin en büyük mülki idare amirinin bildirimi üzerine iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin mevzuatta belirlenen yetkili idareler tarafından kapatılacak.