Kriz büyüyor: Eylemciler Netanyahu’ya yanıt hazırlıyor

Hükümetin “Yüksek Mahkemenin yürütme üzerindeki denetimini kaldıracak” maddesini İsrail Meclisi (Knesset), 2. ve 3. oylamada 64 lehte oy ile kabul etti. Mecliste yasa tasarısı görüşmelerinin tamamlanmasının ardından oylamaya geçildiği sırada muhalefet milletvekilleri, yasa tasarısını boykot etmek için Meclis Genel Kurulu'nu terk etti, 56 muhalefet milletvekili oylamaya katılmadı.

İsrail Meclisindeki oylamanın ardından ülkede tansiyon zirve yaptı. Batı Kudüs'teki Knesset önünde ve ülke genelinde hükümetin yargı düzenlemesine karşı gösterilerin devam etti. İsrail polisi gösterilerin başladığı ilk anlarda 19 kişiyi gözaltına aldı. Sendikalar genel grev tehdidinde bulurken askerlerden de boykot tehdidi geldi.

CUMHURBAŞKANI UZLAŞI SAĞLAYAMADI

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, hükümet ile muhalefet arasında bir uzlaşı sağlayamadı. Hem hükümet hem de muhalefetin içindeki tartışmaların artması krizi derinleştiriyor.

Bazı çevreler, daha büyük ve daha derin bir bozulma olduğu konusunda uyarırken anlaşmazlıklar nedeniyle arabuluculuk çabaları başarısızlıkla sonuçlandı ve yasa kabul edildi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, düzensiz kalp atışları sorunu nedeniyle doktorlarının kendisine evde kalmasını ve istirahat etmesini tavsiye etmesi üzerine, “yargı reformunu” altı ay ya da bir yıllığına dondurabileceğini ifade etmişti. Bunun üzerine iktidar koalisyonun bileşenleri, Netanyahu’yu hem üstü kapalı olarak hem de açıkça eleştirdiler. Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Netanyahu'nun olası Knesset’teki oylamaya katılmamasına yönelik, “Öyle görünüyor ki bu siyasi bir hastalık, yalnızca sağcıların gerçekten yönetebileceği bir darbe yapmak için hayatının fırsatını kaçıracak.” ifadelerini kullanmıştı.

Ayrıca, Netanyahu’yu, bazı generalleri “orduyu dağılmaktan ve ayaklanmadan kurtarmak amacıyla” bir uzlaşıya ikna etmeleri için bakanları toplantılara göndermekle suçlayan Ben-Gvir, Netanyahu’yu hükümet koalisyonunu dağıtmakla tehdit etti.

GÖSTERİCİLERDEN LAPİD’E TEPKİ

Öte yandan muhalefet lideri Yair Lapid, Cumhurbaşkanı Herzog'un protesto gösterilerinin durdurulması karşılığında “hükümet planını 15 aylığına dondurulması” önerisini kabul edebileceklerini açıklaması üzerine sahadaki protesto gösterilerinin organizatörleri Lapid’e tepki gösterdiler. “Yargı reformu karşıtı hareketin” en önde gelen isimlerinden biri olan Roy Neuman, “Bu anlaşma, yalnızca Netanyahu’ya başarısızlıklarından kurtulması için bir çıkış yolu sunmayı amaçlıyor” yorumunda bulundu. Neuman, ertelemenin planın uygulanmasını durdurmayacağınınn altını çizdi.

Protesto gösterilerinin önde gelen isimlerinden bir başkası ise akla yatkınlık yasasının, hükümetin, devlet dairelerindeki üst düzey yetkilileri, yasalara hesap vermeden atama ya da görevden alma gibi kararlar almasına izin vermek için meclise getirildiğini belirtti. Bu kararların ilki olarak İsrail Hükümeti Yargı Danışmanı Ghali Behrav-Mayara’nın görevden alınması ve yerine Netanyahu'nun yargılandığı yolsuzluk davasında davayı hafif bir ceza ile sonuçlandırarak Başbakanın görevine devam etmesini sağlayacak başka bir ismin atanması beklendiğini söyledi. Protestocu İsrail’in eski Başbakanlarından Ehud Olmert’in, Netanyahu'ya yöneltilen suçlamalardan çok daha az suçlamayla iki yılı aşkın süredir hapiste olduğunun altını da çizdi.

BİDEN’A DA TEPKİ

Diğer taraftan İsrail toplumundaki bölünmüşlük haline son vermeleri ve tüm taraflara “giderek bölücü olmaya başladığını” söylediği yargı reformu için “acele etmeyin” diyen ABD Başkanı Joe Biden ise bütün kesimlerin eleştirilerine maruz kalıyor. Sol çizgideki Sicha Mekomit adlı haber sitesinin baş editörü Myron Ravafort, makalesinde, “ABD yönetiminin İsrail'i Orta Doğu’da liberal batının değerlerini taşıyan bir ülke olarak gördüğünü ve bu yüzden İsrail'in korunması ve mümkün olan her şekilde yardım edilmesi gerektiğine inandığını” yazdı. Ravafort “ancak son 56 yılda İsrail işgalinin gerçek yüzünü, Filistinlilere uyguladığı ayrımcılık ve yağmacılığı bilenler için İsrail’in demokratik bir ülke olduğunu söylemenin acı gerçeği örten akılsızca ve içi boş sözler olduğunu” vurguladı. Ravafort, yıllardır ABD ve dünya kamuoyuna İsrail’in demokratik bir ülke olarak gösterildiğini inkar etmenin güçlüğüne de dikkati çekti.