Kuantum işlemci geliştirme projesine Alman devletinden fon

Hamburg merkezli Alman Havacılık Merkezi’nin (DLR) 67 milyon avroluk kontratında yeni bir kuantum işlemcisi geliştirilecek. "Kafesli İon" tabanlı bir işlemci olacak. Bu işlemci hazır olduktan sonra DLR'nin bulut tabanlı platformları ve benzeri özel networklerinde kullanılacak. Projenin ikinci safhasında ise kuantum işlemcileri yapboz gibi birleştirilerek ölçeklenebilir çok çekirdekli kuantum işlemcileri üretilecek. Bu işlemcilerin kapasitesi qubit ile ölçülüyor ve 4 sene içinde Universal Kuantum'un 100 qubit kapasitesinde işlemciyi geliştirmesi hedefleniyor. Kuantum bilgisayarların günümüz toplumlarını ve uygulamaları gerçekten dönüştürebilmesi için ise milyon qubit seviyelerinde makinelerin gerekeceği düşünülüyor. İngilizlerin mühendislik şirketi Rolls Royce da kuantum işleme becerilerine yatırım yapan firmalar arasında. Kuantum işlemlerinin temelinde, mevcut 1 ve 0 olan ikili düzen yerine üçlü düzen (var, yok, hem var hem yok) geçilmesi durumu var ve çözülmeye çalışılan temel konulardan biri, kuantum işlemlerinde hata ayıklama süreci ile ilgili.

Kuantum işlemcilerin kuramsal olarak başarılı olacağı biliniyor ve laboratuvar ortamında ispat edildi. Bu işlemciler, beklendiği şekilde düşük güç tüketimi ve yüksek işlem kapasitesini sağlar hale geldiklerinde ve birleştirilerek ölçeklenebilir hale geldiklerinde askeri teknolojiler, yapay zeka, simülasyonlar başta olmak üzere işlemci kullanılan her alanda dönüşüm beklenebilir.

Türkiye’mizde hangi üniversiteler ve hangi araştırma laboratuvarlarımızda bu işleri çalışıyoruz bilemiyorum ancak bu alan, ipin ucunun kaçırılma faturasının toplumlara ve devletlere pahalıya patlayacak gruptaki teknolojilerden olacak ve gecikmeden çalışmaların başlatılmasında fayda var.