Kuraklığın vurduğu çiftçilerden üç talep
Diyarbakır'da kuraklığın tarlalara etkisini yerinde inceledik. Çiftçiler bu sene gelir elde edemeyecek. Seneye de ekim yapmak için devletten 3 başlıklı destek paketi talep ediyorlar: Borçların ertelenmesi, nakdi destek, enerjide indirim.
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kuraklık mağduru çiftçiler destek bekliyor. Diyarbakır'da kuru tarım yapan çiftçilerin yüzde 80'e yakını zarar etti. Borç harç ektiği tarlasına biçer döver giremeyecek, bu sene geliri olmayacak. Seneye de ekim yapamayacak olan çiftçilerin gözü kulağı Ankara’da…
Diyarbakır Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Mehmet Cevat Delil'le, buğday ekili bir tarlada buluştuk. Kuraklık nedeniyle başak vermemiş buğdaylar, 20 santimetre civarında uzamış... Delil, tarlada hasat yapılamayacağını belirterek, “Bu tarlada kuraklığın ciddiyetini görebilirsiniz. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde genel olarak kuraklıkla karşı karşıyayız. Diyarbakır’da arpa, buğday, mercimek ve nohutta kuru üretim yapan çiftçilerimizi kuraklık vurdu” diye konuştu.
ÜÇ TALEP
Delil çiftçinin beklentilerini şöyle anlattı:
“Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifine olan borçların ertelenmesini istiyoruz. 14 yıl önce de bir kuraklık yaşamıştık, o zaman nakdi destek almıştık. Dönüm başına 250 lira nakdi destek istiyoruz. Böyle olursa çiftçilerimiz bir sonraki üretim sezonuna dâhil olacak. Tohum, gübre, mazot, ilaç alıp tarlasını yeniden ekebilecek. Maliyetler de çok yüksek olduğu için çiftçimiz zaten zorlanıyor. Sulama ücretleri çok yüksek. Özellikle Dicle Elektriğin faturaları çok yüksek, kendi imkânlarıyla açtıkları kuyulardan elektrik kullanan çiftçilerimiz için de indirim talep ediyoruz. Sulama birliklerinden motopomp kullanan çiftçilerimiz için de fiyatların makul bir seviyeye çekilmesi lazım. Önemli olan çiftçiye birebir yansıyacak destektir. O da nakdi destek. Bu şekilde kuraklık mağduru çiftçimizi ayakta tutabiliriz.”
BARAJLAR BİTERSE SULU TARIM ARTACAK
Diyarbakır'da kuraklık nedeniyle yüzde 80'e yakın rekolte kaybı olduğunu anlatan Delil, ekili tarım alanlarında yarı yarıya kuru tarım yapıldığını ifade ederek sulu tarımın önemine dikkat çekti:
“Dicle Kral Kızı ve Silvan barajları biterse kuru tarım yapılan tarla miktarı azalacak. Kuyu açarak sulu tarım yapan çiftçimiz de kendi imkânlarıyla kuyu açıyor... Maliyet yüksek, herkes yaptıramıyor. Enerji fiyatı da fazla olduğu için çiftçi uzak duruyor.”
BİR KİLO BUĞDAY BİR BARDAK ÇAY ETMİYOR
Diyarbakır’ın Çınar ilçesi çiftçilerinden Şehmus Güzeller, 400 dönüm buğday ekili tarlasını göstererek şöyle konuştu:
“Yüzde 80-90’ı hiç başak tutmamış, geriye kalan başak da kuru olduğu için kendini dolduramayacak ve maalesef biçer bu tarlaya giremeyecek. Bu senenin emeği boşa gitti. Seneye sadece maliyetini karşılayabilen ekecek. Çiftçi sürekli ağlıyor gibi algılanmasın, öyle değil... Bu tarlaya yaklaşık 100 bin liranın üstünde masraf yaptım, emek verdim. Bunu yaparken bankalara borçlandım, nasıl helalleşeceğiz bilmiyorum.”
İŞBİRLİĞİ YAPILMALI
Nakdi destek beklediklerini anlatan Güzeller, “Devletimiz çiftçiye direk nakdi yardımda bulunması lazım. Gelecek senenin tohumu, ilacı, gübresi gibi bütün masrafları karşılaması için çiftçinin nefes alması lazım. Yoksa çiftçi bu haliyle tarlaları seneye ekemeyecek. Kuru tarım yapan herkesin tarlası böyle, çiftçinin bütün emeği heder oldu. Ziraat odalarıyla işbirliği yapılmalı. Yerinde ve doğru tespitler için gelip tarlayı görmeleri lazım” dedi.
İTHAL BUĞDAY ALINMAMALI GİRDİ FİYATLARI DÜŞÜRÜLMELİ
Enerji maliyetlerinin en yüksek girdilerden olduğunu söyleyen Güzeller, “100-200 bin lira elektrik faturası mı olur? Buğday ithal edene kadar gübre fiyatları, enerji fiyatları düşürülmeli… Kışlık gübre ile bahar gübresinin maliyeti 8 bin lirayı geçiyor. Çiftçi 4 kilo buğday satıp bir kilo gübre alıyor. DAP denilen gübre 5 bin liraya çıktı, diğer gübre 3 bin 250 lira civarında, mazot 6 bin liranın üstünde, ilaçlarda yüzde 78-80, bazı ilaçlarda yüzde 200’e varan zam var” diye konuştu.
Buğdayda desteğin artması gerektiğini söyleyen Güzeller, “Girdiler yüksek dediğimizde 'dolarla getiriyoruz, yapacağımız bir şey yok' diyorlar. Çiftçinin eline aldığı buğdayın fiyatına gelince de 'ne yapalım piyasa böyle' deniyor. Bu böyle olmaz. Bir kilo buğdayla, bir bardak çay içemiyorsun. Desteklemeler çok yetersiz. Kilo başına buğdayda 100 lira destek var, arttırılması gerekir” değerlendirmesinde bulundu.